Wierzchosławice (województwo małopolskie)

Wierzchosławice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Wierzchosławice.

Miejscowość jest siedzibą gminy Wierzchosławice.

Historia

Rozwój społeczeństwa terenów gminy i miejscowości pozostawał w związku z korzystnym położeniem przy drodze prowadzącej z Krakowa przez Tarnów, Przemyśl i Lwów na wschód do ówczesnej Rusi i południe na Węgry. Rzeka Dunajec była bardzo ważnym szlakiem handlowym, dostarczała surowców do budowy dróg i budynków oraz skutecznie oddzielała Wierzchosławice od Tarnowa.

W XVIII wieku Wierzchosławice były bliskie uzyskania praw miejskich, do czego nie doszło m.in. ze względu na niewielką odległość Tarnowa i Wojnicza oraz brak zainteresowania taką perspektywą ze strony właścicieli hrabstwa – rodu Sanguszków.

W Wierzchosławicach 22 stycznia 1874 urodził się Wincenty Witos, trzykrotny premier II Rzeczypospolitej oraz działacz Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Wiele wydarzyło się w okresie międzywojennym dlatego, że wieś wyrosła na stolicę ruchu ludowego walczącego bez skutków o reformę rolnictwa w RP, złagodzenie biedy i głodu ziemi. Przejawem tej walki były wiece i strajki chłopskie. 15 sierpnia 1925 r. odbyły się dożynki z udziałem Władysława Reymonta.

Najazd hitlerowski i ponad pięcioletnia okupacja położyły się cieniem na życiu mieszkańców. Zapisały osobną kartę historii znaczoną wywózkami na roboty, terrorem, wymordowaniem tutejszych rodzin żydowskich, eksploatacją gospodarczą. Prowadzona była walka podziemna w szeregach Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich (m.in. sabotaż na linii kolejowej).

31 października 1945 r. umarł w wieku 71 lat Wincenty Witos. Jego pogrzeb przerodził się w wielką manifestację patriotyczną i ludową. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Wierzchosławicach. Każdego roku odbywają się tutaj w rocznicę jego śmierci Zaduszki Witosowe.

Na cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła z pomnikiem zwieńczonym napisem i krzyżem - ośmiu żołnierzy polskich poległych 7 września 1939 roku nad Dunajcem oraz zbiorowa mogiła ofiar nalotu w Bogumiłowicach we wrześniu 1939 roku.

Ciekawostki

We wrześniu odbywa się tutaj "Święto Karpia", na którym można spróbować wielu potraw przygotowanych z tej ryby. Dodatkowymi atrakcjami są niewątpliwie liczne pokazy i występy prezentowane podczas imprezy, a także wieczorny koncert zaproszonej gwiazdy polskiej sceny muzycznej.

Wieś znana jest także z tego, że od 1945 roku działa w niej Zespół Pieśni i Tańca "Swojacy". Zespół ten działa przy Gminnym Centrum Kultury w Wierzchosławicach.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Przemysł

2 października 2011 r. otwarta została na terenie gminy Wierzchosławice największa w Polsce farma fotowoltaiczna o mocy 1 MW. Władze gminy i spółka Energia Wierzchosławice sp z o.o. planują dalszą rozbudowę farmy do 10 MW.