Bondyrz

Bondyrz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Adamów, 5 km na południowy zachód od Adamowa, w dolinie Wieprza.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1620 r. W 1670 r. wieś należała Piotra Latyczyńskiego, a w 1788 r. Bondyrz znajdował się w dobrach adamowskich hrabiego Antoniego Fortunata Tarnowskiego. Spis z 1827 r. notował wieś w powiecie zamojskim i parafii Krasnobród. Liczyła wówczas 66 domów i 452 mieszkańców. W 1885 r. istniał tutaj mały tartak parowy zatrudniający jednego pracownika. W 1888 r. powstała fabryka mebli giętych założona przez Wilhelma Gebethnera z Warszawy. Produkowała ona meble składane, letniskowe, salonowe, wojskowe, drabiny itp. W 1906 r. zatrudniała 63 robotników. W 1920 r. bondyrski folwark należał do dóbr Witolda Łosia. Według spisu z 1921 r. we wsi było 116 domów i 790 mieszkańców, w tym 19 Żydów i 1 Ukrainiec, natomiast folwark liczył 3 domy i 95 mieszkańców, wyłącznie Polaków. We wrześniu 1975 r. została erygowana w Bondyrzu parafia rzymskokatolicka pw. Opatrzności Bożej, a około 1978 roku założono cmentarz grzebalny o powierzchni 0,55 ha. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Muzeum

W Bondyrzu mieści się Muzeum Historyczne Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamojskiego im. Stanisława Prusa ps. „Adam”, dowódcy 9 Pułku Piechoty AK Ziemi Zamojskiej. Muzeum jest prowadzone przez Jana Sitka, który posiada także pokaźne zbiory skamieniałości i minerałów.

Inne informacje

W Bondyrzu znajduje się także zabytkowy młyn wodny i kościół pw. Opatrzności Bożej, zbudowany w stylu zakopiańskim w latach 1948-1949 według projektu Adama Klimka. Oprócz wyznawców koscioła rzymskokatolickiego są również Świadkowie Jehowy .