Wyśmierzyce

Wyśmierzyce – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie białobrzeskim, położone w Dolinie Białobrzeskiej, na prawym brzegu Pilicy; siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wyśmierzyce.

Wyśmierzyce są najmniejszym pod względem ludności miastem Polski; Wg danych z 31 grudnia 2008 liczyły 858 mieszkańców. Dla porównania Kozy, największa pod względem ludności wieś Polski, liczy 11 920 mieszkańców (31.12.2008). Wyśmierzyce są zarazem najmniej ludnym miastem Polski położonym na obszarze gminy miejsko-wiejskiej.

Lokalny ośrodek rolniczo-usługowy. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 48 (Tomaszów Mazowiecki – Kock).

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 16,84 km².

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. radomskiego, zaś przed 1976 r. do woj. kieleckiego.

Demografia

Liczba mieszkańców: 858 (31.12.2008)

Toponimia

Do końca XVII wieku nazwa brzmiała Wyszemierzyce, o czym świadczą zapiski z 1398 (Vyszemierzice) i 1576 (Wyssemierzyce). Nazwa ta pochodziła od imienia Wyszemir, nosiła ją osoba poświadczona przez źródła historyczne. Zmiana nazwy na obecną nastąpiła poprzez zanik nieakcentowanego -e-, i przejście grupy spółgłoskowej -szm'- w -śm'- .

Historia

Osada otrzymała prawa miejskie 12 grudnia 1338, które utraciła po upadku powstania styczniowego w 1869.

W 1378 powstała parafia wyśmierzycka. W 1657 wojska Siedmiogrodzkie księcia Jerzego II Rakoczego zniszczyły doszczętnie Wyśmierzyce. W 1808 ówczesny zaborca austriacki sprzedał Wyśmierzyce Józefowi Teodorowi Makomaskiemu. W 1809 zostają włączone do departamentu radomskiego Księstwa Warszawskiego. 19 grudnia 1889 urodził się tutaj błogosławiony ks. prof. dr hab. Franciszek Rosłaniec (obecny patront miasta). Wyśmierzyce odzyskały prawa miejskie po I wojnie światowej w 1922.

Zabytki

• Kościół z drugiej połowy XIX wieku.
• Organistówka z połowy XIX wieku
• Dzwonnica z XIX wieku (rekonstrukcja)

Edukacja

• Publiczna Szkoła Podstawowa,
• Publiczne Gimnazjum im. Władysława Reymonta,
• Publiczne Przedszkole

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Wyśmierzycach
• Ostrówek - prawdopodobnie najmniejsze miasto I Rzeczpospolitej