Belsk Duży

Belsk Duży – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Belsk Duży.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego. W latach 1918-1939 i 1945-1975 Belsk Duży należał do województwa warszawskiego. W czasie Królestwa Kongresowego Belsk Duży należał do obwodu warszawskiego, w powiecie czerskim. Przed 1795 r. Belsk Duży należał do województwa mazowieckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Belsk Duży oraz parafii pod wezwaniem Świętej Trójcy, należącej do dekanatu grójeckiego, archidiecezji warszawskiej. Przez miejscowość przepływa rzeczka Kraska, dopływ Jeziorki.

Historia

Pierwsza wzmianka o Belsku pochodzi z roku 1451. Nazwa miała pochodzić od nazwy rośliny lub trawy. W 1784 roku powstaje parafia rzymskokatolicka z siedzibą w Belsku Dużym, która liczy 1698 dusz i należy do dekanatu grójeckiego. W zapisach z 1827 r. można się dowiedzieć, że Belsk Duży liczy 27 domów i 234 mieszkańców. W 1863 najprawdopodobniej Belsk zyskał status gminy, który utrzymał do dnia dzisiejszego z przerwą na lata 1953-1973, gdy Belsk Duży był gromadą.

Zabytki

We wsi znajdują się kościół klasycystyczny z lat 1776-1779 fundacji Bazylego Walickiego projektu Hilarego Szpilowskiego, dawna plebania z przełomu XVIII/XIX wieku, klasycystyczny budynek dawnej poczty z pocz. XIX wieku, na cmentarzu kaplica i katakumby z 1822 roku. Przy drodze do Grójca grób powstańców styczniowych poległych 16 lutego 1864 roku.

Nauka

Z instytucji edukacyjnych w Belsku Dużym jest szkoła podstawowa i gimnazjum. Największym jednak osiągnięciem tej gminy oraz całego powiatu grójeckiego jest Centralne Obserwatorium Geofizyczne w Belsku Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. Ośrodek ten prowadzi liczne badania, które stały się źródłem licznych prac i opracowań. Na podstawie badań i obserwatorium powstało więcej prac w języku angielskim niż w języku polskim czego przykładem jest Effects of clouds on the surface erythemal UV-B irradiances at northern midlatitudes: estimation from the observations taken at Belsk, Poland (1999-2001) zamieszczony w Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics.

Obserwatorium Geofizyczne Instytutu Geofizyki PAN w Belsku Dużym rozpoczęło swoją oficjalną działalność w roku 1965. Obserwatorium to kontynuuje pracę obserwatorium w Świdrze, które działało od 1920 roku. Silny wzrost sztucznych zakłóceń, głównie magnetycznych, pochodzących od zelektryfikowanych linii kolejowych aglomeracji warszawskiej, spowodował konieczność przeniesienia obserwacji geomagnetycznych ze Świdra w inne miejsce, niezbyt odległe od Warszawy, a jednocześnie o małym poziomie sztucznych zakłóceń.

Obecnie działalność Obserwatorium prowadzona jest w ramach dwóch jednostek organizacyjnych, merytorycznie związanych z Zakładami Magnetyzmu Ziemskiego oraz Fizyki Atmosfery Instytutu Geofizyki PAN. Jednostkami tymi są: Laboratorium Magnetyzmu Ziemskiego i Laboratorium Fizyki Atmosfery Laboratorium Magnetyzmu Ziemskiego działa w ramach międzynarodowego projektu INTERMAGNET. Laboratorium Fizyki Atmosfery jest członkiem sieci AERONET oraz sieci EARLINET.

Gospodarka

Większość mieszkańców Belska Dużego zajmuje się uprawą ziemi, a konkretnie sadownictwem. Niemniej jednak na terenie tej miejscowości znajduje się duży kompleks przemysłu spożywczego włoskiej firmy Ferrero. Obecnie zakład zatrudnia ponad 1000 pracowników i prowadzi dalsze inwestycje strukturalne. Ponadto na terenie Belska Dużego działa kilka firm zajmujących się eksportem owoców. Najbardziej znaną jest firm ACTIV, która w 2004 roku wystartowała w ogólnopolskim konkursie "Sposób na Sukces" organizowanym przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie przy współpracy z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i Ministra Rolnictwa i otrzymała I nagrodę.

Znane postacie związane z Belskiem

• Jan Kozietulski – oficer wojsk napoleońskich, który wsławił się szarżą w przełęczy Somosierra, obecnie leży pochowany w kościele w Belsku Dużym.
• Zdzisław Lubomirski – polski prawnik, polityk i działacz społeczny, prezydent Warszawy, członek Rady Regencyjnej, pochowany w kościele parafialnym w Belsku Dużym.

Zobacz też

• Belsk Mały