Bodzanów (województwo małopolskie)

Bodzanów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Biskupice. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Przez obszar Bodzanowa przebiega droga krajowa nr 94 (Jędrychowice – Targowisko). Bodzanów jest największą, zajmującą obszar 617 ha, miejscowością gminy Biskupice. W centrum wsi znajduje się kościół parafialny i dawne zabudowania dworskie. We wsi znajduje się kapliczka wzniesiona na pamiątkę bitwy pod Grunwaldem.

Położenie geograficzne

Bodzanów położony jest na jednym z wzniesień Pogórza Wielickiego. Najwyższe wzniesienie jest zwane "Pańską Górą". która znajduje się na pograniczu Bodzanowa i Słomiroga. Od strony południowej sąsiaduje z Zabłociem, Szczygłowem i Biskupicami. Od zachodu graniczy z Przebieczanami, a od wschodu ze Słomirogiem i Zagórzem. Od strony północnej sąsiaduje z Ochmanowem, Zakrzowem i Zakrzowcem. Bodzanów położony jest 20 km od centrum Krakowa, a od Wieliczki i Niepołomic dzieli go 6 km.

Etymologia nazwy

Bodzanów to wg prof. Bujaka nazwa dzierżawcza, nawiązująca do nazwiska pierwszego właściciela tej miejscowości. Zanim Bolesław I Chrobry sprowadził Benedyktynów i osadził ich w Tyńcu, dobra im przyznane należały do rodziny Toporczyków. Nazwisko zasadźcy zaś miało brzmieć Boczan, ewentualnie Bocan.

Hydrografia

Przez wieś przepływają dwa cieki wodne. Jednym z nich jest potok zwany Bogusław biorący swój początek w zachodnim rejonie Biskupic i Przebieczan, zbierający wody z dużych połaci Bodzanowa płynie dalej przez gminę Niepołomice, wpadając do Wisły w miejscowości Grabie. Drugi ciek wodny, to potok Podłęsk biorący początek w południowym rejonie Bodzanowa, w Podłężu łączy się z potokiem Obrzydk i potokiem płynącym ze Staniątek, zwanym Babicą i wpada do Wisły.

Gleby

Na terenie Bodzanowa występują czarnoziemy lessowe oraz gleby brunatne.

Historia

Badania archeologiczne wykazały, że w okresie celtyckim teren, na którym znajduje się wieś, był zamieszkany przez ludność zajmującą się wyrębem lasów, pasterstwem i rolnictwem. Dowodem tego faktu są znalezione przez archeologów przedmioty – głównie resztki naczyń glinianych oraz ślady pieców garncarskich.

Nazwa wsi Bodzanów pojawiła się w dokumencie pisanym pochodzącym z 1044, wydanym w związku ze sprowadzeniem do Wieliczki O.O. Benedyktynów. Jako proboszczowie Parafii Wielickiej wspomniani ojcowie otrzymali w uposażeniu 2 wsie: Bodzanów i Sierczę oraz warzelnie soli. Zgodnie z przekazem Długosza Bodzanów posiadał wówczas 23 łany kmiece, 3 karczmy oraz trzech zagrodników posiadających ziemię.

Spis majątku Zakonu Benedyktynów potwierdza fakt istnienia Bodzanowa już na przełomie XI i XII wieku. Pierwszy kościół w Bodzanowie miał poświęcić Św. Stanisław, biskup krakowski, a więc musiało to nastąpić już w XII wieku. W 1325 Bodzanów figurował jako parafia płacąca do Rzymu ofiarę tzw. świętopietrza.

Kościół w Bodzanowie

W Bodzanowie znajduje się zabytkowy drewniany kościół z XVIII wieku pod wezwaniem św. apostołów Piotra i Pawła.

Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Bodzanowie należy do dekanatu wielickiego. XVIII-wieczny drewniany, jednonawowy kościół został wzniesiony na wzgórzu w północno-zachodniej części wsi. Kościół jest trzecią z kolei świątynią zbudowaną na tym miejscu – została zbudowana w 1765 jako drewniana, jednonawowa, o konstrukcji zrębowej. Kościół przebudowywany i remontowany był w latach: 1870, 1910, 1923, a w 1910 od zachodu dobudowano kruchtę. Niska wieża, nakryta daszkiem o kształcie piramidy, wbudowana jest w korpus kościoła. Rokokowe ołtarze – główny i dwa boczne oraz boczny późnobarokowy, pochodzą z trzeciej ćwierci XVIII wieku. W prezbiterium świątyni znajduje się bogato złocony ołtarz, w którym umieszczone są relikwie świętych. Niewielkie tabernakulum w środku ołtarza ozdobione jest malowidłami. Za ołtarzem widnieje obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Na zewnątrz wieży kościoła znajduje się figurka św. Floriana, odlana z ołowiu.

Szkoła

Szkolnictwo w Bodzanowie sięga swoimi korzeniami XVI wieku, kiedy to funkcje oświatowe pełniła parafia. Pierwszy zawodowy nauczyciel rozpoczął nauczanie w 1898. W 1902, nowy nauczyciel Władysław Biestek, doprowadził do budowy budynku szkoły i początkach 1909 budynek został oddany do użytku. Jesienią 1967 oddano do użytku nowy budynek. Szkoła otrzymała imię Wojska Polskiego.