Jabłonna (powiat legionowski)

Jabłonna – duża wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Jabłonna w Kotlinie Warszawskiej, nad Wisłą, na północny zachód od Warszawy.

W czasie II wojny światowej, w latach 1941-1943, w pobliskim Bukowie (dziś w granicach Warszawy) i Poniatowie znajdowały się obozy dla jeńców radzieckich. Jabłonna została wyzwolona 28 października 1944 przez jednostki 1 Armii WP po pięciodniowych walkach w rejonie miejscowości.

Miejscowość w latach 60., 70. i 80. XX wieku zasłynęła z produkcji warzyw, owoców i kwiatów w obiektach szklarniowych, najliczniejszych w tym czasie w Polsce. Miejscowość uważana w tamtym czasie za najbogatszą w Polsce.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa warszawskiego.

Kościół

Na terenie Jabłonny znajduje się Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski.

Zabytki

Barokowo-klasycystyczny pałac prymasa Michała Poniatowskiego, brata króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wzniesiony przez Dominika Merliniego w latach 1775-1779, przebudowany przez Henryka Marconiego w 1837. Pałac jest otoczony parkiem, założonym w XVIII w., z romantycznymi budowlami: Domkiem Chińskim, oranżerią czy Grotą pustelnika. Grota wybudowana z cegły w 1778 roku, projektu architekta Szymona Bogumiła Zuga. Według legendy w grocie zaczynał się podziemny tunel, który przechodził pod Wisłą i prowadził do Bielan. Wnętrza pałacu są bogato zdobione, m.in. malowidłami Szymona Mańkowskiego i Antoniego Tavellego i sztukateriami Włocha Anotono Bianchi. W dniach 5-7 września 1939 w pałacu mieściła się Kwatera Główna Armii "Modlin". Pałac został spalony w 1944 r., a po wojnie odbudowany. Obecnie ośrodek PAN.

Fortyfikacje niemieckie, zbudowane w okresie II w. św. na zakolu Wisły, około 1 km na północny zachód od parku – trzy betonowe stanowiska na karabin maszynowy, jedno na działo (na koronie wału przeciwpowodziowego), umocnienia ziemne. Ich zadaniem była osłona przeprawy przez Wisłę. We wrześniu 1944 r. zostały obsadzone przez żołnierzy 6 Pułku Grenadierów Pancernych SS "Theodor Eicke" 3. Dywizji Pancernej SS "Totenkopf". 28 października rejon ten został zdobyty przez 2. Pułk Piechoty 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Do dziś zachowały się wszystkie stanowiska (najbliższe Wisły w ruinie) oraz czytelne ślady okopów.

Budynek poczty. Na potrzeby poczty konnej, w 1837 roku rodzina Potockich wydzierżawiła grunt, gdzie został wzniesiony budynek stacji pocztowej oraz oficyna zachodnia. W XIX wieku dobudowano oficynę wschodnią, która nie zachowała się do dziś.. Obecnie budynek pełni funkcję urzędu pocztowego.

Edukacja

Szkoła podstawowa im. Armii Krajowej

Pierwsza szkoła elementarna w Jabłonnie mieściła się nieopodal teraźniejszej ulicy Miłej. Nauka w niej odbywała się już w latach 60-ych XIX wieku. Szkoła ta była niewielka i nauczał w niej jeden nauczyciel.

Kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w Jabłonnie istniała 7 letnia szkoła o najwyższej kategorii i pełnym programie nauczania. Nauczało wówczas 8 nauczycieli a lekcje prowadzone były w prywatnych domach.

Na początku lat trzydziestych oddano do użytku drewniany budynek szkoły wzniesiony przy ulicy Szkolnej i posiadający 5 sal lekcyjnych. Budynek ten pod koniec II wojny światowej został częściowo zburzony ale został odbudowany a nauka w nim wznowiona.

Ciągły wzrost liczby uczniów spowodował, że w 1949 roku rozpoczęto budowę nowego budynku, który z przerwami budowano do 1955 roku. Szkoła posiadała 11 izb lekcyjnych, 14 izb pomocniczych, centralne ogrzewanie, bieżącą wodę i kanalizację.

Dnia 9 listopada 1996 roku szkoła otrzymała imię Armii Krajowej. Wręczono sztandar ufundowany i ofiarowany przez Fundację Teresy i Zdzisława Knobel.

Gimnazjum im. Orła Białego

Przez pierwsze 3 lata działało w budynku szkoły podstawowej. Dyrektorem został pan Wiesław Kukla, uprzednio wicedyrektor szkoły podstawowej.

Od roku szkolnego 2002 / 2003 zajęcia lekcyjne w gimnazjum im. Orła Białego prowadzone są w nowym budynku, przy szkole podstawowej. Szkoła ma do dyspozycji 15 sal lekcyjnych (4 z zapleczami) oraz 2 sale językowe. W pracowni informatycznej uczniowie mają do dyspozycji 14 stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu. Gimnazjum ma do dyspozycji własną pełnowymiarową halę sportową.

Pomniki

Obelisk poświęcony pamięci Jana Pawła II i 25-lecia Solidarności znajduje się tuż przy ulicy Modlińskiej, na wysokości Domu Ogrodnika w Jabłonnie. Odsłonięty został w 2006 roku przez biskupa warszawsko-praskiego Sławoja Leszka Głódzia. Obelisk wykonano z bloku granitu, kształtem nawiązującym do gór.

Pomnik Wincentego Witosa, który znajduje się przy Domu Ogrodnika w Jabłonnie. Pomnik ten postawiono dla uczczenia czterdziestej rocznicy śmierci byłego premiera.

Pomnik poległych w latach 1939-1945. Umieszczony na skwerze nazwanym pseudonimami Żołnierzy AK: Mieczysława Stępnowskiego „Alfy” i Stanisława Felickiego „Skiby”, poległych 17 czerwca 1943 r, podczas eskorty transportu broni. Po lewej stronie pomnika umieszczona jest płyta pamiątkowa. Pomnik został zbudowany w latach 1981-1982 według projektu S. Kulona i M. Borysa. Pomnik znajduje się przy ulicy Modlińskiej 100, między Domem Ogrodnika a Urzędem Gminy.

Pomnik Armii Krajowej usytuowany tuż przy budynku Urzędu Gminy Jabłonna. Upamiętniający walkę Żołnierzy AK VII-Obwodu, I Rejonu, II Batalionu, VII-Kompanii AK „Obroża” na terenie Jabłonny i Legionowa. Monument wzniesiony w 1991 r., a w 1999 r. doposażony w stylizowany krzyż Virtuti Militari umieszczony na kracie ze stalowych prętów, zaś bryła pomnika przebudowana w formie barykady powstańczej.

Obelisk upamiętniający ofiary zbrodni Katyńskiej i katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem został odsłonięty 18 kwietnia 2010 roku i poświęcony przez proboszcza parafii ks. Tadeusza Wasiluka.

• 

  Obelisk poświęcony pamięci Jana Pawła II i Solidarności

• 

  Pomnik Wincentego Witosa

• 

  Pomnik Alfy i Skiby

• 

  Pomnik Armii Krajowej

• 

  Obelisk upamiętniający ofiary Katynia i katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem

Tablice pamiątkowe

Generał Władysław Sikorski

Tablica upamiętniająca stacjonowanie generała Władysława Sikorskiego i jego sztabu w Jabłonnie w latach 1920–1921. Tablica znajduje się na budynku Urzędu Gminy Jabłonna, od ulicy Modlińskiej.

Tablica pamiątkowa poświęcona pamięci żołnierzy Armii Krajowej, uczestników walk o niepodległą Polskę

Tablica upamiętniająca poświęcona pamięci żołnierzy Armii Krajowej, została odsłonięta 14 marca 2007 r. O tablicę zabiegał Edmund Kuklewski, przewodniczący Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, środowiska II batalionu I Rejonu VII Obwodu AK w Jabłonnie. Tablica znajduje się na ścianie frontowej szkoły podstawowej im. Armii Krajowej przy ul. Szkolnej 2 w Jabłonnie.

Tablica upamiętniająca żołnierzy dywizji im. T. Kościuszki poległych w 1944 r.

Tablica znajduje się na budynku Urzędu Gminy Jabłonna, po prawej stronie od wejścia.

Tablica upamiętniająca nadanie szkole podstawowej im. Armii Krajowej

Tablica upamiętniająca nadanie gimnazjum im. Orła Białego

• 

  Generał Władysław Sikorski

• 

  Bohaterskim żołnierzom Szarych Szeregów AK

• 

  Pamięci żołnierzy dywizji im. T. Kościuszki

• 

  Nadanie im. Orła Białego gimnazjum w Jabłonnie

• 

  Nadanie imienia Armii Krajowej szkole podstawowej

Biblioteka

Gminna Biblioteka w Jabłonnie rozpoczęła swoją działalność w 1949 roku. Początek działania biblioteki nie był łatwy w związku z niskimi nakładami finansowymi na ten cel oraz lokalem, w jakim biblioteka musiała działać. Bardzo długo, na przestrzeni lat 1963-2005 bibliotekę prowadziła p. Krystyna Fluksik. W kwietniu 2005 roku w wyniku przeprowadzonego konkursu, kierownikiem biblioteki została p. Anna Czachorowska.

Biblioteka gminna, w związku z przeprowadzoną reformą administracyjną z 25 września 1954 roku, – rok później – otrzymała miano biblioteki gromadzkiej. Z powrotem biblioteka stała się gminną w 1973 roku.

Na początku 2006 roku biblioteka przystąpiła do programu „Ikonka”, dzięki czemu otrzymała dla swoich czytelników 3 komputery ze stałym dostępem do internetu. 28 czerwca 2006 roku Rada Gminy Jabłonna w drodze przyjętej uchwały nadała Gminnej Bibliotece w Jabłonnie imię Księdza Jana Twardowskiego.

W 2008 roku liczba woluminów wyniosła 23 tys. a liczba czytelników 1600 osób.

Zobacz też

• Łuk Napoleona w Ślesinie