Pokrytki

Pokrytki – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Strzegowo.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o Pokrytkach pochodzi z 1349 r. Dokument wymienia nazwę Pokrite Wodi (dzisiejsze Pokrytki) i dotyczy odgraniczenia przez księcia płockiego Bolesława III dóbr uprawnych jego matki, księżnej Elżbiety. Wymienia on dziesięć miejscowości należących do kasztelanii wyszogrodzkiej, a wśród nich Pokrytki. W XVI w. wchodziły one w skład powiatu niedzborskiego, na pograniczu ziemi płockiej i zawkrzeńskiej (Zawkrze).

W 1502 r. roku Mikołaj Bartnicki kustosz katedry płockiej, sekretarz wielki koronny i właściciel Pokrytek wystąpił z prośbą o nadanie swej posiadłości praw miejskich. W 1503 r. król Aleksander Jagiellończyk dozwala księdzu Mikołajowi z Bartnik, swemu dworzaninowi lokować miasto w miejscu 2 wsi dziedzicznych Pokrytki, przyległych do siebie. 21 maja 1505 r. Pokrytki otrzymały miejskie prawo chełmińskie (Myedzyborze ex villa Pokrythy 1505). Nowe miasto nosiło nazwę Międzyborze (Myedziborze 1551 r.). W II połowie XVI w. nastąpiła zmiana w Niedzbórz (Niedzborz 1570 r. 1578 r.). Lokacja z 1503 r. wyraźnie dotyczyła 2 wsi Pokrytki, ale wbrew literze dokumentu jedna z tych wsi nie została włączona do nowo lokowanego miasta.

20 sierpnia 1944 r. w Pokrytkach oddziały AL stoczyły największą bitwę partyzancką na wcielonych do Rzeszy ziemiach polskich, gdy 2 bataliony AL starły się z batalionem Waffen SS wspieranym przez samochody pancerne, własowców, żandarmerię oraz artylerię i lotnictwo.

W bitwie polegli:

• Szef wydziału operacyjnego — kpt. Czesław Wiśniewski („Wicher”)
• Dowódca 2 Batalionu im. Ziemi Rypińskiej por. Józef Gumiński („Dąb”)
• Dowódca plutonu — ppor. Eugeniusz Kopka („Jaszczur”)

18 września 1939 roku w Pokrytkach urodziła się posłanka na sejm II i III kadencji Anna Zalewska.

Zobacz też

• Niedzbórz
• Armia Ludowa

Bibliografia

• Słownik Historyczno-Geograficzny Ziem Polskich W Średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
• Adam Wolff: Studia nad urzędami mazowieckimi 1370-1526, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
• Jerzy Antonowicz: Studia i materiały do dziejów ziemi zawkrzeńskiej, PWN 1971 r.
• Antoni J. Nowowiejski: Płock: monografia historyczna, 1917 r.
• Kwartalnik historii kultury materialnej, PAN 1953 r.
• Atlas historyczny Polski, Komisja Atlasu Historycznego Polski, PAN 1930 r.
• Miasta polskie w tysiącleciu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965 r.
• Jan Pietka: Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza, 1975 r.
• Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987 r.