Powiat białobrzeski

Powiat białobrzeski - powiat w Polsce (południowo-zachodniej części województwa mazowieckiego), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Białobrzegi.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Białobrzegi i Wyśmierzyce
• gminy wiejskie: Promna, Radzanów, Stara Błotnica i Stromiec
• miasta: Białobrzegi i Wyśmierzyce

Powiat białobrzeski graniczy z 4 powiatami województwa mazowieckiego: przysuskim, grójeckim, kozienickim, radomskim.

Historia

Powiat białobrzeski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie kieleckim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat białobrzeski złożyło się 1 miasto i 21 gromad, które wyłączono z dwóch ościennych powiatów :

• z powiatu radomskiego (woj kieleckie):
  • miasto Wyśmierzyce
  • gromady Białobrzegi, Błotnica, Bobrek, Długie, Gózd, Grotki, Grzmiąca, Kostrzyń , Młodynie, Pierzchnia, Radzanów, Stromiec, Stromiec Podlesie, Sucha, Szczyty i Witaszyn
• z powiatu grójeckiego (woj. warszawskie):
  • gromady Broniszew, Pnie, Promna, Przybyszew i Rykały

Utworznie powiatu białobrzeskiego spowodowało znaczną zmianę granicy województw kieleckiego i warszawskiego, ponieważ aż 5 gromad zmieniło przynależność wojewódzką. Na uwagę zasługuje też fakt, iż w momencie utworzenia powiatu białobrzeskiego jego stolica była wsią; prawa miejskie, które Białobrzegi utraciły w 1870 roku, zostały im ponownie przyznane dopiero 1 stycznia 1958 roku ; tego dnia do powiatu białobrzeskiego przyłączono również gromadę Dobieszyn z powiatu kozienickiego .

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla a w ich miejsce reaktywowano gminy . Powiat białobrzeski podzielono na 2 miasta i 6 gmin :

• miasta Białobrzegi i Wyśmierzyce
• gminy Białobrzegi, Promna, Radzanów, Stara Błotnica, Stromiec i Wyśmierzyce

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu białobrzeskiego weszło w skład nowo utworzonego województwa radomskiego .

1 kwietnia 1983 roku z gminy Promna wyłączono sołectwo Jastrzębia i włączono je do gminy Mogielnica . 1 lipca 1986 roku z gminy Radzanów wyłączono wieś Maksymilianów i włączono ją do gminy Przytyk . 1 lutego 1991 roku miasto Wyśmierzyce (najmniejsze w Polsce) i gminę wiejską Wyśmierzyce połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską , natomiast podobnej fuzji uległy 1 stycznia 1992 roku miasto i gmina Białobrzegi .

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie mazowieckim przywrócono powiat białobrzeskio identycznych granicach co w 1975 roku.

W porównaniu z obszarem z 1956 roku jedynie obszar dawnej gromady Długie leży obecnie na terenie powiatu przysuskiego - pozostałe są ponownie w powiecie białobrzeskim.

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

Starostowie

• Andrzej Wiśniewski do 2006
• Andrzej Oziębło od 2006