Wanaty (województwo mazowieckie)

Wanaty – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Łaskarzew. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

W czasie okupacji niemieckiej (1939–1945), wieś Wanaty została spacyfikowana. 28 lutego 1944 wszyscy mieszkańcy wsi zostali wymordowani przez żandarmerię niemiecką i policję kryminalną. Zginęło łącznie 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Wieś została całkowicie spalona. Z masakry ocalało tylko kilka osób, które w tym czasie znajdowały się poza wsią.

W czasie pacyfikacji hitlerowcy wdzierali się do mieszkań i zabijali strzałem w tył głowy każdego, bez względu na wiek i płeć. Następnie podpalali budynki, w którycz znajdowali się także ranni, jeszcze żywi ludzie – wielu z nich spaliło się żywcem. Następnie, w celu zastraszenia, przyprowadzili na miejsce zbrodni wszystkich sołtysów z gminy Łaskarzew.

Pacyfikacja nastąpiła z polecenia starosty niemieckiego w Garwolinie, Karla Freudenthala, w odwecie za straty poniesione w walce z partyzantami w dnu 21 lutego 1944, koło wsi Samogoszcz niedaleko Wanatów. Kierowali nią (pod nazorem Freudenthala), komendant posterunku żandarmerii niemieckiej w Garwolinie – Zipfel, komendant niemieckiej policji kryminalnej – Siewers, komendant Schutzpolizei – Schöbel, komendant Sonderdienst – Lorenz i komendant niemieckiej żadnarmerii powiatowej – Peters.

Po 1945 we wsi ustawiono obelisk z pamiątkową tablicą, ku czci ofiar masakry z 1944. Po wojnie, wobec śmierci większości mieszkańców, miasto Łaskarzew zamierzało zlikwidować wieś. Pomysł nie został zrealizowany, gdyż we wsi osiedliły się z czasem nieliczne osoby, a obecnie we wsi Wanaty żyje 13 rodzin. Zdaniem miasta Łaskarzew to wciąż za mało aby utworzyć odrębną wieś. W 2004 planowano przyłączenie Wanat do wsi Lewików jednak na skutek sprzeciwu mieszkańców od pomysłu tego odstąpiono.