Ocena internautów miejscowości Skawina
Średnia ocena: 3.6
liczba ocen: 29
Ilość ulic: 112
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 49.983002
Współrzedne geograficzne E: 19.833000
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 12
Liczba ludności: 23716
Gęstość ludności: 1 154 os./km²
Rodzaj gminy: miejsko-wiejska
TERC: 2121506114
Tablice rejestracyjne: KRA
Dzielnica: Bagienki
Dzielnica: Bardynówka
Dzielnica: Dębcza
Dzielnica: Dolne Korabniki
Dzielnica: Górne Korabniki
Dzielnica: Jagielnia
Dzielnica: Jaszek
Dzielnica: Koniasta
Dzielnica: Koniaste Doły
Dzielnica: Korabniki
Dzielnica: Obczar
Dzielnica: Podbory
Dzielnica: Podkoniasta
Dzielnica: Podlipki
Dzielnica: Samborek
Dzielnica: Stare Miasto
Dzielnica: Szwaby
Dzielnica: Wyrwisko
Dzielnica: Łysa Góra
Skawina – miasto w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Skawina. Miasto jest położone nad rzeką Skawinką kilkanaście kilometrów na południowy zachód od centrum Krakowa. Jest jednym z ośrodków miejskich aglomeracji krakowskiej.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 23 761 mieszkańców.
Wschodnia część Skawiny obejmuje dawną wieś Korabniki. Była to niegdyś wieś służebna dworu krakowskiego. Pozostałością tamtych czasów jest renesansowy, piętrowy dwór-pałac zbudowany w latach 1540-1580 przez Pawła Korytkę.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 20,50 km².
Zanim Skawina otrzymała swoją nazwę, istniała już nazwa przepływającej tędy rzeki. Pierwotnie – w latach 1253–1258 – mówiono o niej „Skauina", po lokacji miasta utrwaliła się nazwa Skawinka. W języku staropolskim słowo „skać" oznaczało „kręcić się", „toczyć się", „skartia" zaś - „kręcenie się", „toczenie się". Podobne znaczenie miało prasłowiańskie słowo „szkoti". Natomiast germańskie „skaulon" oznaczało „poruszać się naprzód" lub „pędzić". Nazwa w pełni odpowiada charakterowi rzeki, która wije się licznymi meandrami i ma niezwykle wartki nurt wzdłuż całego biegu.
Rafał ze Skawiny (1400-1469) – syn Michała Pusznika. Był księdzem wikarym w Krakowie. Rozbudował zamek Kazimierza Wielkiego. Przyczynił się do rozwoju szkolnictwa w Skawinie. Był znany na dworze królewskim, wspomniał o nim Jan Długosz mówiąc, iż był to nieprzeciętny umysł, uczony i sprawiedliwy.
ks. Walenty Troska – był absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, później jego profesorem i rektorem. Był kanonikiem i członkiem kapituły krakowskiej. Pochodził z zamożnej rodziny mieszczańskiej, wywodzącej się ze Skawiny. Ksiądz Walenty Troska zmarł w 1623 roku i został pochowany na cmentarzu koło kościoła parafialnego (dziś jest tam plac przykościelny, jednak grób pozostał). W testamencie spisanym w 1619 roku przekazał miastu swoją bibliotekę, która po jego śmierci została umieszczona przy szkole parafialnej.
ks. Sebastian Piskorski – urodził się w 1636 roku, jego ojciec Marcin osiedlił się w Skawinie z początkiem XVII w. Sebastian Piskorski ukończył studia w 1660 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim i uzyskał stopień bakałarza. Studia kontynuował w Padwie i Rzymie. Przetłumaczył książkę pt. Żywoty Pustelników. W 1676 roku przyjął święcenia kapłańskie. Patronował budowie kościoła św. Anny w Krakowie. Zmarł w 1707 roku.
Stanisław Pyzik – urodzony w Skawinie, brał udział w manifestach i strajkach. W 1912 roku wyemigrował do Argentyny gdzie pisał polskie pisma pod pseudonimem „Skawiniak” dając tym samym wyraz pamięci o Skawinie i Polsce.
Marcin Starzak - pierwszy skawiński olimpijczyk.
Marian Łoziński - weteran walk pod Monte Cassino, działacz społeczny i harcerski, wielki miłośnik młodzieży, współzałożyciel i opiekun Harcerskiej Izby Pamięci Narodowej Polskich Sił Zbrojnych Na Zachodzie im. gen. Władysława Andersa przy harcówce Kręgu Instruktorskiego "Czerwony Mak" im. Bohaterów Monte Cassino. Autor wspomnień "Przechodniu, powiedz Polsce..."
Na wyjątkowość skawińskiego folkloru poza skrzętnie kultywowanymi obrzędami, składa się również oryginalny strój ludowy. Dziś zachowało się stosunkowo niewiele zdjęć i eksponatów pozwalających na jego całkowitą identyfikację. W miarę dokładny opis tego stroju można odnaleźć w dziele Oskara Kolberga z 1871 r. pt. „Lud". Podaje on tam, że Skawinianki okręcały głowę długim płótnem, które puszczało się na ramiona, gorset miały jasnoniebieski, spódnicę zieloną obszytą na dole taśmami, fartuch w różnych kolorach, a szal (tzw. rantuch) uzupełniał całość stroju. Mężczyźni natomiast sposobem ubierania byli najbardziej zbliżeni do włościan. Nosili granatowe kapoty, haftowane kaftany zwykle zielonego koloru, czapki obszyte wąskim barankiem (czarnym lub popielatym) i nie opasywali się pasami. Co ciekawe i warte podkreślenia, po klęsce powstania styczniowego rozpowszechnił się wśród tutejszych kobiet specjalny strój żałobny mający odzwierciedlać smutek i żałobę. Warto wspomnieć, iż Skawina była kiedyś ośrodkiem hafciarskim – zachowały się jeszcze gdzieniegdzie elementy strojów ludowych wykonane właśnie tutaj. W Muzeum Etnograficznym w Krakowie można z kolei podziwiać słynne niegdyś skawińskie meble, a zwłaszcza pięknie malowane skrzynie.
Zwyczaje i obrzędy skawińskie
Dzięki długoletniej działalności archiwistycznej Towarzystwa Przyjaciół Skawiny zachowało się wiele przekazów dotyczących nieznanych już być może skawińskich zwyczajów i obrzędów. Gdy kończył się np. karnawał i nadchodziły dni zapustne, mający poczucie humoru Skawinianie przebierali się za Żydów, Cyganów, kramarzy, kominiarzy, mężczyźni za kobiety, a kobiety za mężczyzn. Przebierańcy chodzili po domach, gdzie śpiewali żartobliwe piosenki i recytowali zabawne wierszyki, a gospodarze częstowali przybyłych żywnością (czasami nawet i wódką...). W czasie zapustów „chodził" też po Skawinie tzw. „Kantek". Była to kukła ze słomy, okryta płaszczem, pod którym chował się parobek. Z „Kantkiem" chodzono po domach, gdzie żartowano i śpiewano każąc „Kantkowi" wyczyniać rozmaite sztuczki. Podobno od postaci owego „kantka" wzięło się przezwisko nadane Skawinianom przez mieszkańców okolicznych wiosek. Chcąc im dokuczyć mówili: „Ty skawiński kojtku!..." Zapustne obrzędy były bardzo popularne jeszcze pod koniec XIX wieku.
Istnieje zwyczaj, związany z Niedzielą Palmową, noszenia do kościoła specjalnie w tym celu przygotowanych palm: w Skawinie były one robione z gałązek kwiatowych trzcinnika lancetowatego oraz z leszczynowych grubych prętów. Po niedzielnej mszy chłopcy z poszczególnych wiosek spod Skawiny dzielili się, a następnie rozpoczynały się... bójki przy pomocy palm pomiędzy poszczególnymi grupami. Ponieważ palmy miały do jednego metra długości, szczególnie unikano tych z dużą ilością leszczynowych kijów... W następującą po Niedzieli Palmowej środę z poświęconych już palm robiono krzyżyki, które gospodarze wbijali na polach w każdy obsiany kawałek ziemi. Miało to chronić zbiory przed gradobiciem oraz innymi klęskami. Ostatni krzyżyk przybijano do drzwi domu. Kije z palemek były również wykorzystywane w lany poniedziałek, kiedy to chłopcy chodzili z tzw. „buckami", czyli właśnie tymi kijami. Chodzili do poszczególnych domów i rzucali kije na ziemię. W zamian za to gospodarz ofiarowywał im drobny poczęstunek.
Wielkim wydarzeniem w życiu Skawiny oraz okolicznych wsi był odpust w Tyńcu (święto Piotra i Pawła)– dniu 29 czerwca. Liczne były kramy z zabawkami, piernikami „całuskami", młodzież bawiła się na karuzelach. Po mszy świętej hucznie bawiono się, było picie piwa, jedzenie lisieckiej kiełbasy i golkowickich kukiełek. Zwyczaj ten, powstały w XIX w., przetrwał aż do lat trzydziestych wieku XX. Jesienią, w czasie kopania ziemniaków i „brania" lnu, odbywały się tzw. "tłuki", które polegały na tym, że zamożniejsi gospodarze zapraszali ze wsi kilkanaście albo i więcej osób i wspólnymi siłami wykonywano zaplanowane prace. Być może len był uprawiany przez mieszczan w XIX w. nie tylko dla korzyści, a właśnie jako pretekst do wspólnego spędzania długich i chłodnych jesiennych wieczorów... Dzisiaj kontynuacją dawnych obrzędów pozostają jedynie dożynki, organizowane co roku w innej wsi wspólnie z poszczególnymi radami sołeckimi. W ich trakcie przeprowadzane są np. wybory miss Krakowianki przedszkolaków czy też występy zespołów folklorystycznych.
Kapela ludowa z Radziszowa
Istnieje od 20 lat. Reprezentuje typowy folklor krakowski (nie stylizowany). Zdobywcy w 1999 roku głównych nagród:
Kapela działa pod opieką Centrum Kultury i Sportu w Skawinie, Rady Sołeckiej w Radziszowie, opiekę merytoryczną sprawuje Małopolski Ośrodek Kultury w Krakowie. Ma za sobą liczne wyjazdy m.in. do Niemiec, Bułgarii, Danii, Słowacji, Francji. Na swoim koncie ma płytę Hej, od Krakowa jadę.
Chór żeński „Cantica"
W październiku 1999 roku powstał w Woli Radziszowskiej żeński chór „Cantica". Działa pod opieką nauczyciela i organisty – pana Bogusława Ciapy. Chór wykonuje repertuar klasyczny, utwory trzy- lub czterogłosowe; chórzystki mają od 14 do 21 lat.
Teatr Tańca „IKA" (Zespół Tańca Nowoczesnego)
Istnieje od 1992 roku prowadzony przez instruktorkę tańca Monikę Fliszewską. W ciągu 8 lat istnienia IKA zaprezentowała dwadzieścia układów tanecznych występując podczas imprez wojewódzkich, ogólnopolskich, a także za granicą (Hurth w Kolonii). Zespół był trzykrotnie wyróżniany do udziału w Konińskim Festiwalu Piosenki i Tańca. Za układ „Amadeusz" prezentowany podczas Ogólnopolskiego Konkursu „Odkrywamy talenty" w ramach Festiwalu „Tęczowy Musie Box" zespołowi przyznano „Brązową Półnutkę". W roku 2000 zespół otrzymał aż trzy pierwsze nagrody na:
Orkiestra dęta „Sygnał" z Radziszowa
Powstała w 1950 roku. W 1969 zdobyła pierwsze miejsce na Festiwalu Amatorskich Orkiestr Dętych Polski Południowej w Kozienicach, a w 1987 roku trzecie miejsce na pierwszym Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych w Dobczycach. Od 24 lat bierze udział w przeglądach i festiwalach orkiestr dętych zdobywając czołowe miejsca, wyróżnienia i nagrody.
Orkiestra dęta z Krzęcina
Istnieje od 1986 roku. Założycielem orkiestry i jej obecnym dyrygentem jest Antoni Bylica. W 1990 roku orkiestra zdobyta pierwsze miejsce w Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych, który to sukces powtórzyła w 1996 roku.
Prócz tego na terenie gminy działają jeszcze:
Centrum Kultury i Sportu
Istnieje od 1992 roku jako samorządowa instytucja kultury; jest specyficzną placówką tego typu w kraju i jedyną w województwie małopolskim. Celem działalności Centrum jest wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego i działalności sportowej, ale w sposób profesjonalny, za pomocą odpowiednio przygotowanej do tego kadry. Centrum było gospodarzem min.: ogólnopolskiej inauguracji Dni Olimpijczyka w 1993 roku; co roku aktywnie przyczynia się do organizowania w Skawinie Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, organizuje Mistrzostwa Polski Zawodowych Par Tanecznych oraz Mistrzostwa Okręgu Małopolskiego w Tańcu Towarzyskim; było gospodarzem Mistrzostw Polski Samochodów Zdalnie Sterowanych; współorganizowało Konkurs Kapel, Śpiewaków i Gawędziarzy Ludowych „Wstążka Krakowska" organizuje doroczne Dni Skawiny.
Przy Centrum działają sekcje i grupy artystyczne: tańca towarzyskiego, tańca nowoczesnego, rytmiki, kółko teatralne, kółko plastyczne, studio piosenki oraz nauka gry na gitarze. Centrum prowadzi też amatorskie sekcje sportowe oraz gimnastykę korekcyjną dla dzieci. Na wysokim poziomie znajduje się też tenis stołowy (Druga Liga Państwowa Kobiet) oraz brydż sportowy (mają na swoim koncie medale na Mistrzostwach Europy Juniorów Młodszych oraz Mistrzostwach Świata Młodzieży Szkolnej). W ramach Centrum działa również pracownia modelarska. Od chwili powstania w 1958 roku opiekuje się nią pan Józef Małysa. Pracownia organizuje corocznie szereg imprez gromadzących miłośników i pasjonatów modelarstwa z całej Polski: Wiosenne Zawody Latawców, Okręgowe Zawody Modeli Pływających, Mistrzostwa LOK, Wojewódzkie Zawody Latawców i w końcu Mistrzostwa Polski Modeli Kartonowych. Modelarstwo to zajęcie wymagające wiele cierpliwości, gromadzące wielbicieli w różnym wieku. Zawody modelarskie są niezwykle barwne i widowiskowe.
Oprócz siedziby na ul. Mickiewicza 26 oraz pałacyku „Sokół" przy ul. Mickiewicza 7 dysponują ofiarowanym miastu w darowiźnie ośrodkiem kulturalno-rekreacyjnym "Gubałówka" (ul. Dębca) oraz halą widowiskowo-sportową (ul. Konstytucji 3 Maja 4). Również Biblioteka Miejska w Skawinie (ul. Mickiewicza 26) oraz sześć jej filii na terenie gminy są pod opieką Centrum. Przy Centrum działa kino „Piast”.
W pałacyku „Sokół" mieści się również siedziba galerii „Pałacyk" wystawiającej prace z różnych dziedzin twórczości plastycznej: prace olejne, grafikę, fotografię, rzemiosło artystyczne twórców profesjonalnych oraz amatorów, zarówno gości, jak i mieszkańców gminy Skawina. Galeria jest też otwarta dla młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego w Skawinie i przyszłych adeptów sztuk plastycznych z liceów w Krakowie i Nowym Wiśniczu.
Większość mieszkańców Skawiny stanowią wyznawcy Kościoła Rzymskokatolickiego.
W 2009 w dzielnicy Korabniki otwarto pierwszy w Polsce dom zakonny Zgromadzenia Sług Miłości - Księży Guanellianów. Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także zbór Kościoła Zielonoświątkowego (będący protestancką wspólnotą o charakterze ewangelicznym) oraz dwa Chrześcijańskie Zbory Świadków Jehowy z Salą Królestwa.
Miasta i gminy partnerskie:
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 20:56:27