Iwanowice (powiat krakowski)

Iwanowice (do 30 grudnia 1999 Iwanowice Włościańskie) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Iwanowice przy drodze wojewódzkiej nr 773.

Miejscowość jest siedzibą gminy Iwanowice.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Położenie

Wieś położona ok. 20 km na północny wschód od Krakowa, w północnej części województwa małopolskiego. Oddalona ok. 10 km od Słomnik i Skały oraz 15 km od Ojcowa i Pieskowej Skały. Od południa graniczy z Maszkowem, od północy z Biskupicami, od wschodu z Poskwitowem, a od zachodu z Sułkowicami. Przez Iwanowice przepływa rzeka Dłubnia, od której powstała nazwa Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego, który obejmuje właśnie Iwanowice.

Iwanowice położone są w środkowym odcinku Doliny Dłubni, zwanym Kotliną Iwanowicką. Przebiega tam granica między Wyżyną Miechowską, a Jurą Krakowsko-Częstochowską. Kotlinę Iwanowicką obrzeżają wzgórza, między innymi Góra Klin i Babia Góra, których wysokość przekracza 40 m ponad dno doliny. Przez wieś przepływa rzeka Dłubnia i jej dopływ oraz potok Minóżka. Krajobraz urozmaicony przez kompleksy leśne w pobliskich Zagajach i Maszkowie. Ze względu na ukształtowanie terenu odcinek Doliny Dłubni między Maszkowem a Iwanowicami nazywany jest "Małym Ojcowem".

Inne miejscowości o nazwie Iwanowice: Iwanowice, Iwanowice Duże, Iwanowice Małe, Iwanowice-Naboków

Na terenie Gminy Iwanowice działa 15 OSP, w tym jedna OSP Sieciechowice włączona do Krajowego Systemu Ratownictwa Gaśniczego.

Szkolnictwo

Na terenie Gminy Iwanowice działa 7 szkół podstawowych (Celiny, Damice, Iwanowice, Sieciechowice, Widoma, Narama, Poskwitów), 3 gimnazja (Poskwitów, Damice, Grzegorzowice, Iwanowice), 2 przedszkola (Sieciechowice, Iwanowice).

Zabytki

• Kościół parafialny pod wezwaniem Trójcy Świętej, stoi w samym środku wsi, na niewielkim wzniesieniu. Został wybudowany w 1745 roku. Słynie z oryginalnych dwóch drewnianych zdobiących fasadę wież. Ufundował go dziedzic Iwanowic August Aleksander Czartoryski. Główny i boczny ołtarz pochodzą z okresu wczesnego baroku. W kościółku stoi figurka św. Krzysztofa, pochodząca ze szkoły Wita Stwosza, oraz figurka Madonny z Dzieciątkiem z 1480 roku, z kapliczki dawniej stojącej na środku wsi.
• Kapliczka świętego Rocha, pochodząca z przełomu XVIII i XIX wieku kaplica ma formę klasycystycznego portyku z kolumnami. U jej podnóża wypływa źródełko, któremu nadal przypisuje się leczniczą moc.
• Kapliczka Matki Boskiej Pocieszenia, murowana kapliczka znajduje się w centrum wsi. Wybudowana w 1854 roku. Na ołtarzu stała piętnastowieczna rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
• Kapliczka Zmartwychwstania Pańskiego, murowana kapliczka stoi na stoku przy drodze na cmentarz. Została wybudowana w II połowie XIX wieku
• Figura świętego Jana Nepomucena, kamienna figura pochodzi z 1800 roku. Mieszkańcy Iwanowic postawili figurę przy moście na Minóżce.
• Karczma, usytuowana w centrum wsi, pochodzi z XVIII wieku. Budynek należał do dworu, potem był własnością prywatną. W 1992 roku stał się siedzibą Muzeum Regionalnego. Na szczególną uwagę zasługują bogate zbiory pochodzące z wykopalisk z Babiej Góry i Góry Klin.

Historia

Iwanowice były świadkiem wielu zdarzeń historycznych. Tu w XVI wieku działali bracia polscy. W 1557 odbył się tu ich synod. Rekatolizacja wsi nastąpiła po przejściu rodziny Dłuskich, właścicieli Iwanowic na katolicyzm. Wówczas kościół wcześniej zamieniony na zbór, po odrestaurowaniu ponownie został konsekrowany w 1624. W 1809 roku przez wieś przeszły w zwycięskim pochodzie wojska księcia Józefa Poniatowskiego, podążające za wojskami austriackimi.

Tutaj też w 1817 roku przeszedł jakże inny, smutniejszy pochód, zmierzający na Wawel kondukt pogrzebowy ze zwłokami księcia Józefa. Później po upadku powstania listopadowego przez wieś przemaszerowały wojska generała Samuela Różyckiego, by chronić się za granicą.

Iwanowice były też polem działań powstania styczniowego. Tu stacjonowały w punkcie etapowym pomiędzy Ojcowem, a Miechowem powstańcze oddziały pod dowództwem Apolinarego Kurowskiego, a okolica stawała się często miejscem potyczek z wojskami rosyjskimi. Tędy przemaszerowały oddziały Mariana Langiewicza, który w niedalekiej Goszczy ogłosił się dyktatorem powstania. Niestety po upadku powstania styczniowego przyszły czasy ciemnoty, zacofania, pijaństwa i rusyfikacji.

Pierwsza wojna światowa wciągnęła Iwanowice w jej orbitę. Następowało liczne wstępowanie mieszkańców do oddziałów Związku Strzeleckiego. W dniu 3 września 1939 roku do Iwanowic wkroczyły oddziały hitlerowskie. Prześladowania ludności (trzykrotne pacyfikacje, śmierć 63 osób) wpłynęły na współpracę mieszkańców z organizacjami podziemnymi: Armią Krajową, Gwardią Ludową, Batalionami Chłopskimi. Kilku mieszkańców wsi walczyło pod Monte Cassino.

W dniu 16 stycznia 1945 do Iwanowic w wyniku blisko czterogodzinnej bitwy wkroczyły wojska radzieckie i polskie.

Galeria

• 

  Kapliczka Matki Boskiej Pocieszenia

• 

  Kościół Trójcy Świętej

• 

  Krzyż w Iwanowicach koło muzeum

• 

  Kapliczka świętego Rocha

• 

  Św. Jan Nepomucen