» Polska » Wojewodztwo: Lubuskie » Powiat gorzowski » Gmina: Santok » Miejscowość: Santok
Mapa miejscowości Santok
Informacje o Santok:
Ilość ulic: 4
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 52.747799
Współrzedne geograficzne E: 15.404200
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 95
Liczba ludności: 780
Tablice rejestracyjne: FGW
Herb Santok:
Santok
Santok (hist. Santoch, niem. Zantoch) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie gorzowskim, w gminie Santok.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego, a wcześniej w latach 1950 – 1975 do województwa zielonogórskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Santok. Znajduje się tutaj przystań wodna, przystanki PKP i PKS, sklepy różnych branż, ośrodek zdrowia i dom kultury. We wsi znajduje się Muzeum Grodu Santok – Oddział Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim. Przez Santok prowadzą turystyczne szlaki piesze, rowerowe i wodne.
Położenie i warunki geograficzne
Współczesny Santok to duża wieś ulicówka, o długości ponad 3 km. Miejscowość leży u ujścia Noteci do Warty, na wąskiej terasie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Od południa ograniczona jest korytami Warty i Noteci, a od północy wysoką krawędzią Równiny Gorzowskiej.
Na lewym brzegu Warty zachowało się grodzisko, które jest obecnie niewielkim, zadrzewionym pagórkiem wśród podmokłych łąk. Pierwotnie leżało ono w widłach Warty i Noteci, lecz w czasie katastrofalnej powodzi w 1751 r. Warta zmieniła koryto, tworząc nowe na północ od grodziska. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie w tym miejscu 12 warstw osadniczych (VIII – XIV w.).
Historia
Nazwa wsi nawiązuje do położenia, staropolski sątok oznacza spływ rzeki. We wczesnym średniowieczu ważna osada obronna i gród piastowski, wg Galla Anonima klucz i strażnica państwa polskiego, przedmiot walk z Pomorzanami i Niemcami, ostatecznie opanowany przez Brandenburgię w XIV wieku po śmierci Kazimierza Wielkiego.
Pomimo utraty Santoka Polska aż do rozbiorów zachowała tytuł kasztelanów santockich (w latach 1231-1793 było ich 61).
Kalendarium
- VII-VIII w. – pierwszy gród otoczony palisadą,
- poł. X w. – zniszczenie grodu w czasie walk Mieszka I z Pomorzanami,
- X w. – wzniesiono potężne obwarowania rusztowo-skrzyniowe,
- X-XI w. – powstaje umocnione podgrodzie,
- XI w. – na prawym brzegu Noteci Pomorzanie wznoszą gródek z fosą,
- 1097 – pierwsza wzmianka o Santoku w roczniku kapituły gnieźnieńskiej,
- XII w. – siedziba kasztelanii, ważny ośrodek administracyjny,
- 1266 – Santok opanowany przez margrabiów brandenburskich wchodzi w skład Nowej Marchii,
- 1278-1296 – przejściowo pod panowaniem Przemysła II,
- 1296 – ponownie w posiadaniu Brandenburgii,
- 1365-1370 – włączony do Korony przez Kazimierza Wielkiego,
- 1402-1454 – pod panowaniem Krzyżaków,
- 1455 – w posiadaniu Brandenburgii, upadek znaczenia Santoka,
- 1701 – w państwie pruskim,
- 1731 – w wyniku katastrofalnej powodzi Warta zmienia koryto, osada zostaje przeniesiona na prawy wyższy brzeg,
- 1724 – wzniesiono ryglowy kościół,
- 1820 – wielki pożar,
- 1854 – katastrofalna powódź niszczy część wsi,
- 1858 – w związku z koniecznością zajęcia terenu pod dotychczasowym kościołem z 1764r. pod budowę linii kolejowej, jej budowniczowie w l. 1857-58 wybudowali obecny kościół neogotycki,
- 1932-1934 – pierwsze badania archeologiczne grodu prowadzone przez Berlińskie Państwowe Muzeum Prehistoryczne,
- 1945 – Santok ponownie w Polsce,
- 1958-1965 – badania archeologiczne prowadzone przez Instytut Archeologii i Etnologii PAN,
- 1997 – uroczyste obchody 1300-lecia grodu,
- 1997-1999 – kontynuacja badań archeologicznych,
- 2005 – otwarcie Muzeum Grodu Santok
- 2007 – kontynuacja badań archeologicznych.
Zabytki
- kościół neogotycki z 1858 r., na wyposażeniu późnogotycki krucyfiks z XVI w.,
- szachulcowa dzwonnica z 1764 r.,
- średniowieczne grodzisko pierścieniowate,
- szachulcowe domy (najstarszy z 1825 r.),
- kamienna wieża widokowa z 1934 r.
Na terenie Santoka zachowały się resztki umocnień południowej części odcinka Wału Pomorskiego (Die Pommernstellung) – Linii Noteci (Netzestellung).
Bibliografia
- Bohdan Kucharski, Informator Turystyczno-Krajoznawczy Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski, Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim, 1998, ISBN 83-908511-1-3.
- J. Lewczuk, B. Skaziński (red.), Zabytki północnej części województwa lubuskiego, Zielona Góra – Gorzów Wielkopolski, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, 2004, ISBN 83-921289-0-7.
Pokaż ulice na literę: (Znalazłem 4)
GSW
Kody pocztowe, Santok (wyświetlono 1/1)
Ocena internautów miejscowości Santok
Średnia ocena:
4.3
liczba ocen: 4
Wtyczki społecznościowe
Lubisz miejscowość Santok, kliknij Google +1 , lub Lubię to!
Komentarze o miejscowości Santok
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-17 02:10:34