Susiec

Susiec – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Susiec. Miejscowość leży na pograniczu Roztocza Środkowego, Roztocza Wschodniego, Równiny Biłgorajskiej i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Susiec.

Historia

Pierwsze informacje pochodzą z 1582 r. W 1643 r. ordynat Jan "Sobiepan" Zamoyski przeniósł na "uroczysko Susiec" hutę ze wsi Szarowola pod Tomaszowem. W 1748 r. notowano wieś Skwarki (wówczas Skwarniki), 1 stycznia 1989 połączonej z Suścem .

W 1800 r. wzniesiono w Suścu kościół, początkowo drewniany, pół wieku później zastąpiony murowanym. Część jego wyposażenia pochodzi z owianego legendami wzgórza Kościółek, położonego w widłach potoku Jeleń i rzeki Tanew (6 km od Suśca), gdzie swego czasu znajdował się klasztor bazylianów.

W Suścu urodził się Sylwester Chęciński - reżyser m.in. takich filmów jak: "Sami Swoi", "Nie ma mocnych" i "Kochaj albo rzuć". 5 lipca 2009 roku przy wjeździe do Suśca został odsłonięty pomnik Kargula i Pawlaka - bohaterów filmu "Sami swoi".

Gospodarka i komunikacja

Współcześnie, gospodarczo największe znaczenie ma obsługa ruchu turystycznego (znajduje się tu wiele obiektów noclegowych, liczne kwatery agroturystyczne, w sezonie letnim dodatkowo schronisko młodzieżowe PTSM, pól namiotowych, biwaków i pensjonatów), rolnictwo oraz gospodarka leśna. Na teremie gminy znajduje się wiele tartaków i zakładów obróbki drewna.

Przez miejscowość przebiega droga powiatowa między Józefowem a Tomaszowem Lubelskim. Odbiega stąd również droga na południe w kierunku Narola i Cieszanowa (woj. podkarpackie). Znajduje się tu ponadto stacja kolejowa PKP, jednak od 1 IX 2009 r. PKP InterCity zawiesiły pociągi (na krótko wprowadzono w ich miejsce autobusy komunikacji zastępczej, ostatecznie zawieszonej od 13 XII 2009 r.). Wcześniej zatrzymywała się na niej codziennie jedna para pociągów - było to dzienne połączenie "Roztocze" Zamość - Rzeszów - Wrocław, oraz sezonowy pociąg "Solina" relacji Warszawa - Lublin - Bełżec, kursujący w wakacje codziennie, ponadto w weekendy w maju i czerwcu. Obecnie w okresie wakacji szkolnych kursują dwie pary pociągów Regio na trasie Lublin - Bełżec, Bełżec - Lublin, organizowanych przez Przewozy regionalne na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego. Pociągi umożliwiają wygodny i szybki dojazd rano i wieczorem zwiększając dostępność komunikacyjną Suśca i Roztocza. Wszystkie pociągi Regio są skomunikowane w Lublinie z pociągami TLK w relacji Lublin - Warszawa umożliwiając dojazd z pozostałej części kraju.

Turystyka

W najbliższej okolicy znajdują się m.in.: Zwierzyniec, wiele szlaków turystycznych o bardzo dużych walorach edukacyjnych i krajoznawczych, prowadzących m.in. przez rezerwat Czartowe Pole, progi rzeczne na Tanwi i Jeleniu, Hamernię, a także muzeum-obóz zagłady i cmentarz wojenny w Błudku. Przez Susiec przebiega kilka roztoczańskich pieszych szlaków turystycznych.

• Szlak "szumów" (niebieski): Susiec - Rebizanty (rez. "Nad Tanwią") - Susiec;
• Szlak "walk partyzanckich" (czarny): Tomaszów Lubelski - Susiec - Osuchy - Bidaczów;
• Szlak "południowy" (żółty): Susiec - Narol;
• Szlak "im. W. Podobińskiej": Susiec - Krasnobród - Zamość;

Ponadto przez Susiec przebiega Centralny Szlak Rowerowy Roztocza (czerwony) Kraśnik - Hrebenne - Lwów.

W czerwcu każdego roku w Suścu organizowany jest plener malarski uczniów XXXIV Liceum Ogólnokształcącego im. Cervantesa oraz Gimnazjum nr 123 w Warszawie.

Przyroda

Miejscowość atrakcyjna turystycznie, położona na skraju Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej. W pobliżu wiele innych ciekawych miejsc m.in. rezerwaty przyrody:

• "Nad Tanwią" – rezerwat leśny, przy wsi Rebizanty. Atrakcją są 24 progi skalne na rzece Tanwi, zwane potocznie "szumami" lub "szypotami". Powstały one na skutek ścierania się ze sobą wschodnio- i zachodnioeuropejskiej płyty tektonicznej. W tym miejscu znajduje się fragment granicy pomiędzy tymi płytami. W rezerwacie można zobaczyć wiele rzadkich, chronionych roślin, np. porzeczka alpejska, widłak wroniec, rosiczki, storczyki; zwierząt np. głuszce. W Tanwi występuje pstrąg potokowy, można spotkać lipienie. Dolinę rezerwatu porastają łęgi, zagłębienia terenu olsy, zaś brzegi dolin i wierzchowiny bory sosnowe. Przez rezerwat poprowadzono ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną.
• "Nowiny" – rezerwat torfowiskowy, w pobliżu wsi Nowiny, ochronie poddano tu cenne obszary bagienne i torfowiskowe, liczne jeziorka śródleśne. Wiele cennych roślin bagiennych. Obszar trudno dostępny dla zwiedzających.
• "Czartowe Pole" – rezerwat leśny, graniczy ze wsią Hamernia (Gmina Józefów), liczne progi skalne na rzece Sopot, podobnie jak w przypadku szumów na Tanwi, jednak w odróżnieniu od niej mniej regularne i z uwagi na wysokie, strome zbocza doliny trudniej dostępne, przez co sprawiają wrażenie dzikości i naturalności przyrody w tym miejscu. Dno doliny porastają piękne łęgi olszowo-jesionowe, wierzchowiny bory sosnowe. W rezerwacie znajdują się ruiny papierni Zamojskich. Przez ten teren poprowadzono ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną.

Wszystkie powyższe obiekty znajdują się na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Józefów. Inne ciekawe obiekty to m.in.:

• Wodospad na rzece Jeleń – wysokość ok. 1,5 m, w niewielkiej odległości 3 inne, nieco mniejsze, mało znane wodospady. Dojście pieszymi szlakami turystycznymi - niebieskim i żółtym.
• Wzgórze Wapielnia – 385 m n.p.m. najwyższe wzgórze Roztocza Środkowego, zbudowane ze skałek ostańcowych. Dojście zielonym pieszym szlakiem turystycznym.
• Kościółek – wzgórze w widłach rzek Tanew i Jeleń, otoczone trudno dostępnymi olsami i terenami podmokłymi. Na szczycie znajduje się obelisk upamiętniający walki partyzantów tu stacjonujących, podczas II wojny światowej. Widoczne są także ślady osadnictwa (grodziska), z XIII – XVIII wieku. Dojście niebieskim pieszym szlakiem turystycznym.
• Kamieniołomy w Nowinach i Józefowie – miejsca wydobywania piaskowców, można poznać budowę geologiczną Roztocza oraz przeszłość tej krainy. Liczne skamieniałości, łatwe do odnalezienia.
• Błudek – miejsce pamięci narodowej, były obóz kaźni. NKWD osadzało tu członków AK. Obecnie obeliski upamiętniające to miejsce oraz cmentarz.