Rogi (województwo małopolskie)

Rogi – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie. Nazwa wsi jest rzadkim na tym terenie przykładem nazwy rodowej. Rogi należą do parafii w Podegrodziu.

Położenie

Niewielka wieś położona w dolinie rzeki Słomka, na stokach wzgórz Beskidu Wyspowego, na wysokości od 350 do 450 m n.p.m. Graniczy z Olszaną, Naszacowicami, Juraszową, Podegrodziem, Mokrą Wsią oraz Owieczką. Zajmuje 2,51 km² (3,9% powierzchni gminy).

Toponimika nazwy

Nazwa pochodzi od nazwy starego szlacheckiego rodu Rogów, w przeszłości właścicieli wsi. Jan Długosz w "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis" zapisuje nazwę wsi na dwa sposoby: Rogi i Rogy. W dokumantch z 1431 r. pojawia się Petro de Rogy, który był przedstawicielem tej rodziny, tak samo jak Sebastiansvs de Rogi – fundator obrazu z Kaplicy św. Anny w Podegrodziu

Mieszkańcy nazwę wsi tłumaczą legendą: Pewnego dnia jeden z baranów uciekł do sąsiedniej wsi. Jedni mieszkańcy chwycili go za rogi, natomiast drudzy za tułów. Baranowi zostały urwane rogi, które pozostały po jednej stronie, a tułów po drugiej. Stąd nazwa Rogi i Owieczka

Historia

Pierwsze wzmianki o powstaniu wsi pochodzą z 1431 r. Należały do znanego rodu szlacheckiego Rogów. W 1581 r. wieś była własnością Marcisza Rogowskiego.

Podczas II wojny światowej w Rogach prowadzone było tajne nauczanie.

W czasie okupacji aktywna działalność prowadziły Bataliony Chłopskie, których imię nosi tutejsza szkoła podstawowa.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.

Zabytki

• Kaplica Męki Pańskiej – wzniesiona w I połowie XIX wieku, z kamienia, otynkowana, kryta blachą, zamknięta półkoliście. Od frontu nad wejściem wnęka, w której znajdują się figurki: Chrystusa Ukrzyżowanego, Matką Boską i św. Janem Ewangelistą. Wewnątrz w ołtarzu obraz Św. Rodziny (z XVIII w.), gipsowa figurka Maryi Niepokalanie Poczętej, dwa świeczniki w kształcie aniołków, obraz Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Pieta.
• Skansen Rzeźby Monumentalnej
• Warto zobaczyć stare dęby rosnące we wsi, jeden z nich jest pomnikiem przyrody
• Chałupa z Rogów, znajdująca się w Sądeckim Parku Etnograficznym

Edukacja

• Szkoła Podstawowa im. Batalionów Chłopskich

Sztuka

W Rogach mieszka Józef Lizoń, rzeźbiarz ludowy. Na terenie swojej posesji, wokół swojego domu i wewnątrz, utworzył Skansen Rzeźby Monumentalnej. Wykonał ponad 100 krzyży oraz 10 ołtarzy kościelnych. Swoje prace przedstawiał m.in. we Francji, Niemczech i Szwajcarii. Trzy rzeźby znajdują się w Muzeum Watykańskim. Rzeźbił również dla prezydenta USA – G. Busha, od którego otrzymał specjalne podziękowanie. W 1999 roku artysta otrzymał nagrodę Krakowskiej Izby Rzemieślniczej. Jest członkiem Stowarzyszenia Lachów Sądeckich.