Harkabuz

Harkabuz – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Raba Wyżna. Harkabuz to malowniczo położona wieś w górnym biegu potoku Orawka, pomiędzy stokami Wielkiego Działu(935 m n.p.m.) i Bukowińskiego Wierchu (940 m n.p.m.), o znacznych walorach klimatycznych i krajobrazowych.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Historia wsi

Harkabuz ma również swoją historię na podstawie pracy inżyniera Andrzeja Kulawiaka. Harkabuski obszar zajmował 746 ha, w tym pola uprawne, łąki, lasy i pastwiska. Nazwa wsi pochodzi od imienia pierwszego sołtysa. W roku 1597 wydał pismo orawski ziemianin Juraj Thurzo w którym wykazał potrzeby dla sołtysa Bartłomieja Harkabuza. Na podstawie tego pisma Bartłomiej Harkabuz miał prawo pobierać daniny i podatki od osadników wsi, a mianowicie wszyscy którzy posiadali barany, owce i kozy na pastwiskach orawskiego grodu, mają każdy rok płacić za sto sztuk pięć owiec lub baranów. Po roku 1600 mieli już płacić tak jak inni pasterze według rubam. J. Thurzo postanowił B.Harkabuza i jego potomków uznać dziedzicami sołtysów i pozwolił im na wybudowanie młyna o jednym kole i tartaku do rznięcia desek. Pierwsza wzmianka o Harkabuzie datuje się już w szesnastym wieku. W tym okresie Harkabuz jest już ujęty w dokumentach pod nazwą Feskeo.

Na początku roku 1604 wieś miała pięć domów, a należała do orawskiego grodu. Do rodziny Harkabuzów, których uważano za założycieli wsi należeli: Raps, Siepak, Kowalczyk, Kostolik, Błudau. Początkowo żyło im się ciężko, cierpieli biedę i głód. W roku 1609 powstaje nazwa Orawicza pod Harkabuzem. W czasie wizyty E. Laryio ma nazwę Harkabuz i należy do plebanii w Jabłonce. W roku 1613 Juraj Thurzo zwiększył daniny dla wszystkich pastwisk i osad. Ich mieszkańcy mieli dawać do zamku jedno ciele, 12 kur, 6 gęsi, 60 jajek, 6 indyków i 12 wiązek lnu. W roku 1619 we wsi prócz sołtysa na którym było sześć rolników i młyn. Wieś powoli rozwijała się tak np. w latach 1624-26 było na sołtystwie o 6 rolach uprawnej gleby, na 140 worków ziarna, łąk na 40 worków, żyło już tu 12 rodzin czyli około 60 osób. Jest to interesujące, że np. w roku 1659 wieś w różnych dokumentach była ujęta aż pod trzema nazwami- Orawicza pod Harkabuzem, Orawka i Harkabuz w tym czasie wzrosła liczba urodzin tak np. blisko 20 lat liczy już 300 osób z tego 282 katolików. Należy zaznaczyć że Harkabuz należy do plebanii w Jabłonce został przeznaczony w roku 1687 do plebanii w Podwilku. W roku 1728 obywatele Harkabuza zajmowali się głównie rolnictwem i hodowlą bydła które jednak nie starczyły na życie, dlatego starali się dorobić. Toteż kupowali w Polsce len, przędli z niego nici i te sprzedawali, co im przyniosło 42 floreny.

Wieś była podporządkowana dziedzicznym sołtysom rodziny Harkabuzów. Była zasiedlona i zamieszkiwana przez ludność polską. Według spisu z 1910 Polacy stanowili 97,5% ogółu mieszkańców (317 osób).

Obecnie Harkabuz należy do parafii Podsarnie-Harkabuz, której proboszczem od 1 lipca 2006 r. jest ks. Leszek Uroda. Harkabuz liczy teraz 528 mieszkańców. W 2006 roku wieś odwiedził były premier Kazimierz Marcinkiewicz, który dokonał otwarcia drogi "Solidarności", łączącej Harkabuz z Raba Wyżną.

22 czerwca 2007 roku Harkabuz odwiedzili kard. Stanisław Dziwisz i wicepremier Andrzej Lepper. Zatrzymali sie oni przy tablicy upamiętniającej szlak papieski (którym często spacerowali Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i kard. Dziwisz) oraz szlak kurierski z czasów II wojny światowej.

A to całkiem inna historia

Nazwa Harkabuz pochodzi od XV-wiecznej strzelby, odpalanej przy pomocy lontu. Pierwsi osadnicy przybyli tu na początku XVIIw. i byli zbiegami z majątków Mikołaja Zebrzydowskiego.