Ocena internautów miejscowości Gorlice
Średnia ocena: 4.8
liczba ocen: 15
Ilość ulic: 176
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 49.650002
Współrzedne geograficzne E: 21.167000
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 18
Liczba ludności: 28700
Gęstość ludności: 1220 os./km²
Powierzchnia: 23.6 km²
Wysokośc npm: 274
Rodzaj gminy: miejska
SIMC: 0959903
TERC: 2121605011
Tablice rejestracyjne: KGR
Dzielnica: Blich
Dzielnica: Dworzysko
Dzielnica: Glinik
Dzielnica: Glinik Mariampolski
Dzielnica: Korczak
Dzielnica: Magdalena
Dzielnica: Nowa Wieś
Dzielnica: Pocieszka
Dzielnica: Sokół
Dzielnica: Śródmieście
Dzielnica: Zawodzie
Dzielnica: Łęgi
Gorlice – miasto w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim (siedziba powiatu od 1865), a także siedziba gminy wiejskiej Gorlice (gmina Gorlice) otaczającej miasto Gorlice z trzech stron.
Przed 1945 Gorlice należały do województwa krakowskiego, po zakończeniu II wojny światowej weszły w skład nowo utworzonego województwa rzeszowskiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego. Gorlice leżą na północnej granicy Beskidu Niskiego, przyległą zachodnią część Beskidu Niskiego powszechnie nazywa się Beskidem Gorlickim. Najwyższy szczyt Gorlic stanowi góra o nazwie Musiałówka.
Według danych z 31 grudnia 2011 miasto zamieszkiwało 28 977 mieszkańców. Nazwa miasta może wywodzić się od słów "gór lice", czyli twarz, oblicze gór.
Według danych z 2002 miasto Gorlice ma obszar 23,56 km², w tym:
Miasto stanowi 2,44% powierzchni powiatu.
Dane z 31 grudnia 2006:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 28 645 | 100 | 14 981 | 53 | 13 664 | 47 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 1217 | 635 | 582 |
Data powstania miasta jest niepewna. Kromer podaje rok 1355. Prawdopodobnie miasto początkowo osadzone na prawie polskim, od 1417 roku na prawie niemieckim. Wg kronik Marcina Kromera roku 1354 Dersław I Karwacjan otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego przywilej utworzenia miasta Gorlic u zbiegu rzek: Ropy i Sękówki. Zgodnie z zapiskami zawartymi w tych kronikach pierwsi osadnicy przybyli z miasta Görlitz na Łużycach. W drugiej połowie XVI wieku dziedzicami Gorlic została rodzina Pieniążków herbu Odrowąż. W 1625 roku połowę miasta wykupiła rodzina Rylskich będących w czasie "potopu" po stronie najeźdźcy, natomiast Pieniążkowie byli stronnikami króla Jana Kazimierza. Pod władaniem Pieniążków i Rylskich Gorlice były jednym z ważnych ośrodków kalwinizmu w Polsce. Miasto Gorlice szybko stało się ośrodkiem rzemieślniczo-handlowym.
W XIX wieku region gorlicki stał się kolebką przemysłu naftowego. W latach 1853-1858 swoją pracownię miał tutaj Ignacy Łukasiewicz, farmaceuta, konstruktor lampy naftowej, ojciec przemysłu naftowego.
W 1895 roku założyciele spółki "Bergheim i Mac Garvey", Kanadyjczyk William Henry Mac Garvey i austriacki bankier Johan Bergheim uzyskali koncesję na założenie Galicyjskiego Karpackiego Naftowego Towarzystwa Akcyjnego z siedzibą w Gliniku Mariampolskim, a ich zakład zaczął funkcjonować jako samodzielna Fabryka Maszyn i Narzędzi Wiertniczych w Gliniku Mariampolskim.
W 1865 Gorlice stały się miastem powiatowym. Od tego czasu wyraźnie widoczny staje się proces rozwoju miasta, przejawiający się m.in założeniem Parku Miejskiego (otwarcie w 1900 r.), powstaniem szpitala i pierwszych szkół średnich (Seminarium Nauczycielskie dla dziewczyn - 1904r., Gimnazjum - 1906r.).
Rozwój miasta przerwała pierwsza wojna światowa. Pod Gorlicami, po wielkiej bitwie 2 maja 1915 r., został przerwany front rosyjski. Gen. Tadeusz Rozwadowski jako dowódca 12 Brygady Artylerii w 12 "Krakowskiej" Dywizji Piechoty odegrał jedną z kluczowych ról w tej majowej bitwie. Za główne źródło sukcesu 12 DP w pierwszym dniu bitwy, uznano współdziałanie artylerii z piechotą. Dokonany przez artylerię 12 DP wyłom w linii obronnej wroga zaczął się rozszerzać, co umożliwiło zdobycie Gorlic. Rozwadowski zastosował nowy sposób użycia artylerii i należy do twórców i prekursorów tzw. Ruchomej zasłony ogniowej, polegającej na tym, że ogień artyleryjski postępował tuż przed atakującą piechotą. Metoda ta bardzo szybko weszła na trwałe do niemieckiego regulaminu walki jako tzw. Feuerwalze, a do francuskiego jako barrage roulant i zastąpiła stosowane wcześniej wielogodzinne ostrzeliwanie pozycji wroga, po których następował pochłaniający liczne ofiary szturm wojsk. 17 maja pod Jarosławiem Rozwadowski takim samym systemem, jaki zastosował pod Gorlicami, czyli ogniem artylerii, powstrzymał kontrnatarcie Rosjan. Wprawiło to w zachwyt cesarza niemieckiego Wilhelma II.
Jednak na skutek samej bitwy, a także trwających 126 dni poprzedzających ją walk pozycyjnych zniszczeniu uległa większość zabudowy Gorlic.
7 września 1939 r. na obszar powiatu gorlickiego wkraczają wojska niemieckie. Burmistrzem Gorlic zostaje w tym czasie Andrzej Kwaskowski, aktywny członek ruchu oporu. Ludność Gorlic dotknięta została różnymi formami represji ze strony okupanta. Już 21 sierpnia 1940 r. zorganizowana została pierwsza uliczna łapanka w której zostało aresztowanych 60 mieszkańców miasta, wywiezionych następnie do obozu koncetracyjnego w Oświęcimiu. W 1942 r. zatrzymano a następnie wywieziono do Niemiec uczniów byłego gimnazjum Tragiczny był los gorlickich Żydów. W pażdzierniku 1941 r. zostało utworzone getto, które zlikwidowane ostatecznie zostało w sierpniu 1942. Jednocześnie nie zabrakło wsród ludzi woli samozorganizowania się w zbrojny opór przeciwko hitlerowskiemu okupantowi. W 1939r. powstaje obwód Gorlice Związku Walki Zbrojnej, natomiast w 1942 r. powstaje Sztab Obwodu AK Gorlice. Równocześnie odbywają się tajne komplety. 19 stycznia 1945 r., dokładnie o godzinie 16:30, Gorlice zostały zajęte przez wojska radzieckie. W bezpośrednich walkach o miasto zgineło 60 czerwonoarmistów.
Według UPA terenami należnymi Ukrainie były ziemie leżące na wschód i południe od linii Włodawa - Chełm - Zamość - Przeworsk - Brzozów - Krosno - Gorlice. Część tych terenów, które znalazły się za linią Curzona nazywano "Zakierzońskim Krajem". Na obszarze tym Ukraińcy stworzyli własną nielegalną administrację podziemną.
Na terenie powiatu gorlickiego w 1945 roku UPA dysponowała trzema kompaniami (sotniami):
W znacznej części strzelcy Ci pochodzili z SS-Galizien. Do działań UPA oprócz tego moblilizowano (często przymusowo) miejscową ludność łemkowską osiągając liczbę sięgającą 1000 osób. Wobec trudności jakie napotykały takie akcje mobilizacyjne siły ukraińskie skierowały w 1946 roku na te tereny sotnię "Horisława" (Modesta Rypeckiego), która terroryzowała ludność łemkowską poddając karom osoby sprzyjające Polakom (od chłosty aż do śmierci włącznie). Sotnia ta wyruszyła też dalej na Sądecczyznę. W nocy z 27 na 28 czerwca 1946 roku napadła na posterunek MO i Urząd Gminy w Łabowej, paląc większość zabudowań wsi i mordując mieszkańców. Pościg wojskowy zmusił sotnię do odwrotu na ziemie gorlickie gdzie 6 lipca zaatakowali i zlikwidowali posterunek MO i obrabowali spółdzielnię.
Sotnia "Brodycza" w czasie swej działalności na terenie powiatu gorlickiego dokonała:
W wyniku zaciętych walk a także przeprowadzenia akcji Wisła, która odcięła UPA od zaplecza w postaci ludności łemkowskiej, sotnie Brodycza i Smyrnego zostały rozbite a ich resztki przedostały się do Czechosłowacji. Sotnia "Lisa" wycofała się na wschód.
Etymologia nazwy miasta jest niejasna. Próby jej ustalenia podjął Józef Barut w swym opracowaniu monograficznym na temat Gorlic. Najstarsza nazwa odnotowana przez Długosza brzmi "Gardlicza". Marcin Kromer w swej kronice nazywa miasto "Gorlicza" i łączy jej powstanie z osadnikami ze Zgorzelca. Wg Baruta w zachowanych w Archiwum Miejskim w Gorlicach wyciągach z ksiąg ziemskich i grodzkich bieckich, sądeckich i czchowskich od 1401 roku nazwa Gorlicza przeważa liczebnie nad Gorlice. Większość późniejszych źródeł powiela wersję Marcina Kromera ale pojawiają się też opinie, że choć do miasta przybyli osadnicy ze Zgorzelca to nazwa jest jednak lokalna a nie patronimiczna. Powołując się na teksty Wacława Potockiego Barut sugeruje, że pierwotnie nazwa była rodzaju żeńskiego podobną do okolicznych (Ropica, Moszczenica, Nowica, Banica, Osobnica). W nazewnictwie rusińsko-łemkowskim nazwa Gorlic to Horłycia czyli gardło.
Doliny Ropy i Sękówki były częścią szlaków handlowych o czym świadczyć mogą znaleziska archeologiczne. Jedną z najwcześniejszych osad tych terenów jest Stróżówka pochodząca z czasów Bolesława Chrobrego. Przypuszcza się, że mogła ona powstać w ramach umacniania granicy z Czechami.
Według Marcina Kromera w roku 1354 Dersław I Karwacjan otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego przywilej utworzenia miasta Gorlice u zbiegu rzek: Ropy i Sękówki. Zgodnie z zapiskami zawartymi w kronikach pierwsi osadnicy przybyli z miasta Görlitz na Łużycach.
W roku 1816 Tomasz Święcki, a następnie Adam Naruszewicz (wyd. z 1836) napiszą, że "całe Podgórze Ruskie i Małopolskie, tudzież inne miejsca pograniczne, różnych teraz rzemieślników pełne, są to osady pierwiastkowe tego dobroczynnego króla (Kazimierza Wielkiego). Język tych ludzi nieco przygrubszy, a jakieś ze Szląskiem, Morawskiem, Czeskim i Pruskim podobieństwem mający, dowodem jest pierwszej ich ojczyzny. Stąd też poszły owe zniemczone od nowych osadników, lub na nowo nadane miastom Polskim i Ruskim, Lambergi, Frawensztadu, Łańcuta, Pilsna, Gorlicy, i tym podobne nazwiska".
W roku 1869 okolice Gorlic opisał m.in. Wincenty Pol: "Na obszarze Wisłoki uderza nas fakt inny; całą tę okolicę, którą obszar Wisłoki, Ropy, Jasły, Jasełki i średniego Wisłoka zajmuje, osiedli tak zwani Głuchoniemcy od dołów Sanockich począwszy, to jest od okolicy Komborni, Haczowa, Trześniowa aż po Grybowski dział: Gorlice, Szymbark i Ropę od wschodu na zachód, ku północy aż po ziemię Pilźniańską która jest już ziemią województwa Sandomierskiego. Cała okolica Głuchoniemców jest nowo-siedlinami Sasów; jakoż strój przechowali ten sam co węgierscy i siedmiogrodzcy Sasi. Niektóre okolice są osiadłe przez Szwedów, ale cały ten lud mówi dzisiaj na Głuchoniemcach najczystszą mową polską dijalektu małopolskiego, i lubo z postaci odmienny i aż dotąd Głuchoniemcami zwany, nie zachował ani w mowie ani w obyczajach śladów pierwotnego swego pochodzenia, tylko że rolnictwo stoi tu na wyższym stopniu, a tkactwo jest powołaniem i głównie domowem zajęciem tego rodu".
Burmistrzowie Gorlic:
Miasto jest ośrodkiem przemysłu naftowego, maszynowego i drzewnego. W Gorlicach mieści się obszar przemysłowy podlegający Specjalnej Strefie Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC.
Lista przedsiębiorstw w mieście których obrót roczny wynosi powyżej 25 milionów złotych:
W rejonie gorlickim rozwija się agroturystyka.
Linie kolejowe:
Stacje kolejowe:
Na obu liniach kolejowych ruch pociągów wstrzymany do odwołania.
Rozgłośnie lokalne i regionalne posiadające siedzibę bądź redakcję w Gorlicach:
Z wieży gorlickiego ratusza codziennie w południe odgrywany jest hejnał "Beskidzkie Echo".
Wychodnie skałek piaskowcowych w centrum miasta,w parku miejskim oraz skałki znajdujące się poniżej cmentarza wojskowego Gorlice-Sokół (nr 88) z okresu I wojny światowej.
Gorlice są jednym z głównych punktów na trasie Karpacko-Galicyjskiego Szlaku Naftowego, powstałego dla upamiętnienia faktu, że ten region stał się kolebką światowego przemysłu naftowego.
4 czerwca 2010 Gorlice i okolice dotknęła katastrofalna powódź. Woda która pojawiła się w nocy po opadach spowodowała wylanie Stróżowianki, Ropy i Sękówki. W wyniku powodzi zalany został park miejski, targ, Zawodzie, Zagórzany, Biecz. Najgorzej było na Zawodziu a także w okolicach parku miejskiego ulicy Konopnickiej i Tuwima.
Od 2009 Gorlice są siedzibą Prawosławnego Biskupa Gorlickiego Paisjusza - sufragana diecezji przemysko-nowosądeckiej PAKP. Z związku z tym cerkiew gorlicka została podniesiona do rangi Katedry biskupiej. W Cerkwi Katedralnej spoczywają relikwie św. Maksyma Sandowicza. Znajduje się także cząstka Św. Krzyża oraz relikwie Apostoła Andrzeja, św. Pantelejmona i św. Łazarza. Proboszczem parafii jest Ks. dr kanonik Roman Dubec.
Nad miastem góruje cmentarz nr 91 na Górze Cmentarnej, a w okolicach Gorlic znajduje się wiele rozrzuconych po lasach i wzgórzach cmentarzy wojskowych z okresu I wojny światowej. Niektóre to prawdziwe arcydzieła architektury cmentarnej.
Cmentarze z I wojny w ramach "gniazda Gorlice"
Imię nosiły lub noszą statki:
Posłowie na Sejm IV kadencji:
Posłowie na Sejm VI kadencji:
Posłowie na Sejm VII kadencji:
Gorlice mają również swojego przedstawiciela w Senacie. W wyborach parlamentarnych w 2007 Janusz Sepioł (PO) został wybrany senatorem VII kadencji w okręgu krakowskim, otrzymując 301 893 głosy.
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 20:44:31