Witów (powiat tatrzański)

Witów – wieś podhalańska w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Kościelisko.

Miejscowość turystyczna w górnym biegu potoku Czarny Dunajec, u podnóża Tatr Zachodnich.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.

Położenie i środowisko przyrodnicze

Witów to największa powierzchniowo miejscowość gminy Kościelisko (65 km²). Swoim obszarem obejmuje część Tatr Zachodnich, Orawicko-Witowskich Wierchów, fragment Rowu Kościeliskiego i tereny leżące wzdłuż rzeki Czarny Dunajec. Graniczy z trzema podhalańskimi miejscowościami: z Kościeliskiem i Dzianiszem od zachodu oraz Chochołowem od południa. Od południa i zachodu ciągnie się granica polsko-słowacka.

Większość obszaru Witowa położona jest na terenie Tatr Zachodnich i objęta ochroną w ramach Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN). Część tatrzańską stanowią Dolina Lejowa i Dolina Chochołowska – największa i najdłuższa dolina Tatr Polskich.

Podhalańska część miejscowości obejmuje zachodni skraj Rowu Podtatrzańskiego, zachodni fragment Pogórza Gubałowskiego, dolinę rzeki Czarny Dunajec oraz północne stoki Orawicko-Witowskich Wierchów ciągnące się wzdłuż granicy ze Słowacją (m.in. Magurę Witowską i Przysłop Witowski).

Najwyższym punktem miejscowości jest Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.) – najwyższy szczyt polskich Tatr Zachodnich. W podhalańskiej części Witowa najwyżej wznosi się Magura Witowska (1231 m n.p.m.), która jest jednocześnie najwyższym szczytem polskiego Podtatrza. Tereny zamieszkane znajdują się na wysokości wahającej się od ok. 900 m n.p.m. w rejonie wylotu dolin tatrzańskich do ok. 800 m n.p.m. przy granicy z Chochołowem.

Zwarta zabudowa mieszkalna ciągnie się wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 958 na długości ok. 5 km, począwszy od granicy z Chochołowem. Poza tym obszarem większymi skupiskami mieszkańców są osady Kojsówka, Płazówka i Roztoki oraz tereny położone w okolicach wylotu dolin tatrzańskich.

W Witowie bierze początek rzeka Czarny Dunajec. Powstaje ona z połączenia potoków Kirowej i Siwej Wody (czyli odpowiednio Kościeliskiego i Chochołowskiego Potoku, które po wypłynięciu z Tatr zmieniają swoje nazwy).

Kultura

Oddział Związku Podhalan w Witowie

W Witowie od 1999 prowadzi działalność oddział Związku Podhalan. W marcu 2000 uchwałą Zarządu Głównego został on oficjalnie przyjęty do grona tej organizacji. 12 listopada 2000 odbyła się uroczystość poświęcenia sztandaru. Oddział wspiera organizacyjnie i współdziała m.in.: z Kołem Związku Podhalan nr 27 – Witów w Chicago, Ochotniczą Strażą Pożarną w Witowie, Wspólnotą Leśną Uprawnionych Ośmiu Wsi w Witowie, Zespołem Szkół w Witowie, parafią MB Szkaplerznej w Witowie a także z władzami samorządowymi.

Zespoły regionalne

Zespół regionalny "Witowianie" powstał w Witowie w latach trzydziestych XX wieku. Działalność przerwana wybuchem II wojny światowej została wznowiona w 1949. W 1956 z powodu ciągłych trudności materialnych nastąpił rozpad zespołu. W 1975 Aniela i Karol Michniakowie założyli na nowo zespół regionalny "Witowianie", który prowadził działalność do 1994. Przez kilkanaście lat działalności "Witowianie" zebrali wiele nagród i wyróżnień. Świadczy o tym tez duża liczba występów w kraju i zagranicą. Do zespołu oprócz mieszkańców Witowa należała także spora grupa młodzieży z Koniówki, Cichego, Dzianisza, Ratułowa, Podczerwonego, Chochołowa, Miętustwa. W 2003 pod patronatem Oddziału Związku Podhalan w Witowie zespół reaktywowano. Jednak z powodu małej liczby członków po kilku latach jego działalność ponownie została zakończona.

W 1995 przy Szkole Podstawowej w Witowie powstał dziecięcy zespół góralski "Mali Witowianie". W swoim dorobku ma udział w wielu imprezach w kraju i na Słowacji. "Mali Witowianie" biorą czynny udział w uroczystościach szkolnych, kościelnych i regionalnych. Zespół działa obecnie przy Zespole Szkół Podstawowej i Gimnazjum im. ks. Leona Musielaka w Witowie.

Imprezy cykliczne

W ramach "Tatrzańskich Wici", czyli cyklu imprez kulturalnych organizowanych na terenie powiatu tatrzańskiego w sezonie wakacyjnym w Witowie odbywają się: "Witowiańsko Watra " i "Święto Lasu".

Jest to organizowana od 2001 cykliczna impreza kulturalna mająca na celu propagowanie folkloru góralskiego i uatrakcyjnienia pobytu goszczących w Witowie turystów. Tradycyjnie odbywa się w ostatnią niedzielę lipca. Właściwą imprezę poprzedzają uroczystości odpustowe w kaplicy św. Anny na Płazówce, którym towarzyszy oprawa góralska. Głównym punktem każdej imprezy jest rozpalenie watry, czyli ogniska. W trakcie imprezy można oglądać występy zespołów regionalnych zarówno z Polski jak i Słowacji, próbować miejscowych potraw oraz brać udział w różnych konkursach.

To cykliczna impreza plenerowa odbywająca się na Siwej Polanie u wylotu Doliny Chochołowskiej w dniu 15 sierpnia. Głównym organizatorem jest Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi w Witowie. W trakcie trwania imprezy odbywają się występy zespołów góralskich, czynne są stoiska z rękodziełem i punkty gastronomiczne serwujące tradycyjne potrawy regionalne.

Gminny Ośrodek Kultury Regionalnej w Kościelisku – filia w Witowie

W Witowie działa filia Gminnego Ośrodka Kultury Regionalnej (GOKR-u) w Kościelisku. Jej siedziba mieści się w byłej strażnicy Straży Granicznej. Zadaniem tej instytucji jest krzewienie i podtrzymywanie tradycji góralskich a także pomoc w organizacji imprez kulturalnych na terenie gminy.

Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi w Witowie

Turystyka

Wyciągi narciarskie

Witów ma rozwinięta bazę turystyczną umożliwiającą uprawianie sportów zimowych gł. narciarstwa zjazdowego. Na terenie miejscowości znajduje się Stacja Narciarska Witów-Ski oraz kilka mniejszych wyciągów orczykowych. Swoją szkołę narciarstwa i snowboardu prowadzi tutaj wybitna polska snowboardzistka Jagna Marczułajtis.

Ciekawostki

• W Witowie mieszka Kazimierz Długopolski (polski zawodnik kombinacji norweskiej, olimpijczyk; obecnie trener i sędzia FIS) i jego syn Krystian Długopolski (polski skoczek narciarski; obecnie zawodnik reprezentacji Polski w kadrze B).

• Od stycznia do marca przez 9 tygodni na stoku stacji narciarskiej "Witów-Ski" odbywała się Zimowa Szkoła Gwiazd Jagny Marczułajtis, z której relacje na żywo można było oglądać w każdy weekend w programie Dzień Dobry TVN. Gośćmi Szkoły Jagny były znane osoby polskiego życia publicznego: Mateusz Kusznierewicz, Borys Szyc, Piotr Rubik, Reni Jusis, Halina Młynkowa, Joanna Koroniewska, Maciej Dowbor, Rafał Mroczek, Marcin Mroczek, Magdalena Cielecka, Sebastian Karpiel-Bułecka, Daria Widawska, Tomasz Karolak, Mateusz Damięcki, Matylda Damięcka, Grażyna Wolszczak, Cezary Harasimowicz, Michał Figurski, Piotr Zelt, Urszula Dębska, Andrzej Dębski, Łukasz Nowicki oraz Tomasz Iwan.

• Witów położony jest przy drodze wojewódzkiej nr 958, prowadzącej z Zakopanego poprzez m.in. Chochołów, Czarny Dunajec do Chabówki stanowiącej alternatywę dla zatłoczonej "Zakopianki".

• Od 28 maja 2002 do 21 stycznia 2007 roku na granicy polsko-słowackiej działało turystyczne przejście graniczne między Podhalem a słowacką Orawą. Granicę można było przekraczać na szczycie Magury Witowskiej (1232 m n.p.m.), przy słupku granicznym II/267. Było to przejście dla ruchu turystycznego pieszego i rowerowego, a zimą również narciarskiego. Zostało zlikwidowane na mocy układu z Schengen.

Zobacz też

• gmina Kościelisko-Witów