Przytoczna

Przytoczna (niem. Prittisch)– wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Przytoczna.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Przytoczna.

Położenie

Wieś położona jest w dolinie strumienia Dłuska Struga pomiędzy jeziorami Przytoczno i Nadolnym, 12 km na wschód od Skwierzyny, przy drodze do Poznania. Znajdują się tutaj przystanek PKS, sklepy, restauracje, bary, warsztaty samochodowe i schronisko turystyczne przy Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu. Ze względu na atrakcyjną lokalizację wśród pól uprawnych, lasów i jezior miejscowość posiada liczne walory turystyczne.

Historia

Przytoczna istniała już w XIII w., źródła z 1398 r. wymieniają Jadwigę i Jarochnę z Przetoczna. W 1564 r. osada płaciła dziesięcinę biskupowi poznańskiemu, w 1580 r. właścicielami wsi byli Jadwiga i Stanisław Przetoccy oraz Jan i Abraham Kręscy. Późniejszymi właścicielami byli Brezowie, Zakrzewscy, Bojanowscy i Gliszczyńscy. W 1640 r. istniały tu szkoła i szpital – ufundowany przez dziedziczkę Brezinę. Pod koniec XVIII w. Przytoczna była miasteczkiem, w którym odbywało się 5 jarmarków rocznie. Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Przytoczna znalazła się pod panowaniem Prus. W latach 1807-1815 należała do Księstwa Warszawskiego. U schyłku XIX w. istniały tu 2 kościoły, 2 młyny, 2 szkoły (katolicka i ewangelicka), fabryka syropu i 5 gorzelni. W 1936 r. Przytoczną umieszczono na liście miejscowości wypoczynkowych – kurortów.

W Przytocznej istniały trzy kościoły (katolicki, ewangelicki i nowoapostolski). Pierwszy kościół katolicki powstał przed 1510 r., zniszczony w wyniku pożaru został odbudowany staraniem wojewody kaliskiego Jędrzeja Zakrzewskiego ok. 1740 r. Współczesna neogotycka świątynia pochodzi z lat 1870-1871. Kościół protestancki wzniesiono ok. 1600 r. z drewna, w 1856 r. zbudowano kościół murowany, który w latach 1971-1977 przebudowano na dom kultury.

Zabytki

• kościół wybudowany w latach 1870-71. w stylu neogotyckim, w prezbiterium barokowy ołtarz główny i obraz Trójcy Świętej z XIX w.
• dwór barokowy z II połowy XVIII w., rozbudowany w I połowie XX w. o piętrowe skrzydło.
• park przydworski z połowy XVIII w. o powierzchni 10 ha.

Bibliografia

• B. Kucharski, Informator Turystyczno-Krajoznawczy Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski, Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim, 1998, ISBN 83-908511-1-3.
• B. Chlebowski, W. Walewski (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom 9, 1889, Warszawa.

Zobacz też

• Powiat skwierzyński
• Gmina Przytoczna