Jastrzębik (województwo małopolskie)

Jastrzębik – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Muszyna.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Wieś położona nad potokiem o tej samej nazwie, na wysokości ok. 550 m n.p.m., u stóp Jaworzyny (1114 m n.p.m.) i Jastrzębskiej Góry (659 m n.p.m.). Dojazd od Muszyny i od Złockiego.

Historia

Lokowana na prawie wołoskim w 1577 r. przez bpa Piotra Myszkowskiego, przywilejem nadanym Piotrowi Tyliszczakowi z Krynicy. Początkowo mieszkańcami Jastrzębika byli Wołosi, z czasem doszli również Rusini. Ludność ta była wyznania greckokatolickiego. Parafię tegoż wyznania uposażył bp Piotr Gembicki w 1651 r.

Cerkiew

Cerkiew pw. św. Łukasza Apostoła zbudowana w pierwszej połowie XIX wieku, kilkakrotnie przebudowywana z wykorzystaniem fragmentów dawnej świątyni. Drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, jednonawowa. Dachy nad nawą i prezbiterium łamane, nad babińcem siodełkowate, zwieńczone baniastymi wieżyczkami ze ślepymi latarniami. We wnętrzu polichromia ornamentalna z 1861 r., ikonostas barokowo-klasycystyczny z XIX w. Wpływów bizantyjskich możemy się doszukać w siedmiu ikonach Deesis z apostołami z XVI w., które znajdują się na parapecie chóru. Obecnie cerkiew pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego.

Atrakcje geoturystyczne

• W dolinie Jastrzębika występują źródła wody mineralnej, reprezentujące szczawy o niewielkiej wydajności.
• Unikatem w skali karpackiej jest występowanie suchej ekshalacji gazowej (94,4% dwutlenku węgla; 3% metanu; 2,8% azotu i 0,5% tlenu). Objawia się to zjawisko jako niewyraźne pęknięcia terenu, wokół którego można zauważyć uduszone owady i ptaki. W zimie miejsca takie znaczą bezśnieżne "placki" na polach.
• Występują tu także mofety - ekshalacje wulkaniczne o temperaturze poniżej 100 °C, wydobywające się z dna potoku wraz z wodami zmineralizowanymi. Mofety te zostały uznane za pomnik przyrody nieożywionej, a wokół nich, w roku 2005, staraniem naukowców z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Krakowskiej AGH wybudowano podesty oraz tablice informacyjne.