Menu
Home» » »

Powiat suski - Informacje:

Liczba gmin: 8

Liczba miejscowosci: 47

Liczba kodów pocztowych: 17

Tablice rejestracyjne: KSU

Gęstość zaludnienia: 119,41 osób/km²

Powierzchnia: 685,75 km²

Urbanizacja: 25,16%

Starostwo powiatowe:

Adres: ul. Mickiewicza 19 34-200 Sucha Beskidzka

Oficjalna strona powiatu suskiego

Herb powiatu suski:

Herb powiatu suski

Flaga powiatu suski:

Flaga powiatu suski

Powiat suski

Powiat suski – powiat w Polsce (województwo małopolskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sucha Beskidzka. Pozostałe miasta w powiecie suskim to Jordanów i Maków Podhalański.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

Graniczy z powiatami: żywieckim (województwo śląskie), wadowickim, myślenickim oraz nowotarskim.

Geografia

Teren powiatu suskiego jest górzysty – znajdują się tam górskie pasma Beskidów (idąc od północnego zachodu): Beskidu Małego (z Łamaną Skałą – 929 m n.p.m. i Leskowcem – 918 m), Beskidu Makowskiego (z Pasmem Pewelsko-Ślemieńskim i pasmem Koskowej Góry – 866 m) oraz Beskidu Żywieckiego (z Pasmem Jałowieckim i Pasmem Babiogórskim). Najwyższym szczytem górskim powiatu jest Babia Góra – 1725 m n.p.m., położona na granicy z powiatem nowotarskim. Inne ważne szczyty powiatu to: Polica – 1369 m, Jałowiec – 1111 m, Czerniawa Sucha – 1062, Lachów Groń – 1045 m, Koskowa Góra – 866 m. Najniżej położony punkt powiatu znajduje się w dolinie Skawy na północ od Zembrzyc (około 325 m n.p.m.). Różnica pomiędzy najwyższym a najniższym punktem powiatu wynosi około 1400 m.

Pod względem geologicznym obszar powiatu położony jest w obrębie fliszu karpackiego, sfałdowanego w czasie orogenezy alpejskiej. Pasma górskie tego obszaru tworzą dwie płaszczowiny: płaszczowina śląska, z której zbudowany jest Beskid Mały oraz magurska, z której zbudowane są Beskid Makowski i Żywiecki. Obie płaszczowiny zbudowane są z naprzemianległych warstw bardziej odpornych piaskowców i miękkich łupków. Układ tych skał mniej lub bardziej podatnych na erozję doprowadził do powstania charakterystycznego układu pasm i dolin. W Beskidzie Małym, w rezerwacie przyrody Madohora znaleźć można interesujące formy skalne zbudowane z piaskowców godulskich jednostki śląskiej. Obszar powiatu suskiego narażony jest na występowanie osuwisk – przykładem ich niszczącej siły jest osuwisko w Lachowicach, które w 2001 zniszczyło kilkanaście domów.

Na klimat powiatu wpływa jego położenie w obszarze górskim, gdzie temperatura powietrza spada wraz z wysokością. Doliny górskie i niższe szczyty do wysokości około 700 m n.p.m. leżą w obrębie piętra umiarkowanie ciepłego. Wyżej znajdują się piętra umiarkowanie chłodne (do 1080 m), chłodne (do 1400 m) i bardzo chłodne (pow. 1400 m). Średnie roczne temperatury kształtują się od 8 °C w dolinach do 0,5 °C na Babiej Górze, a średnie opady od około 800-1000 mm w najniższych partiach do ponad 1500 mm powyżej 1400 m n.p.m. W dolinach występuje dość często zjawisko inwersji temperatur. Z zachodu i południowego zachodu wieją czasami dość silnie wiatry, niekiedy o charakterze wiatru halnego.

Najważniejszą rzeką powiatu jest Skawa, która płynie z południowo-wschodniej części powiatu na północ. Nieomal cały powiat położony jest w zlewni górnej Skawy, poza wsiami Hucisko na zachodzie (dorzecze Soły) i Łętownią na wschodzie (dorzecze Raby). Najważniejsze dopływy Skawy na terenie powiatu suskiego to: Bystrzanka, Skawica, Stryszawka i Paleczka. Dolina Skawy stanowi główną oś osadniczą powiatu, w której lokują się trzy miasta powiatu Sucha Beskidzka, Maków Podhalański i Jordanów. W północnej części powiatu znaleźć ma się fragment zbiornika wodnego Świnna Poręba, który powstać ma w 2010 r.

Obszar powiatu suskiego jest gęsto porośnięty lasami – lasy i tereny leśne zajmują 46,4% jego powierzchni. W niektórych gminach powiatu odsetek ten jest wyższy, np. w gminie Zawoja – 61,3% i w gminie Bystra-Sidzina – 54,2%. Natomiast użytki rolne stanowią 43,3% powierzchni powiatu, w tym 16,1% to łąki i pastwiska. W dolnych partiach gór pola uprawne wyparły pierwotne lasy bukowo-jodłowo-świerkowe z domieszką jawora. Jedynie w górnych partiach zachowała się w stanie naturalnym buczyna karpacka z pewnym udziałem jodły, wypieranej jednak przez świerk. W poszyciu leśnym dominują paprocie i borówka czarna. Na najwyższych szczytach powiatu znaleźć można kolejne piętra roślinności: karpacki bór świerkowy (1150-1400 m), piętro kosodrzewiny (1400-1650 m) i piętro alpejskie (pow. 1650 m).

Szczególnie cenne pod względem przyrodniczym obszary powiatu suskiego chronione są w Babiogórskim Parku Narodowym oraz Parku Krajobrazowym Beskidu Małego. Planowane jest również utworzenie parku krajobrazowego obejmującego obszar Beskidu Makowskiego i część Pasma Babiogórskiego znajdujących się poza parkiem narodowym. Poza tym znajdują się tutaj dwa rezerwaty przyrody Madohora i na Policy im. prof. Zenona Klemensiewicza oraz liczne pomniki przyrody.

Historia

Historycznie obszar ten był pod wpływem różnych ośrodków administracyjnych. Głównym ośrodkiem regionalnym był od wieków Kraków. Natomiast na szczeblu subregionalnym różne części dzisiejszego powiatu suskiego podlegały różnym ośrodkom, m.in. Oświęcimowi, Zatorowi (księstwo oświęcimsko-zatorskie), Lanckoronie (starostwo lanckorońskie), Żywcowi, Wadowicom, Myślenicom czy Nowemu Targowi. Jedynie w okresie międzywojennym, w latach 1924-31, istniała jednostka o podobnym zasięgu – powiat makowski z siedzibą starostwa w Makowie. Jednak twór ten był zbyt słaby pod względem ekonomicznym i po kilku latach został rozwiązany.

Powiat suski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie krakowskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat suski złożyły się 3 miasta i 26 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów w tymże województwie:

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla a w ich miejsce reaktywowano gminy. Powiat suski podzielono na 3 miasta i 8 gmin:

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu suskiego podzielono między dwa nowo utworzone województwa.

  • bielskie – miasta Maków Podhalański i Sucha Beskidzka oraz gminy Budzów, Maków Podhalański, Stryszawa, Zawoja i Zembrzyce
  • nowosądeckie – miasto Jordanów oraz gminy Bystra-Sidzina, Jordanów i Spytkowice

15 stycznia 1976 roku zniesiono gminy Bystra-Sidzina (włączono do gminy Jordanów) i Spytkowice (podzielono między gminy Jordanów i Raba Wyżna). 2 lipca 1976 roku do Suchej przyłączono z Makowa obszary przysiółków Garce, Jasnochowa, Pikieta, Spiwie i Zbój o powierzchni 154 ha. 1 stycznia 1992 roku miasto i gminę wiejską Maków Podhalański połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską; dokonano także podziału wspólnych organów działających w mieście i gminie Jordanów. Tego samego dnia odtworzono gminę Bystra-Sidzina. 27 listopada 1996 roku miasta Jordanów i Sucha Beskidzka zostały określone jako gminy miejskie. 1 stycznia 1998 roku reaktywowana została także gmina Spytkowice (wyodrębniona z gminy Raba Wyżna).

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie małopolskim przywrócono powiat suski, w porównaniu z obszarem z 1975 roku zmniejszony o gminę Spytkowice, która znalazła się w powiecie nowotarskim w tymże województwie. Powiat suski należy do Euroregionu Beskidy.

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób  % osób  % osób  %
Ogółem 81 885 100 41 255 50,4 40 630 49,6
Miasto 20 583 100 10 669 51,8 9914 48,2
Wieś 61 302 100 30 586 49,9 30 716 50,1

Poniższa tabela przedstawia gminy powiatu suskiego uszeregowane według ich powierzchni, liczby ludności w 2004 i gęstości zaludnienia.

Lp. Gmina Powierzchnia Lp. Gmina Ludność Lp. Gmina gęstość
zaludnienia
1 gmina Zawoja 128,8 1 gmina Maków Podhalański 15 812 1 Sucha Beskidzka 355,1
2 gmina Stryszawa 113,24 2 gmina Stryszawa 11 715 2 Jordanów 244,6
3 gmina Maków Podhalański 108,94 3 gmina Jordanów 10 431 3 gmina Maków Podhalański 145,1
4 gmina Jordanów 92,65 4 Sucha Beskidzka 9750 4 gmina Zembrzyce 138,5
5 gmina Bystra-Sidzina 80,43 5 gmina Zawoja 8815 5 gmina Jordanów 112,6
6 gmina Budzów 73,41 6 gmina Budzów 8246 6 gmina Budzów 112,3
7 gmina Zembrzyce 39,9 7 gmina Bystra-Sidzina 6372 7 gmina Stryszawa 103,5
8 Sucha Beskidzka 27,46 8 gmina Zembrzyce 5527 8 gmina Bystra-Sidzina 79,2
9 Jordanów 20,92 9 Jordanów 5118 9 gmina Zawoja 68,4

Transport

Główną trasą drogową powiatu suskiego jest droga krajowa 28 Zator-Medyka przebiegająca z północy na wschód powiatu przez trzy główne miasta powiatu Suchą Beskidzką, Maków Podhalański i Jordanów. Przez wschodnie krańce powiatu przebiega krótki odcinek drogi krajowej 7, tzw. zakopianki. Od drogi krajowej 28 odchodzą drogi wojewódzkie: 956 Zembrzyce-Sułkowice, 946 Sucha Beskidzka-Żywiec oraz 957 Białka-Zawoja-Jabłonka. Ta ostatnia trasa pokonuje Przełęcz Lipnicką na wysokości 1010 m n.p.m., stanowiąc najwyżej położoną trasę komunikacyjną w Beskidach Zachodnich.

Głównym węzłem kolejowym jest stacja kolejowa w Suchej Beskidzkiej, która powstała w 1884 jako stacja kolei transwersalnej. Położona jest przy liniach kolejowych Skawina-Żywiec i Sucha Beskidzka-Chabówka. W północnej części powiatu znajduje się fragment nieczynnej już odcinek linii Trzebinia-Skawce. Obecnie najważniejszym połączeniem kolejowym powiatu jest połączenie Kraków-Zakopane, na którym kursują pociągi osobowe, pospieszne i InterCity. Mniej uczęszczaną trasę do Żywca obsługują szynobusy. Połączenie kolejowe do Wadowic zostało zlikwidowane w 2002.

Lokalne połączenia autobusowe obsługują przedsiębiorstwa komunikacji samochodowej Beskidus (dawny PKS Sucha Beskidzka) z główną bazą w Suchej Beskidzkiej oraz PPKS Nowy Targ z lokalną bazą w Jordanowie. PKS Nowy Targ obsługuje głównie wschodnią część powiatu (miasto Jordanów, gminy Jordanów i Bystra-Sidzina), natomiast Beskidus pozostałe gminy z zachodniej części powiatu. W latach 1990-2003 istniały również połączenia autobusowe Miejskiego Zakładu Komunalnego w Makowie Podhalańskim, obsługujące głównie wsie gminy Maków Podhalański. W 2003 został on zlikwidowany, a autobusy, pracownicy i połączenia autobusowe zostały przejęte przez ówczesny PKS Sucha Beskidzka. Poza połączeniami autobusowymi ważną rolę odgrywają w powiecie połączenia obsługiwane przez mikrobusy.

Kultura i turystyka

Powiat suski jest obszarem o dużym potencjale turystycznym, zwłaszcza jeżeli chodzi o pieszą turystykę górską, uprawianie sportów zimowych. Na terenie powiatu przebiegają liczne szlaki turystyczne, w tym Główny Szlak Beskidzki. Przez powiat przebiegają również szlaki tematyczne: szlak architektury drewnianej oraz Małopolski Szlak Owocowy (szlak borówkowy w Zawoi). W powiecie rozwija się również agroturystyka.

Obecnie najważniejszym ośrodkiem turystycznym regionu jest Zawoja, położona u stóp Babiej Góry. Na terenie powiatu znajduje się 108 obiektów noclegowych, które oferują 4,2 tys. miejsc.

Zabytki

  • Sucha Beskidzka:
    • dawny zespół kościelno-klasztorny kanoników regularnych z pocz. XVII w.
    • zamek z XVI w., zwany Małym Wawelem
    • drewniana karczma "Rzym" z 2 poł. XVIII w.
  • Lachowice:
    • drewniany kościół pw. św. Piotra i św. Pawła z 1789 r.
  • Łętownia:
    • drewniany kościół pw. św. Szymona i św. Judy z lat 1760-1765
  • Maków Podhalański:
    • kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego z 1828 r. z cudownym obrazem Matki Boskiej Makowskiej
  • Wysoka:
    • dwór obronny z 1 poł. XVII w.
  • Zawoja:
    • drewniany kościół pw. św. Klemensa z 1888 r.
    • kapliczka z końca XVII w. zw. "zbójnicką"
    • drewniana karczma z 1836 r.

Muzea

  • skansen w Sidzinie (filia Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej)
  • skansen w Zawoi Markowej im. Józefa Żaka
  • Izba Regionalna w Suchej Beskidzkiej w "Domku Ogrodnika" – zbiory etnograficzne Towarzystwa Miłośników Ziemi Suskiej
  • Izba Regionalna Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Makowskiej w Makowie Podhalańskim
  • Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego w Zawoi Barańcowej
  • Muzeum Turystyki Górskiej PTTK w Zawoi – Markowe Szczawiny
  • Beskidzkie Centrum Zabawkarstwa Ludowego – Warsztaty Twórcze w Stryszawie

Wydarzenia kulturowe i sportowe

  • Dni Ziemi Suskiej – maj
  • Dni Makowa Podhalańskiego
  • Dni Jordanowa – sierpień
  • Święto Zabawki w Stryszawie – czerwiec
  • Suskie Spotkania z Folklorem – lipiec
  • Tydzień Kultury Beskidzkiej w Makowie Podhalańskim – sierpień
  • Dni Muzyki na Zamku w Suchej Beskidzkiej – wrzesień
  • Babiogórska Jesień w Zawoi – wrzesień-październik
  • Międzynarodowy Bieg po Ziemi Makowskiej
  • Wyścigi Rowerów Górskich w Suche Beskidzkiej
  • Wyścigi Psich Zaprzęgów w Zawoi

Kody pocztowe w powiacie suski (wyświetlono 17/17)



Ocena internautów powiatu suski
Średnia ocena: 3.4
liczba ocen: 23

Wtyczki społecznościowe

Lubisz powiat suski, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze powiacie suski

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 15:14:44

Szybka zmiana regionu Polski