Wadowice

Wadowice – miasto w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wadowice.

Miasto położone na Pogórzu Śląskim nad rzeką Skawą 358 m n.p.m. Siedziba powiatu wadowickiego, leżąca wzdłuż trasy międzynarodowej biegnącej z Krakowa (oddalony o 50 km) przez Bielsko-Białą i Cieszyn do Brna (droga krajowa nr 52) oraz linii kolejowej Kraków – Bielsko-Biała.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 19 275 mieszkańców.

Położenie

358 (dolina Skawy)
311 (Park Miejski Wadowice)
372,6 (Dzwonek - Wadowice)
316 (Czuma)
315,5 (Kopiec - Wadowice)

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 10,54 km².

Kalendarium

• 1325 – pierwsza wzmianka źródłowa wymieniająca nazwę Wadowice. Dotyczyła rachunków świętopietrza kościoła wadowickiego.
• 1327 – pierwsza wzmianka pisemna o o samym mieście, w akcie hołdu lennego złożonego królowi czeskiemu Janowi Luksemburskiemu przez księcia oświęcimskiego Jana I Scholastyka.
• 1430 – miejscowość otrzymała prawa miejskie od księcia oświęcimskiego Kazimierza I.
• 1482-1493 – miasto pod rządami Władysława z rodu Piastów.
• XVI wiek – Wadowice ośrodkiem rzemiosła i kupiectwa.
• 1802 – gmina miejska wykupiła prawa dominialne i stała się wolnym miastem.
• 1819 – Wadowice stały się rozległym cyrkułem wadowickim, obejmującym 3380 km², 10 miast, 2 osady targowe i 340 wsi z ludnością liczącą 350 tys. osób. Pierwszym naczelnikiem odwodu wadowickiego był Ludwik de Sertes, a miasto liczyło wówczas 2500 mieszkańców.
• 1867-1975 – miasto siedzibą powiatu.
• 18 maja 1920 – w domu przy Kościelnej 7 urodził się Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. Odwiedził on Wadowice jako papież trzykrotnie w latach 1979, 1991 i 1999.
• 1939-1945 – okupacja niemiecka. Administracyjnie Wadowice zostały włączone do Rzeszy. W okresie tym obowiązywała nazwa Wadowitz. Planowane wprowadzenie starej (pochodzącej z okresu lokacji miasta) nazwy Frauenstadt nie doszło do skutku.
• 1975-1998 – miasto administracyjnie należało do woj. bielskiego, od 1999 należy do woj. małopolskiego.

Historia

Podczas rządów księcia Kazimierza, w 1430 wielki pożar doszczętnie strawił Wadowice. Aby szybko odbudować miasto książę oświęcimski Kazimierz na mocy przywileju z dnia 10 listopada 1430 nadał Wadowicom prawo chełmińskie (łac. ius Culmense).

Nadanie Wadowicom prawa chełmińskiego było ewenementem, gdyż prawo to stosowano zwłaszcza w Prusach i na Pomorzu. Prawdopodobnie książę Kazimierz chciał pobudzić aktywność wadowiczan i nadał im prawo, które było bardziej elastyczne od prawa magdeburskiego (łac. ius municipale magdeburgense) i prawa średzkiego (łac. ius novi fori). Przywilej książęcy zapewniał mieszkańcom Wadowic znaczne korzyści, np. zostali oni zwolnieni od wszelkich powinności na rzecz księcia przez okres sześciu lat. Ponadto uzyskali zezwolenie na swobodny wyrąb drewna w lasach książęcych i połów ryb w Skawie w środy i piątki. Wadowiczanie uzyskali również prawo do wolnego targu wraz z prawem jednej mili, tj. swobodnym i wyłącznym prawem prowadzenia określonej działalności gospodarczej w promieniu jednej mili od miasta. W przywileju z 1430 prawo to otrzymali krawcy, szewcy i sukiennicy oraz karczmarze i piwowarzy.

Zabytki

• Kościół parafialny – Bazylika Mniejsza Ofiarowania NMP, z XVIII w., prezbiterium z XV w.
• Dom przy Kościelnej 4 – jeden z najstarszych budynków w mieście (przełom XVIII i XIX w. obecnie Muzeum Miejskie)
• Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II – muzeum biograficzne papieża Jana Pawła II mieszczące się w jego domu rodzinnym
• Klasztor Ojców Karmelitów Bosych i Sanktuarium św. Józefa "Na Górce" z 1899
• Klasycystyczny dwór "Mikołaj" (nazwany tak na cześć wójta Mikołaja Komorowskiego) z XIX w.
• Plac Jana Pawła II z domami klasycystycznymi z XIX w.

Pomniki

• Pomnik Papieża Jana Pawła II ustawiony w 2006 roku
• Krzyż Katyński odsłonięty 22 kwietnia 2010 roku
• Pomnik upamiętniający stulecie harcerstwa w Polsce odsłonięty 18 września 2010 roku
• Pomnik nieznanego żołnierza w Wadowicach
• Pomnik żołnierzy 12 pułku piechoty
• Pomnik Emila Zegadłowicza
• Pomnik pomordowanych nauczycieli

Sport i rekreacja

Kluby sportowe

• MKS SKAWA "Wadowice" – piłka nożna, koszykówka, siatkówka, tenis stołowy
• LKS Zaskawianka Zaskawie (Wadowice) – piłka nożna
• KS Aquila – kolarstwo
• PUKS Karol Wadowice – piłka nożna, pływanie
• Wieża Wadowice – Klub Szachowy
• Downhillowcy
• Kick-boxing Sport-Kurs
• Kick-boxing Mawashi
• Łucznictwo "ULKS Sokole Oko Zawadka"
• "ALPS" Wadowice, Stowarzyszenie na Rzecz Upowszechniania Kultury Fizycznej i Sportu - siatkówka (młodziczki i kadetki)

Obiekty sportowe

• Stadion im. Czesława Panczakiewicza (MKS SKAWA), ul. Błonie 2
• Kryta pływalnia "Delfin"
• WDW Podhalanin (jazda konna)
• hala sportowa z zapleczem przy Zespole Szkół Publicznych Nr 1
• Schodki pod Skarpą tz. 2-4-2
• ORLIK
• Trasa downhillowa na Dzwonku

Imprezy i zawody cykliczne

• Dni Wadowic
• Bieg Powsinogi
• Reggae Most
• Pikniki na Wenecji
• Dzień Kasztana
• Zawody w Skokach Narciarskich
• Sylwester Na rynku
• Rap Akcja
• Bieg po Zdrowie
• Dni Serca

Klimat Wadowic

Wadowice są częścią województwa małopolskiego. Znajdują się w regionie zwanym Pogórzem Śląskim. Rzeką przepływającą przez Wadowice jest Skawa. Tereny Wadowic są bardzo zróżnicowane pod względem wysokości. Takie ukształtowanie terenu sprawia, że klimat Wadowic jest zróżnicowany. W ciągu roku średnia temperatura kształtuje się na poziomie 5-6 st.C. Charakterystyczną cechą tutejszego klimatu są nagłe zmiany pogody Na tym obszarze występuje typ bioklimatu łagodnie bodźcowego, a na terenach leśnych podtyp bioklimatu o cechach oszczędzających. W ciągu roku występuje 80-100 dni z uciążliwymi warunkami bioklimatycznymi, po 40-50 dni w półroczu ciepłym i chłodnym.

Drogi krajowe

Droga 28 Zator – Wadowice – Sucha Beskidzka – Limanowa – Nowy Sącz – Gorlice – Biecz – Jasło – Krosno – Sanok – Medyka

Droga 52 Głogoczów – Wadowice – Andrychów – Kęty – Bielsko-Biała

W przyszłości przez Wadowice ma przebiegać trasa zwana Beskidzką Drogą Integracyjną. Nowa droga odciąży obecną DK 52 i w całości pobiegnie nowym korytarzem. Obecnie trwa opracowywanie wariantów przebiegu drogi. Rozpoczęcie inwestycji planuje się na około 2020 rok.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Canale d'Agordo
• Carpineto Romano
• Kecskemét
• Marktl am Inn
• Pietrelcina
• San Giovanni Rotondo

Zobacz też

• miasta w Polsce
• gmina Wadowice
• Collegium Marianum w Wadowicach
• Kościół św. Piotra Apostoła w Wadowicach
• Parafia Ofiarowania NMP w Wadowicach
• Parafia św. Piotra Apostoła w Wadowicach
• Synagoga w Wadowicach
• Mykwa w Wadowicach
• Cmentarz żydowski w Wadowicach
• Zakład Karny Wadowice
• Zespół Szkół Ogólnokształcących w Wadowicach
• Wadowice (stacja kolejowa)
• Grupa teatralno-happenerska "Próg"