Dołhobrody

Dołhobrody – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Hanna.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Początki miejscowości datowane są na XIV wiek.

Nazwa miejscowości

Nazwa pochodzi prawdopodobnie od bród trzech mnichów którzy osiedlili się na tych terenach. Mieszkańcy nazywali ich po prostu "długimi brodami" co w miejscowym języku brzmiało jak Dołhobrody ("Dowhoburody").

Inne podania mówią, że nazwa pochodzi od brodów na pobliskiej rzece Bug. Bug tutaj rozlewa się bardzo szeroko i ma bardzo płytkie koryto ("Dowhobrody" – 'długie brody'). Obecnie upowszechnia się forma dopełniacza: Dołhobród – Dołhobrodów, wskazująca na związek z brodami rzecznymi, jednak kiedyś za jedyną poprawną formę uważano postać Dołhobrody – Dołhobród, wskazującą na pochodzenie nazwy od bród.

Wg innej koncepcji nazwa miejscowości pochodzi od dębowego grodu, na co wskazuje gwarowa postać jednego z lokalnych wariantów nazwy miejscowości "Dubuhrody", nazwa sąsiedniego przysiółka Zahrodocze (za horodem - za grodem) oraz ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa.

Ostatnia wreszcie teoria na temat nazwy wsi wywodzi ją od rodzaju budulca użytego przy budowie domów: Dubohrody, Dubohrudy – grądy, wzgórza, wzniesienia porośnięte dębami.

Przynależność państwowa i administracyjna

• X-XIV w. – krzyżowanie się wpływów polskich i ruskich, dominacja Rusi Halicko-Włodzimierskiej
• XV w. – Wielkie Księstwo Litewskie;
• od 1569 r. w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, powiat brzeski województwa brzeskolitewskiego, od końca XVI w. wieś Radziwiłłów
• po III rozbiorze w 1795 r. w austriackiej Nowej Galicji (Galicji Zachodniej), od 1803 r. – cyrkuł włodawski ze stolicą w Białej Podlaskiej
• po 1809 r. w granicach Księstwa Warszawskiego, wg podziału administracyjnego z 1810 r. w ramach powiatu włodawskiego departamentu siedleckiego;
• po 1815 w granicach Królestwa Polskiego pod władzą Rosji,
• od 1912 r. w wyłączonej z Kraju Nadwiślańskiego guberni chełmskiej;
• po 1915 r. pod okupacją państw centralnych w ramach Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego;
• 1918-1939 Rzeczpospolita Polska, województwo lubelskie, powiat bialski, gmina Sławatycze (od 1922 r. powiat włodawski);
• 1939-1944 – okupacja niemiecka, dystrykt lubelski Generalnego Gubernatorstwa;
• od 1944 w
  • w województwie lubelskim do 1975 r.;
  • w l. 1975-1998 do województwa bialskopodlaskiego;
  • po 1998 r. ponownie w województwie lubelskim, powiat włodawski, gmina Hanna.

Współczesność

Obecnie we wsi mieści się szkoła podstawowa, siedziba parafii rzymskokatolickiej, miejscowa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej oraz strażnica SG im. ppor. rez. KOP Jana Bołbotta. Rozwija się lokalne życie kulturalne. Dołhobrody zamieszkuje tez znany malarz Stanisław Baj.

Literatura

• B. W. Kaźmiruk, K. Baj, Jubileusz 300-lecia parafii Dołhobrody 1701-2001, Dołhobrody 2001.