Gmina Maków Podhalański

Gmina Maków Podhalański (do 1954 gmina Maków) – gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie bielskim. W skład gminy wchodzi miasto Maków Podhalański (siedziba gminy) oraz 6 wsi: Grzechynia, Białka, Juszczyn, Kojszówka, Wieprzec i Żarnówka.

Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwały 15 812 osoby.

Położenie

Gmina Maków Podhalański położona jest na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Makowskiego, w dolinie rzeki Skawy i jej dopływów.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Maków Podhalański ma obszar 108,94 km², w tym:

• użytki rolne: 45%
• użytki leśne: 47%

Gmina stanowi 15,89% powierzchni powiatu.

Historia

Początki osadnictwa na obszarze gminy sięgają najprawdopodobniej 2. połowy XIV wieku. Pierwsze pewne wzmianki pochodzą z początku XV wieku – w dokumencie z 1410 wymieniony jest wraz z kilkunastoma okolicznymi wsiami Maków, Juszczyn i Kojszówka. Z 1562 pochodzi pierwsza wzmianka o wsi Biała (dzisiejszej Białce), najmłodszą wsią jest Wieprzec.

W Makowie dość szybko powstała parafia, która zasięgiem objęła znaczny obszar. Od początku wsie dzisiejszej gminy wchodziły w skład starostwa lanckorońskiego. Również później były połączone wspólnym losem. Cały ten obszar znany był z wyrobów z drewna – rzemieślnicy z Makowa mieli m.in. obowiązek dostarczania do żup solnych w Wieliczce beczek na sól i stempli do kopalni. Obok rzemiosła podstawą lokalnej ekonomii było rolnictwo. Wsie te tworzyły jeden zespół dóbr ziemskich z siedzibą w Makowie, będącym najlepiej rozwijającą się wsią w tym obszarze. Dzięki temu w 1. połowie XIX wieku wieś otrzymała prawa miejskie, a na początku XX wieku była przez kilka lat siedzibą powiatu.

Gmina Maków Podhalański w swoim obecnym kształcie powstała w 1973 po rozwiązaniu gromad.

10 lipca 2005 odbyły się w gminie konsultacje społeczne w sprawie podziału gminy na trzy mniejsze jednostki: gminę miejską Maków Podhalański, gminę wiejską Maków Podhalański (wsie: Grzechynia, Kojszówka, Juszczyn, Wieprzec i Żarnówka) oraz gminę wiejską Białka. Żądania podziału gminy wynikają z nieporozumień na temat podziału finansów gminy. W konsultacjach udział wzięło 11,7% uprawnionych do głosowania, z czego 59,7% opowiedziało się za podziałem gminy (pełne wyniki). Ostateczna decyzja należy teraz do władz centralnych.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Struktury wyznaniowe

Turystyka

Gmina ma dość dobre warunki do rozwoju turystyki, ale pozostaje jednak w tyle za sąsiednią gminą Zawoja. Najwięcej obiektów turystycznych znajduje się w Makowie Podhalańskim, który swój rozwój zawdzięcza dobrym warunkom klimatycznym. Jego walory odkryte zostały na początku XX wieku, a szczególny rozkwit przypadł na okres dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to powstały liczne wille i pensjonaty.

Obszar gminy stanowi bazę wypadową dla turystów wyruszających w Beskid Żywiecki i Makowski.

Zabytki

• Maków Podhalański

• • późnoklasycystyczny kościół z początku XIX wieku z obrazem Matki Boskiej Makowskiej (koronowany w 1979)
  • pozostałości huty "Maurycy" z XIX wieku
• pozostałe miejscowości
  • kaplice i figury przydrożne

Znane osoby pochodzące z gminy

• Andrzej Chowaniec – hokeista
• Tomasz Hajto – piłkarz
• Kazimierz Jancarz – Ksiądz

Zobacz więcej

• Miasto Maków Podhalański
• Gminy Polski
• Herb Makowa Podhalańskiego
• Dekanat Maków Podhalański
• Dekanaty Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce
• Sanktuaria maryjne
• Powiat suski
• Skawa (rzeka)
• Maków Podhalański (stacja kolejowa)
• Beskid Makowski (dawniej nazywany Beskidem Średnim)
• Góry w Polsce
• Województwo małopolskie
• Podział administracyjny województwa małopolskiego
• Miasta w Polsce
• Droga krajowa nr 28

Sąsiednie gminy

Budzów, Bystra-Sidzina, Jordanów, Stryszawa, Sucha Beskidzka, Tokarnia, Zawoja, Zembrzyce