Pęcice

Pęcice – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, w gminie Michałowice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

W Pęcicach znajduje się zespół pałacowo-parkowy położony w dolinie Utraty. Murowany pałac zbudowany został w latach 1808–1809 dla Pawła Sapiehy na podstawie projektu architekta Fryderyka Alberta Lessela. W czasie I wojny światowej (1914) budynek został uszkodzony. Odbudowany przez ówczesnego właściciela, ponownie zniszczony został w 1944.

W sąsiedztwie (52°09′25.2″N 20°51′06.48″E / 52.157, 20.8518) znajduje się cmentarz żołnierzy (głównie rosyjskich) poległych w 1914 roku w walce z Niemcami. Jesienią 1914 roku podczas I wojny światowej Pęcice znalazły się na linii frontu między wojskami rosyjskimi i niemieckimi (miejscowość kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk). Rosyjski kontratak odbił wieś, a pałac, w piwnicach którego schroniła się miejscowa ludność, ostrzelała artyleria niemiecka. W wyniku ostrzału pałac uległ zniszczeniu i spaleniu. Duże szkody wyrządzono też w samej wsi, jak i w budynku miejscowego kościoła (pociski z tych wydarzeń do dziś tkwią w jednej z jego ścian). Pozostałością tamtych wydarzeń jest właśnie znajdujący się na północny wschód od Pęcic cmentarz poległych tu żołnierzy o wymiarach około 53 na 17 metrów. Całkiem przypadkowo – poszukując śladów hutnictwa – w jego pobliżu odkryto groby z okresu kultury łużyckiej.

Po wybuchu powstania warszawskiego, pomiędzy 1 a 2 sierpnia 1944, wycofująca się z warszawskiej dzielnicy Ochota grupa 700 powstańców pod dowództwem komendanta obwodu, ppłk. Mieczysława Sokołowskiego ps. "Grzymała", przemieszczając się wzdłuż linii kolejki EKD, próbowała się przedostać do lasów sękocińskich poprzez Reguły i Pęcice, gdzie natknęła się na Niemców. W wyniku spotkania doszło do potyczki, w efekcie której większość 700-osobowego zespołu przebiła się w rejon Sękocina, a 67 powstańców zostało pochwyconych, po czym w większości zamordowanych. Zwłoki ofiar ekshumowano w 1946 i w większości zidentyfikowano. Na miejscu zbrodni ustawiono symboliczne mauzoleum.

W 1950 roku pałac został odbudowany. W tym okresie nazwano go Dworem Polskim. Na attyce budynku nad wejściem znajduje się napis: Jam Dwór Polski. Co Walczy Mężnie i Strzeże Wiernie. Park pałacowy zaprojektowany przez ogrodnika Jana Chrystiana Szucha został założony na 24 ha. Znajduje się w nim wiele cennych okazów drzew, między innymi: 250-letnie wiązy szypułkowe, oraz lipa drobnolistna o obwodzie 7 metrów oceniana na 400 lat i należąca do najstarszych okazów tego gatunku na Mazowszu. Teren parku łączy się z 50-hektarowym obszarem stawów, na których gnieździ się wiele gatunków ptactwa wodnego. Pałac na pocz. lat 90. XX w. należał do spółki Art-B, a jej szefowie, Bogusław Bagsik i Andrzej Gąsiorowski, przyjmowali w nim polityków wszystkich ówczesnych partii. Do niedawna w pałacu mieścił się pensjonat Dwór Polski, obecnie obiekt jest zamknięty.