Strachomin

Strachomin – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Latowicz, nad rzeką Świder.

W latach 1526-1795 wieś należała do starostwa latowickiego. W latach 1795-1809 – pod zaborem austriackim. Od 1809 r. w Księstwie Warszawskim, guberni warszawskiej, powiecie siennickim, a od 1866 r. w powiecie mińskim (od 1868 nazwa powiatu nowomiński). W latach 1870-1954 należała do gminy Iwowe, w latach 1955-1972 – do Gromadzkiej Rady Narodowej w Iwowym, od 1973 r. należy do gminy Latowicz. W latach 1919-1939 była w granicach województwa warszawskiego, 1939-1945 w Generalnym Gubernatorstwie, 1946-1975 w województwie warszawskim, od 1975 do 1998 r. – w granicach województwa siedleckiego. Od 1999 r. znajduje się w województwie mazowieckim.

Historia

Najstarsze ślady osadnictwa występują na rozległym cmentarzysku grobów kloszowych na polu pp. Stosiów, datowane na wczesny i średni okres lateński, obrządku ciałopalnego. Z tego okresu zachowało się koliste grodzisko nazywane Słojcem, zlokalizowane 0,5 km na północ od wsi. Pierwsze wzmianki o wsi pojawiły się w 1508 r. pod nazwą „Strachomino”. W 1565 r. we wsi było 12 gospodarstw i młyn. W 1613 r. liczba gospodarstw wzrosła do 19.

Wieś została zniszczona podczas wojen szwedzkich i w 1660 r. nie było w ogóle domów, a z 9 ½ włók gruntów rolnych, zasiana była tylko 1 włóka.

W 1789 r. wieś liczyła już 21 domów. W XIX w. znajdował się tu folwark. W drugiej połowie XIX w. powstała szkoła elementarna. W 1918 r. założono Ochotniczą Straż Pożarną. W 1959 r. powstało Koło Gospodyń Wiejskich. W 1970 r. wieś liczyła 299 mieszkańców, a w 2000 r. 237 mieszkańców. Przyrost naturalny w latach 1970-2000 wyniósł -20,7%. W 1988 r. we wsi było 65 domów, a w 2009 r. - 77 domów.

Etymologia

Nazwa, według miejscowej tradycji, pochodzi od rady udzielanej podróżnym kierującym się w te strony: „miń strach, a będziesz bezpieczny”, czyli miń straszne miejsce. To straszne miejsce wiązało się z trudną przeprawą przez rozlewiska rzeki Świder. Analiza źródeł dowodzi, że nazwa Strachomin pochodzi od staropolskiego imienia Strachomir lub podobnego. Być może też założycielem osady był ktoś, kto posturą i wyglądem wzbudzał wśród ludzi strach.

Zabytki

• Kapliczka murowana, słupowa, dwukondygnacyjna, wzniesiona w pierwszej połowie XIX w. przy folwarku.

Źródła

• AGAD, Metryka Koronna 8.21 – pierwsza wzmianka
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział I, sygn. 72 cz.2. – Rejestr pogłownego Ziemi Czerskiej.
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 143-B – Lustracja Starostwa Latowickiego z 1569 r. (mikrofilm: 2262)
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 147a – Lustracja starostwa latowickiego z 1613 r. (mikrofilm: 2567)
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 147-B - Lustracja Starostwa Latowickiego (odpis z 1853 r.) 1660 r. (mikrofilm: 2568)
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 159 – Lustracja starostwa latowickiego z 1765 r. (mikrofilm: 2579)
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 170 – Lustracja starostwa latowickiego z 1789 r. (mikrofilm: 2585)
• Grzikiewicz M., 1954. Wybrane zagadnienia z badań nad kulturą grobów kloszowych, Wiadomości Archeologiczne T.20: 134-173.
• Chlebowski B., 1880. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa.
• Gajowniczek. Z. 1999. Dzieje Latowicza, FPL, Latowicz
• Gajowniczek Z., 1999. Dzieje Parafii Latowicz, FPL, Latowicz.
• Gajowniczek Z., 1999. Kroniki Ochotniczej Straży Pożarnej w Latowiczu, FPL, Latowicz.
• Gieysztorowa I., 1967. Lustracja województwa Mazowieckiego 1565 roku, cześć l. Warszawa.
• Niedźwiedź J. Ostas C., Opracowanie studialne wartości kulturowych Gminy Latowicz
• Sienkiewicz M. , i in. 1999. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Latowicz.
• Wawrzyńczyk A., 1989. Lustracje województwa Mazowieckiego XVII wieku, T.2 (1660-1661), Warszawa.

Zobacz też: Strachomino