Nowy Wiśnicz

Nowy Wiśnicz – miasto w woj. małopolskim, w powiecie bocheńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowy Wiśnicz. Położone jest na Pogórzu Wiśnickim przy drodze wojewódzkiej nr 965 z Bochni do Limanowej, w odległości 8 km od Bochni.

Według danych z 31 grudnia 2006 miasto miało 2741 mieszkańców.

W latach 1976-1982 miejscowość była siedzibą gminy Nowy Wiśnicz-Lipnica. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnowskiego.

Urodził się tutaj Jan Brzękowski, polski poeta, pisarz i teoretyk poezji.

Historia

W XII wieku Nowy Wiśnicz był notowany jako wieś klasztorna. W XIV wieku był własnością Kmitów, a następnie Lubomirskich. Prawa miejskie otrzymało w 1616 roku za sprawą Stanisława Lubomirskiego. Znaczną część drewnianej zabudowy miasta strawił 3 lipca 1863 wielki pożar miasta. Obecnie stan prawny zamku w Nowym Wiśniczu jest nieuregulowany i administruje nim od 1 września 2009 roku Muzeum Ziemi Wiśnickiej.

Zabytki

istniejące:

• Zamek Kmitów rozbudowany w XVII w. przez Lubomirskich, z fortyfikacjami bastionowymi,
• klasztor karmelitów bosych (obecnie Zakład Karny Nowy Wiśnicz)
• kościół pw. Wniebowzięcia NMP
• ratusz miejski
• Dom Macieja Trapoli z XVII w.
• dwór "Koryznówka", w którym mieści się muzeum poświęcone życiu i twórczości Jana Matejki. Stoi tam pierwszy pomnik Jana Matejki wzniesiony w Polsce
• kolumna z 1646 r. z napisem „In signum crucis, Christe salva nos” (obok Liceum Plastycznego)

nieistniejące:

• Kościół Karmelitów pw. Chrystusa Zbawiciela z lat 1622-30, zburzony przez Niemców w latach 1942-44 r.
• drewniane podcieniowa zabudowa rynku (uwieczniona przez Jana Matejkę)

Przyroda i turystyka

Miasto leży na obszarze Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Walorami miasta są cenne zabytki architektoniczne i nieskażona przyroda. W bliskiej okolicy znajduje się kilka obiektów chronionej przyrody:

• rezerwat przyrody Kamień-Grzyb, z głazem w kształcie grzyba o wysokości ok. 7 m, znajdujący się na południe od Nowego Wiśnicza
• pomnik przyrody Kamienie Brodzińskiego z grupą ciekawych kształtem skał zbudowanych z piaskowca istebniańskiego, na wzniesieniu Paprotna, położony na granicy Lipnicy Murowanej i Rajbrotu
• Skałki Chronowskie – pomnik przyrody nieożywionej; piaskowce wychodnie znajdujące się w wierzchowinowych partiach Kobylej Góry (na terenie wsi Chronów, przy granicy z Borówną).

Szlaki turystyczne: niebieski: Bochnia – Nowy Wiśnicz – Kamień Grzyb – Paprotna (obok Kamieni Brodzińskiego) – Rajbrot – Łopusze – Przełęcz Rozdziele – Widoma – góra Kamionna – Pasierbiecka Góra – Tymbark.

Wspólnoty religijne

Zobacz też

• Zakład Karny Nowy Wiśnicz
• Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Nowym Wiśniczu
• Kmitowie herbu Szreniawa
• Lubomirscy
• Wiśnicz
• Eugeniusz Molski – artysta plastyk, ceramik z Nowego Wiśnicza
• Wiśnicka księga złoczyńców
• Cmentarz żydowski w Nowym Wiśniczu