Województwo lubuskie

Województwo lubuskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, województwo o najmniejszej liczbie ludności – według danych z 2010 r. miało 1,01 mln mieszkańców. Obejmuje obszar o powierzchni 13 987,88 km². Siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski, a władz samorządu województwa – Zielona Góra.

Powstało w 1999 roku z większości terytoriów dawnych województw gorzowskiego i zielonogórskiego oraz niewielkiej części leszczyńskiego.

Wbrew pozorom, nie zawiera miasta Lubusz od którego wzięła się nazwa. Składają się na nie ziemie kilku historycznych krain – ziemi lubuskiej, Dolnego Śląska, Nowej Marchii, Wielkopolski, Łużyc Dolnych.

Historia

1945–1998

W 1945 r. po zakończeniu II wojny światowej mniej niż 60% historycznej ziemi lubuskiej znalazło się w granicach Polski i stało się częścią województwa poznańskiego. Po reformie administracyjnej z 1950 powstało niezależne województwo zielonogórskie obejmujące w przybliżeniu obecny region. W skład tego obszaru wchodzą historyczne ziemie Dolnego Śląska, Dolnych Łużyc, Nowej Marchii, Zachodniej Wielkopolski i w mniejszości historycznej Ziemi Lubuskiej. W 1975 podzielono go jednak między województwo gorzowskie a województwo zielonogórskie, które istniały aż do 1998.

Reforma z 1998

Wg pierwotnego projektu reformy prof. Kuleszy dawne województwa gorzowskie i zielonogórskie miały zostać podzielone między województwo zachodniopomorskie (Gorzów Wlkp.), dolnośląskie (Zielona Góra) oraz wielkopolskie. Spotkało się to z licznymi protestami organizowanymi głównie przez ówcześnie opozycyjne SLD (podczas jednej z demonstracji ukuto nawet złośliwy wierszyk: Ziemia lubuska pozdrawia premiera Buzka). Ostatecznie rząd okazał się niezdolny do przeprowadzenia swego projektu (w wyniku zawetowania ustawy przez prezydenta) i konieczne stało się utworzenie kolejnych województw, w tym lubuskiego. Jego nazwa pochodzi od historycznej miejscowości Lubusz (obecnie: Lebus w Niemczech), będącej administracyjnym i kulturalnym centrum Ziemi Lubuskiej w średniowieczu. Sami Niemcy zaś nazywają ziemię lubuską Neumark (Nowa Marchia), albo rzadziej wschodnią Brandenburgią.

Geografia

Większość obszaru województwa znajduje się na wysokości od 60 do 100 m n.p.m. Najwyżej położone punkty to Góra Bukowiec (227 m n.p.m.) na terenie Łagowskiego Parku Krajobrazowego oraz Góra Żarska (226,9 m n.p.m.). Charakterystyczny dla krajobrazu województwa jest układ naprzemianległych obniżeń pradolin i pasów wysoczyznowych wytworzony w wyniku ostatniego zlodowacenia. Jego zasięg wyznacza linia biegnąca przez Gubin, Lubsko, Zieloną Górę i Sławę. Obszary położone na południe od tej linii zostały ukształtowane podczas zlodowacenia środkowoeuropejskiego, które spowodowało dość dużą różnorodność krajobrazu. Około 49% powierzchni województwa zajmują lasy.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia województwa wynosiła 13 987,88 km², co stanowi 4,5% powierzchni Polski.

Województwo lubuskie graniczy z:

• Niemcami (Brandenburgią i Saksonią)
• województwem dolnośląskim
• województwem wielkopolskim
• województwem zachodniopomorskim

Podział administracyjny

Ludność wg stanu z 31 grudnia 2010:

powiat	powierzchnia (w ha)	powierzchnia (w km²)	ludność ogółem	ludność na 1 km²	lokata w Polsce wg powierzchni	lokata w Polsce wg ludności
powiat gorzowski	121423	1214	68065	56	84	173
powiat krośnieński	139125	1391	56041	40	51	219
powiat międzyrzecki	138761	1388	58153	42	52	208
powiat nowosolski	77073	771	86996	113	192	108
powiat słubicki	99929	999	46516	46	129	263
powiat strzelecko-drezdenecki	124786	1248	49757	40	75	246
powiat sulęciński	117780	1178	35409	30	90	301
powiat świebodziński	93657	937	55988	60	144	221
powiat wschowski	62420	624	39168	63	244	289
powiat zielonogórski	156972	1569	92168	58	32	95
powiat żagański	113178	1132	81412	72	98	122
powiat żarski	139278	1393	98266	71	50	83
Gorzów Wielkopolski (m. n. p. p.)	8572	86	125394	1463	30	31
Zielona Góra (m. n. p. p.)	5834	58	117699	2014	46	33

Ziemia lubuska

Nazwa województwa – województwo lubuskie, nie jest synonimem ziemi lubuskiej, która jest jedynie jego północno-zachodnią częścią, co stanowi zaledwie 12% ludności i 18% powierzchni.

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2010 r. województwo lubuskie miało 1 011 024 mieszkańców, co stanowiło 2,6% ludności Polski. Lubuskie jest województwem o najmniejszej liczbie.

Dane z 30 czerwca 2010 r.:

Religia

Administracja i polityka

Samorząd

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Lubuskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Zielona Góra. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie Województwa Lubuskiego:

• Andrzej Bocheński – (od 1998 do 2006)
• Krzysztof Józef Szymański – (od 30 listopada 2006 do 21 sierpnia 2008)
• Marcin Jabłoński – (od 21 sierpnia 2008)
• Elżbieta Polak – (od 29 listopada 2010)

Administracja rządowa

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Lubuski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski, gdzie znajduje się Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim. W ramach urzędu działa także delegatura Zielonej Górze.

Wojewodowie Lubuscy:

• Jan Majchrowski – od 1999 do 2000
• Stanisław Iwan – od 2000 do 2001
• Andrzej Korski – od 2001 do 2004
• Janusz Gramza – od 2004 do 2006
• Marek Ast – 2006
• Wojciech Perczak – od 2006 do 2007
• Helena Hatka – od 2007 do 2011
• Marcin Jabłoński – od 2011

Polityka

Mieszkańcy województwa wybierają łącznie 12 posłów na Sejm w jednym okręgu wyborczym nr 8. Mieszkańcy wybierają 3 senatorów w jednomandatowych okręgach wyborczych: nr 20, nr 21, nr 22.

Do Parlamentu Europejskiego są wybierani 4 posłowie z okręgu wyborczego nr 13, który obejmuje także województwo zachodniopomorskie.

Współpraca międzynarodowa

• prowincja Hajnan (Chińska Republika Ludowa) – od 2005 r.

Gospodarka

W 2008 r. produkt krajowy brutto woj. lubuskiego wynosił 29,0 mld zł, co stanowiło 2,3% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 85,8% średniej krajowej, co plasowało lubuskie na 10. miejscu względem innych województw.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. lubuskiego w 1. kwartale 2011 r. wynosiło 2971,87 zł, co lokowało je na 14. miejscu względem wszystkich województw.

W końcu czerwca 2011 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 56,0 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 14,7% do aktywnych zawodowo.

Ludność i miasta

W województwie lubuskim są 42 miasta, w tym 2 miasta na prawach powiatu. Liczba ludności i powierzchnia wg GUS z 31 grudzień 2010 roku. Wytłuszczone zostały miasta na prawach powiatu.

miasto	powiat	powierzchnia (w ha)	powierzchnia (w km²)	ludność ogółem	ludność na 1 km²
Babimost	powiat zielonogórski	365	3	4196	1146
Bytom Odrzański	powiat nowosolski	230	2	4496	1940
Cybinka	powiat słubicki	529	6	2689	507
Czerwieńsk	powiat zielonogórski	936	9	4089	441
Dobiegniew	powiat strzelecko-drezdenecki	569	6	3169	557
Drezdenko	powiat strzelecko-drezdenecki	1072	11	10193	958
Gorzów Wielkopolski	m Gorzów Wielkopolski	8572	86	125394	1463
Gozdnica	powiat żagański	2388	24	3334	141
Gubin	powiat krośnieński	2068	21	16631	806
Iłowa	powiat żagański	918	10	3982	436
Jasień	powiat żarski	479	5	4376	915
Kargowa	powiat zielonogórski	455	5	3688	806
Kostrzyn nad Odrą	powiat gorzowski	4617	46	17704	384
Kożuchów	powiat nowosolski	594	6	9537	1606
Krosno Odrzańskie	powiat krośnieński	815	8	11881	1456
Lubniewice	powiat sulęciński	1211	12	1927	160
Lubsko	powiat żarski	1251	13	14609	1172
Łęknica	powiat żarski	1643	16	2518	153
Małomice	powiat żagański	537	5	3546	668
Międzyrzecz	powiat międzyrzecki	1026	10	18472	1808
Nowa Sól	powiat nowosolski	2180	22	39796	1832
Nowe Miasteczko	powiat nowosolski	329	3	2833	859
Nowogród Bobrzański	powiat zielonogórski	1463	15	5106	351
Ośno Lubuskie	powiat słubicki	801	8	3812	474
Rzepin	powiat słubicki	1142	11	6487	564
Skwierzyna	powiat międzyrzecki	3589	36	10098	282
Sława	powiat wschowski	1431	14	3923	274
Słubice	powiat słubicki	1921	19	16480	859
Strzelce Krajeńskie	powiat strzelecko-drezdenecki	494	5	10188	2060
Sulechów	powiat zielonogórski	688	7	17517	2559
Sulęcin	powiat sulęciński	856	9	10103	1180
Szlichtyngowa	powiat wschowski	155	2	1354	855
Szprotawa	powiat żagański	1095	11	12341	1135
Świebodzin	powiat świebodziński	1054	11	21649	2060
Torzym	powiat sulęciński	911	9	2462	271
Trzciel	powiat międzyrzecki	304	3	2318	769
Witnica	powiat gorzowski	824	8	6859	835
Wschowa	powiat wschowski	839	8	14357	1715
Zbąszynek	powiat świebodziński	290	3	5042	1748
Zielona Góra	m Zielona Góra	5834	58	117699	2014
Żagań	powiat żagański	4038	40	26253	652
Żary	powiat żarski	3349	33	38617	1156

Ośrodki akademickie

Gorzów Wielkopolski

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim
• AWF w Poznaniu – Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim
• Wyższa Szkoła Biznesu w Gorzowie Wielkopolskim
• Politechnika Szczecińska – Punkt Konsultacyjny w Gorzowie Wlkp.
• Uniwersytet Szczeciński – Punkt Konsultacyjny w Gorzowie Wlkp.
• Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi – Punkt Informacyjno-Rekrutacyjny w Gorzowie Wlkp.

Kostrzyn nad Odrą

• Wyższa Szkoła Zawodowa w Kostrzynie nad Odrą
• Uniwersytet Szczeciński – ośrodek zamiejscowy w Kostrzynie nad Odrą

Słubice

• Uniwersytet Collegium Polonicum w Słubicach
• Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Rolnicza w Słubicach

Sulechów

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sulechowie

Zielona Góra

• Uniwersytet Zielonogórski
• Uniwersytet Szczeciński – Instytut Filozoficzno-Teologiczny im. Edyty Stein w Zielonej Górze
• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Zielonej Górze
• Akademia Medyczna we Wrocławiu – Międzywydziałowy Ośrodek Dydaktyczny w Zielonej Górze
• Zachodnia Wyższa Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych

Żary

• Łużycka Wyższa Szkoła Humanistyczna w Żarach

Żagań

• Politechnika Poznańska – Wydział Maszyn i Transportu w Żaganiu

Pozostałe

• Akademia Rolnicza w Szczecinie – ośrodek zamiejscowy w Strzelcach Krajeńskich
• Politechnika Szczecińska – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Międzyrzeczu
• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w Gościkowie-Paradyżu (w ramach Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego)
• Politechnika Koszalińska – ośrodek zamiejscowy w Drezdenku (zlikwidowano)

Ochrona przyrody

Na terenie województwa znajduje się 61 rezerwatów, chronionych jest 1510 pomników przyrody.

Parki narodowe

• Drawieński Park Narodowy
• Park Narodowy Ujście Warty

Parki krajobrazowe

• Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy
• Gryżyński Park Krajobrazowy
• Krzesiński Park Krajobrazowy
• Łagowski Park Krajobrazowy
• Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa
• Park Krajobrazowy Ujście Warty
• Przemęcki Park Krajobrazowy
• Pszczewski Park Krajobrazowy

Zobacz też

• Bory Dolnośląskie
• Pojezierze Lubuskie
• Wał Zielonogórski

Transport

Transport drogowy

Droga	Trasa	Obecna długość w województwie	Uwagi
2E30	granica państwa z Niemcami – Świecko – Nowy Tomyśl – Poznań – Konin – Warszawa – Siedlce – Terespol – granica państwa z Białorusią	?
A2	granica państwa z Niemcami – Świecko – Poznań – Łódź – Warszawa (węzeł "Konotopa") – ... – Warszawa (węzeł "Lubelska") – Biała Podlaska – Kukuryki – granica państwa z Białorusią	?	Istniejący odcinek: Świecko – Stryków k. Łodzi.
3E65	Świnoujście – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – Lubin – Legnica – Bolków – Jelenia Góra – Jakuszyce – granica państwa	?
S3	Świnoujście – Goleniów – Szczecin A6 (węzeł "Rzęśnica") – ... – Szczecin A6 (węzeł "Klucz") – Parnica – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – A4 (Legnica) – Bolków – Lubawka – granica państwa	?
12	granica państwa z Niemcami – Łęknica – Drożów 3 – Głogów – Leszno – Jarocin – Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski – Sulejów – Radom – Zwoleń – Puławy – Lublin – Dorohusk – granica państwa z Ukrainą	?
18E36	granica państwa – Olszyna – Golnice – Krzyżowa	?
A18	granica państwa – Olszyna – A4	?
22	granica państwa z Niemcami – Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wielkopolski – Wałcz – Człuchów – Starogard Gdański – Malbork – Elbląg – Grzechotki – granica państwa z Rosją	?
24	Pniewy – Gorzyń – Skwierzyna – Wałdowice	?
27	granica państwa – Przewóz – Żary – Zielona Góra	?	–
29	granica państwa – Słubice – Krosno Odrzańskie 32	?	–
31	Szczecin – Gryfino – Chojna – Sarbinowo – Kostrzyn nad Odrą – Słubice	?	–
32	granica państwa z Niemcami – Gubinek – Zielona Góra – Sulechów – Stęszew	?
92	Rzepin - Świebodzin – Pniewy – Poznań – Września – Słupca – Golina – Konin – Kutno – Łowicz	?

Na terenie województwa przebiega 1597 km dróg wojewódzkich, 4233 km powiatowych i 6614 km gminnych (2008 rok).

• Drogowe i piesze mosty graniczne:
  • Kostrzyn nad Odrą – Küstrin-Kietz – w ciągu drogi krajowej nr 22
  • Słubice – Frankfurt nad Odrą – w ciągu drogi krajowej nr 29
  • Słubice/Świecko – Frankfurt nad Odrą – w ciągu autostrady A2
  • Gubin – Guben – w ciągu drogi wojewódzkiej nr 138
  • Gubinek – Guben – w ciągu drogi krajowej nr 32
  • Zasieki – Forst – w ciągu drogi wojewódzkiej nr 289
  • Olszyna – Forst – w ciągu drogi krajowej nr 18
  • Łęknica – Bad Muskau – w ciągu drogi krajowej nr 12
  • Łęknica – Bad Muskau (Park Mużakowski) (most pieszy i rowerowy)
  • Przewóz – Podrosche – w ciągu drogi krajowej nr 27

Transport kolejowy

• linie kolejowe (czynne):
  • Berlin – Frankfurt nad Odrą – Słubice – Rzepin – Zbąszynek – Poznań Gł.
  • Szczecin Gł. – Kostrzyn nad Odrą – Zielona Góra
  • Zielona Góra – Wrocław Gł.
  • Szczecin Gł. – Krzyż – Poznań Gł.
  • Cottbus (Chociebuż) – Wrocław Gł.
  • Berlin – Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wielkopolski – Krzyż – Piła Gł.
  • Gubin – Czerwieńsk (tylko linia towarowa)
  • Zielona Góra – Zbąszynek
  • Zielona Góra – Żary – Węgliniec
  • Żagań – Lubsko (tylko linia towarowa)
  • Gorzów Wielkopolski – Zbąszynek
  • Żagań – Głogów – Leszno- Ostrów Wlkp. – Łódź Kaliska (Niegosławice – Głogów tylko linia towarowa)
• Kolejowe mosty graniczne:
  • Kostrzyn nad Odrą – Küstrin-Kietz
  • Słubice – Frankfurt nad Odrą
  • Gubin – Guben
  • Zasieki – Forst

Transport wodny śródlądowy

• drogi wodne:
  • Odra
  • Warta
  • Noteć
  • Nysa Łużycka (od Gubina w dół)
  • Kanał Odra-Sprewa
• porty i ważniejsze przystanie śródlądowe:
  • Bytom Odrzański
  • Cigacice
  • Drezdenko
  • Gorzów Wlkp
  • Górzyca
  • Kostrzyn nad Odrą
  • Krosno Odrzańskie
  • Miłów
  • Nowa Sól
  • Santok
  • Słubice
  • Urad
• przeprawy promowe
  • Milsko przez Odrę w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 282
  • Pomorsko przez Odrę w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 281
  • Brody przez Odrę w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 280
  • Połęcko przez Odrę w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 138
  • Górzyca przez Odrę (planowane)
  • Oksza przez Wartę w ciągu drogi powiatowej
  • Santok przez Wartę – sezonowo

Transport lotniczy

• port lotniczy Zielona Góra-Babimost
• lotnisko Aeroklubu Ziemi Lubuskiej w Przylepie
• leśna baza lotnicza Lasów Państwowych w Lipkach Wielkich
• lotnisko prywatne w Trzebiczu Nowym k. Drezdenka
• planowane lotnisko sportowe i baza lotnictwa sanitarnego w Wojcieszycach k. Gorzowa Wielkopolskiego
• lotniska poradzieckie w Tomaszowie k. Żagania i Wiechlicach k. Szprotawy

Media o zasięgu regionalnym

• TVP Gorzów Wielkopolski – główna siedziba w Gorzowie Wielkopolskim oraz redakcja zamiejscowa w Zielonej Górze
• Radio Zachód – główna siedziba w Zielonej Górze oraz redakcja zamiejscowa w Gorzowie Wielkopolskim

• Gazeta Lubuska – główna siedziba w Zielonej Górze oraz redakcja zamiejscowa w Gorzowie Wielkopolskim

• Gazeta Wyborcza główna siedziba w Zielonej Górze oraz redakcja zamiejscowa w Gorzowie Wielkopolskim