Łagów (powiat świebodziński)

Łagów (Łagów Lubuski, niem. Lagow) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Łagów, na północ od szosy E30, na terenie Łagowskiego Parku Krajobrazowego.

Wieś jest siedzibą gminy. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa zielonogórskiego. Łagów jest miejscowością turystyczną; prawa miejskie posiadał w latach 1808-1932. Położony nad jeziorami Pojezierza Łagowskiego: Trześniowskim (186 ha, głęb. 58,8 m) i Łagowskim (82 ha). Ośrodek turystyczny i wypoczynkowy, zwany perłą ziemi lubuskiej. Najstarsza część miejscowości znajduje się na przesmyku między wyżej wspomnianymi jeziorami. W Łagowie znajduje się zamek joannitów.

Środowisko naturalne

Już w latach międzywojennych Łagów był znaną miejscowością letniskowo-wypoczynkową o cechach uzdrowiska i tak pozostało do dzisiaj. Szczegółowe badania nad walorami uzdrowiskowymi miejscowości i najbliższej okolicy prowadzone były w latach 60. i 80.. Stwierdzono że tutejszy klimat należy do najłagodniejszych w Polsce. W stosunku do otaczających, niższych terenów, wyniesiony obszar Łagowskiego Parku Krajobrazowego cechuje zwiększona ilość opadów, a obecność dużej powierzchni leśnej łagodzi dobowe i roczne amplitudy temperatur oraz siłę wiatrów. Lasy, szczególnie te z udziałem sosny, ale nie tylko , wytwarzają też specyficzny, działający pozytywnie na organizm człowieka, tzw. fitoklimat, na który składają się między innymi właściwa jonizacja i wilgotność powietrza, oraz obecność w nim lotnych substancji wydzielanych przez rośliny. W 1974 Łagów Lubuski oficjalnie został uznany za potencjalny ośrodek uzdrowiskowy, w którym w ciągu całego roku mogłyby leczyć się osoby osłabione, wyczerpane nerwowo, rekonwalescenci i dzieci.

Odległości

Odległości od innych miast Polski (w linii prostej od centrum)

• Zielona Góra - 46 km
• Gorzów Wielkopolski - 45 km
• Świebodzin - 18 km
• Sulęcin - 17 km
• Słubice - 49 km

Historia

Dawna historia Łagowa najbardziej wiąże się z Sokolą Górą położoną na zachód od jeziora Trześniowskiego. Znajdują się tam ślady kultury łużyckiej. Według potwierdzonych źródeł w 1220 zasiedlali się tam już ludzie.

Własność Zakonów

Pierwsze zapisane informacje o tym przysiółku pochodzą z 1251 roku. Pierwotnie wieś była własnością Templariuszy, a od 1285 była siedzibą komandorii tego zakonu. W 1300 roku osada została przejęta przez panów brandenburskich, oraz tego samego roku sprzedana Albertowi von Klepitz przez trzech margrabiów. Niedługo potem margrabia rządzący tamtymi terenami sprzedał Łagów Zakonowi Joannitów który miał największy wpływ na rozwój wsi. Wkrótce zakon Joannitów obejmował już pobliskie wioski (Wielowieś, Sieniawa, Boryszyn, Templewo, Sulęcin). Przed wybudowaniem zamku w Łagowie mieściła się siedziba komandorii zakonu. Budowę zamku rozpoczęto w XIV w.. Zamek został postawiony na wzgórzu. W latach 1758 i 1842 wieża zamku została uszkodzona przez pożary.

Panowanie innych krajów

W 1640 roku wieś została zajęta przez Szwedów oraz niedalekich Brandenburczyków. Jedne z najlepszych czasów dla Łagowa było panowanie Krystiana Ludwika, który dał wsi prawo do pobierania akcyzy oraz urządzanie jarmarków (Jarmark Joannitów). Łagów miał prawa do przyjęcia praw miejskich i stało się to w 1727. Ostatnim margrabią rządzącym Łagowem był Fryderyk von Hessen-Philippsthal. W 1819 zamek został nadany rodzinie Zastrow, zaś teren miasta przechodził z rąk do rąk. W 1895 roku w Łagowie urodził się Gerhard Domagk, biochemik niemiecki, laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny z 1939 roku.

Jednym z ważniejszych wydarzeń gospodarczych była budowa linii kolejowej Toporów - Międzyrzecz w 1909, ze stacją w Łagowie. Obecnie linia kolejowa jest czynna na odcinku Toporów - Łagów - Sieniawa Lubuska w ruchu towarowym. Mimo tego miasteczko nie rozwinęło się i ze względu na niewielkie rozmiary utraciło w 1932 roku prawa miejskie. Dzięki połączeniu zaczął zaznaczać się jednak wzrost roli Łagowa jako ośrodka wypoczynkowego.

Czasy współczesne

W 1945 r. nie zniszczona poważniej miejscowość została włączona do Polski. Jej dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec. Mimo głębokich zmian Łagów utrzymał swoją rekreacyjną funkcję, potwierdzoną budową ośrodków wypoczynkowych.

Zabytki

• Zamek Joannitów - założony na planie czworoboku z narożną, wysoką na 35 metrów wieżą. Wewnątrz m.in. sala gotycka ze sklepieniem wspartym na jednym filarze i sala z barokowym kominkiem z około 1740 roku. Obecnie hotel.
• Brama Polska (zwana też Poznańską) - jedna z obronnych bram Łagowa pochodząca z XV wieku.
• Brama Marchijska (zwana też Niemiecką lub Berlińską) - pochodząca z XVI wieku druga brama obronna Łagowa. W dolnej części murowana, w górnej szachulcowa.

Kolej

W latach 1907-1909 trwała budowa kolei z Toporowa do Międzyrzecza. Łączyła ona powstałe już wcześniej linie kolejowe Frankfurt - Poznań (1870) i Międzyrzecz - Międzychód (1887). Uroczyste otwarcie linii kolejowej nastąpiło w dniu 1 sierpnia 1909 roku. Z powodu urozmaiconej rzeźby terenu , budowniczowie łagowskiej kolei często stawali przed dużymi problemami. Widoczne ślady rozwiązań inżynieryjnych to liczne nasypy, wykopy i wiadukty. Najciekawszą jednak budowlą, jest olbrzymi wiadukt znajdujący się w Łagowie, rozpięty nad drogą do Żelechowa (ul. Mostowa). Wiadukt powstał w 1909 roku. Różnica między powierzchnią drogi, a poziomem torów wynosi 25 m. Cały wiadukt ma długość 40 m. Obiekt został zbudowany z cegły, tylko kapinosy, na których wspierają się metalowe barierki wykonano z granitu. Obiekt znakomicie wpisuje się w krajobraz historycznego miasta, tworząc trzy łuki nad przebiegającą pod nim drogą. Z wiaduktu w kierunku zachodnim roztacza się piękny widok na zamek i centralną część miejscowości. W północnej części miejscowości (ul. Dworcowa) znajduje się nieczynna stacja kolejowa. Obecnie linią kolejową odbywają się sporadycznie, nieregularne kursy pociągów.

Łagowianie

• Gerhard Domagk (1895 - 1964), znany niemiecki pionier medycyny, noblista za odkrycie antybakteryjnych działań sulfonamidów.
• Leon Stanisław Pinecki (1892 - 1949), znany polski sportowiec, zapaśnik, pochowany na cmentarzu w Łagowie. We wsi znajduje się ulica nazwana jego imieniem.

Symbole Łagowa

• Herb wsi przedstawia czerwoną tarczę herbową oraz biały krzyż maltański, używany przez zakon joannitów w Łagowie. Takie same krzyże znajdują się na wieży zamku.
• Flaga wsi przedstawia herb Łagowa, na białej fladze. Flaga można zobaczyć na wieży Zamku Joannitów gdzie powiewa razem z flagą Unii Europejskiej.
• Dewizą wsi jest Perła Ziemi Lubuskiej, oznaczająca że Łagów jest najładniejszą miejscowością tego regionu.

Imprezy

• Lubuskie Lato Filmowe - najstarszy polski festiwal filmowy (od 1969 r.)
• Plenery Malarskie ZPAP
• Dni Łagowa
  • Biegi Uliczne Łagowskiego Lata - część Dni Łagowa
• Flamenco na Zamku - konkurs tańca
• Rock Blues i Motocykle - zlot motocyklowy organizowany co roku w pierwszy weekend lipca przez klub 96MC Poland

Amfiteatr

W parku krajobrazowym sąsiadującym z zamkiem nad Jeziorem Trześniowskim amfiteatr z 1969 roku. W amfiteatrze nad Jeziorem Trześniowskim co roku odbywają się pokazy filmów - Lubuskie Lato Filmowe.

Jeziora

Na terenie wsi Łagów znajdują się dwa jeziora:

• Jezioro Łagowskie
• Trześniowskie (Ciecz)

Łączy je przesmyk znajdujący się w centrum wsi.

Sport

Od 2006 roku w Łagowie funkcjonuje klub piłkarski KS Iskra Łagów. Klub występuje w rozgrywkach b-klasy.

Zobacz też

• Łagów, Łagówek, Łagówka, Toporów
• Łagów (stacja kolejowa)
• Linia kolejowa nr 375
• miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich