Olszanka (województwo małopolskie)

Olszanka (dawniej Mała Olszanka) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie. Miejscowość należy do miejscowej parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski.

Położenie

Miejscowość położona w dolinie rzeki Jastrzębik, w Beskidzie Wyspowym na wysokości od 320 do 430 m n.p.m. Znajduje się w odległości około 5 km od Podegrodzia i 18 km od Nowego Sącza. Zajmuje 3,22 km² (5% powierzchni gminy). Graniczy z: Naszacowicami, Olszaną, Szczereżą, Jazowskiem oraz z Kadczą.

Toponimika nazwy

Nazwa wsi pochodzi od olszyn porastających brzegi potoku Jastrzębik i jest zdrobnieniem sąsiadującej z nią wsią Olszana. W rejestrach poborowych z 1581 i 1629 r. występuje nazwa Mała Olszanka. Jan Długosz w "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis" podaje nazwę Olschanka.

Historia

Pierwsze wzmianki o powstaniu wsi pochodzą z lat 1470-1480. Znajdowała się tu karczma. Swoje posiadłości posiadały też starosądeckie Klaryski. Po odebraniu dóbr klasztorowi osiedliło się tu kilka rodzin niemieckich.

W XVII wieku przechodził tędy ze swoim wojskiem król polski Jan III Sobieski. Istnieje legenda mówiąca, że ugrzązł on w błocie wraz ze swoim wojskiem. Nie mogąc się wydostać zaczęto modlić się do Matki Boskiej o pomoc. Zostali wysłuchani. Na pamiętkę tego zdarzenia ustawiono w tym miejscu kapliczkę.

W 1887 roku istniała tu szkoła, świadczą o tym najstarsze zapiski z kroniki szkolnej.

W 1943 roku założona została Ochotnicza Straż Pożarna. Wybudowany w latach 1982 – 1983 został kościół.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.

Zabytki

• Kaplica św. Jana Chrzciciela – kaplica murowana, otynkowana, kryta blachą, zamknięta półkoliście. Dach dwuspadowy z kwadratową wieżyczką z sygnaturką. Wewnątrz ołtarzyk, a w centralnym jego polu obraz św. Jana Chrzciciela chrzczącego Chrystusa. Po lewej stronie znajduje się rzeźba Jezusa Chrystusa.

Edukacja

• Szkoła Podstawowa im. Świętej Kingi w Olszance

Sport

Sztuka

We wsi działa artystka ludowa – Stefania Waligóra. Zajmuje się malarstwem i wykonywaniem tradycyjnych kwiatów lachowskich oraz okolicznościowych bukietów.

Ochotnicza straż pożarna

Historia

OSP Olszanka założona została w roku 1943 przez Edwarda Siwulskiego, Wojciecha Olchawę, Józefa Zbożenia. pierwsza remiza mieściła się w budynku pożydowskim – starej karczmie. Oprócz walki z żywiołami, założeniu OSP towarzyszył również inny powód – ochrona młodych ludzi przed wywozem na przymusowe roboty do Niemiec. w latach 1963–1964 wybudowano nową remizę. W 1992 roku rozpoczęto rozbudowę remizy, dobudowując do obecnego budynku dwa garaże, a dotychczasowy garaż zaadaptowano na kuchnię. W 1993 roku jednostka obchodziła jubileusz 50-lecia powstania, z tej okazji OSP została uhonorowana sztandarem. W 2006 straż w Olszance została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Również przy OSP powołano Jednostkę Operacyjno-Techniczną. 8 czerwca 2008 roku OSP jednostka obchodziła jubileusz 65-lecia powstania. Specjalnie na te uroczystości dokonano remontu budynku remizy.

Wyposażenie

Na wyposażeniu jednostki znajdują się: dwa samochody Magirus GBA 2.5/16, dwie motopompy PO 5, motopompę szlamową, agregat prądotwórczy, piłę spalinową, aparaty powietrzne oraz inne podstawowe sprzęty ratownicze i gaśnicze.