Gmina Grybów

Gmina Grybów to gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Grybów.

Sąsiaduje z gminami Bobowa, Chełmiec, Gorlice, Kamionka Wielka, Korzenna, Krynica-Zdrój, Łabowa, Łużna, Ropa, Uście Gorlickie oraz miastem Grybów.

Geografia

Gmina położona jest na terenie Pogórza Rożnowsko-Ciężkowickiego oraz Beskidu Niskiego, wśród Gór Grybowskich, w dolinie rzeki Białej.

Gmina ma obszar 153,01 km², w tym: użytki rolne 61%, użytki leśne: 33%. Stanowi to 9,87% powierzchni powiatu.

Demografia

Gminę zamieszkuje 22 179 osób (30 czerwca 2004), w tym: 11 006 kobiet i 11 173 mężczyzn. Gęstość zaludnienia wynosi 145 mieszk./km². Średni dochód na mieszkańca wynosi 1310,61 zł (dane z 2002).

Sołectwa

Biała Niżna, Binczarowa, Chodorowa, Cieniawa, Florynka, Gródek, Krużlowa Niżna, Krużlowa Wyżna, Kąclowa, Polna, Ptaszkowa, Siołkowa, Stara Wieś, Stróże, Wawrzka, Wyskitna.

Historia

Grybów został założony przez Kazimierza Wielkiego 15 maja 1340. Z kolejnych latach otrzymywał od kolejnych władców liczne przywileje. XVII wiek to początek powolnego upadku miasta i regionu. W okresie od XVI wieku do pierwszego rozbioru Polski miasto było siedzibą powiatu, następnie wchodziło w skład cyrkułu sądeckiego. Powiat grybowski istniał ponownie w latach 1861–1931. I i II wojna światowa przyniosła regionowi duże zniszczenia.

Zabytki

• Zabytki Grybowa.
• Drewniana cerkiew w Binczarowej z 1760. Posiada ona charakterystyczną wieżę o pochyłych ścianach z podwieszoną izbicą. We wnętrzu ikonostas, carskie wrota, ikony: Chrystusa Pankratora, Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
• Murowana cerkiew we Florynce z 1875 z barokowym ołtarzykiem.
• Drewniany kościółek w Krużlowej Wyżnej z 1520 w stylu gotyckim. Stąd pochodzi rzeźba Madonna z Krużlowej – kopia, która stanowi arcydzieło snycerstwa gotyckiego. We wnętrzu zachowały się polichromowane stropy z 1520, odnawiane w 1933 roku. Oglądać można również dekorację z motywami roślinnymi w nawie, dwa zabytkowe obrazy z XVII i XVIII wieku oraz XV-wieczna chrzcielnicę.
• Drewniany kościółek w Polnej z 1520 o cechach gotyckich. We wnętrzu polichromia figuralna, XVIII-wieczny ołtarz główny z obrazem Najświętszej Marii Panny oraz barokowa ambona z XVIII wieku.
• Drewniany kościółek w Ptaszkowej z 1555 w stylu późnogotyckim. Posiada on konstrukcję zrębową z wieżą na słup. Jest to świątynia jednonawowa, przebudowana w latach 1880 i 1889. We wnętrzu polichromia z 1795 i malowidła z XVI wieku. We wnętrzu gotycka płaskorzeźba Modlitwa w Ogrójcu dłuta Wita Stwosza, statua Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1420 Matka Boska ze Słonecznikiem.
• Cmentarze z okresu I wojny światowej w Binczarowej, Florynce, Wawrzce i Stróżach.

Kultura

W gminie działa Dziecięcy Zespół Ludowy "Wesołe Nutki", zespół "Kowalnia" w Stróżach, zespoły muzyczne, instrumentalne, chóry, zespoły teatralne oraz orkiestry.

Turystyka

Na terenie działają wyciągi narciarskie w Cieniawie i Ptaszkowej oraz narciarska trasa biegowa w Ptaszkowej.

Sport

Kluby sportowe:

• Kolejarz Stróże
• Grybovia Grybów
• Ludowe Zespoły Sportowe w Białej Niżnej i Polnej
• Wiejsko-Parafialny Klub Sportowy "Sokół" Krużlowa
• Parafialny Klub Sportowy "Jaworze" w Ptaszkowej