Gmina Kamionka Wielka

Gmina Kamionka Wielka – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Kamionka Wielka.

Sąsiaduje z gminami Chełmiec, Grybów, Łabowa, Nawojowa i miastem Nowy Sącz.

Geografia

Gmina Kamionka Wielka położona jest w dolinie na pograniczu Beskidu Sądeckiego i zachodniej części Beskidu Niskiego, u zbiegu trzech potoków: Kamionki, Królówki i Wolanki.

Gmina posiada obszar 63,01 km², w tym: użytki rolne 46%, użytki leśne 47%. Stanowi to 4,06% powierzchni powiatu.

Demografia

Gminę zamieszkuje 9070 osób (30 czerwca 2004), w tym: 4558 kobiet i 4512 mężczyzn. Gęstość zaludnienia wynosi 143,9 mieszk./km². Średni dochód na mieszkańca wynosi 1322,79 zł (dane z 2002).

Sołectwa

Bogusza, Jamnica, Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Królowa Górna, Królowa Polska, Mszalnica, Zagóry, Mystków.

Historia

Najstarszą wsią jest Mystków założony przez wójta nowosądeckiego Mikołaja w 1324 roku na podstawie przywileju lokacyjnego króla Władysława Łokietka. W połowie XIV wieku powstała Mszalnica, nieco później Kamionka Wielka i Kamionka Mała. W XV wieku powstały Bogusza i Królowa, które były wówczas własnością królewską.

W okresie kolonizacji wołoskiej mieszkańcy Królowej (wysiedleni na zasadzie przymuszonej sprzedaży gospodarstw) przenieśli się na zachód zakładając Królową Polską.

W XV wieku za sprawą Władysława Jagiełło wsie stały się własnością królewską. Po I rozbiorze przeszły w prywatne ręce.

Zabytki

• Dawna drewniana cerkiew greckokatolicka w Boguszy z 1858 roku. Ikonostas późnobarokowy rozmontowany i rozmieszczony we fragmentach we wnętrzu świątyni. Dwa ołtarze boczne – XVIII-wieczne, ołtarz główny barokowo – klasycystyczny z początku XIX wieku.
• Jednonawowy kościół p. w. Św. Bartłomieja w Kamionce Wielkiej z 1621 roku, z wieżą dobudowaną w XIX wieku. Wewnątrz kamienna chrzcielnica z XVI wieku. W ołtarzu głównym dwa medaliony z kościoła XIV-wiecznego.
• Cerkiew pw. Narodzenia NMP w Królowej Górnej. Powstała dzięki właścicielowi wsi Michałowi Żuk–Skarszewskiemu w 1814 roku. Turyści mogą oglądać tutaj boczne kaplice "kriłosy", a w nich boczne ołtarze z podobiznami m.in. św. Heleny i św. Olgi.
• Murowany kościół neobarokowy w Mystkowie z lat 1905 – 1910, proj. Edgar Kováts. Ołtarz główny neogotycki po 1910 roku, w nim wcześniejszy obraz NMP Niepokalanie Poczętej, manierystyczny, z ok. 1630 roku.
• Cmentarz wojskowy z I wojny światowej w Królowej Polskiej,

Kultura

Zespoły artystyczne:

• Zespół Śpiewaczy "Kamionczanki",
• "Skalnik",
• "Mały Skalnik” w Kamionce Wielkiej,
• Zespół taneczny "Mali Mystkowianie",
• Orkiestra Dęta w Mystkowie,
• Zespół taneczny "Mszalniczanie" w Mszalnicy.
• Orkiestra Dęta w Kamionce Wielkiej
• Chór Parfialny w Kamionce Wielkiej

Na terenie gminy działa wielu twórców ludowych w zakresie rzeźby (w drewnie i kamieniu), malarstwa i hafciarstwa.

Gospodarka

W podziale na sektory, z ogólnej liczby podmiotów gospodarczych sektor publiczny stanowi zaledwie 5,3% (tj. 13 podmiotów gospodarczych), a sektor prywatny stanowi 94,7% (ok. 233 podmioty gospodarcze). Na terenie gminy najprężniej rozwija się działalność produkcyjno-usługowa i o charakterze rzemieślniczym. Podmioty tej działalności są niewielkie, dominują firmy jednoosobowe lub kilkuosobowe spółki cywilne zatrudniające niewielką liczbę pracowników.