Chorzele

Chorzele – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie przasnyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chorzele, nad Orzycem. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. ostrołęckiego.

Według danych z 31 grudnia 2004 miasto miało 2799 mieszkańców.

Przez miasto przebiega droga krajowa 57 Bartoszyce – Pułtusk oraz drogi wojewódzkie 614 do Myszyńca i 616 do Ciechanowa. 25 km na północ od miasta zlokalizowany jest międzynarodowy port lotniczy w Szymanach.

Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej św. Mikołaja, należącej do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Chorzele.

Demografia

Gospodarka

Największe zakłady przemysłowe w mieście to: firma Bel Polska sp. z o.o. i Spółdzielnia Mleczarska Mazowsze, oba działająca w branży mleczarskiej. Ważną rolę odgrywa też przemysł drzewny.

Życie kulturalne

W Chorzelach odbywają się festyny, takie jak Spotkanie z folklorem czy Niedziele w mieście. Ponadto organizowane są konkursy plastyczne, recytatorskie i festiwal piosenki. W mieście działa Biblioteka Publiczna. Odbywają się również zawody strażackie.

Historia

• 1472 – pierwsze wzmianki o Chorzelach
• 1542 – prawa miejskie, miasto jest osadą królewską
• 1690 – nadanie przywilejów po zniszczeniu miasta przez Szwedów
• 1795 – w zaborze pruskim
• XIX w. – rozwój przemysłu, szybki wzrost znaczenia ludności żydowskiej
• 1807 – w Księstwie Warszawskim
• 1815 – w Królestwie Polskim
• 1863–1864 – miejsce zwycięskich bitew powstańców z wojskami rosyjskimi
• 1870–1919 – cofnięte prawa miejskie
• 1905 – Chorzele zamieszkuje 2.301 Żydów, stanowiąc 57% mieszkańców
• 1916 – uzyskanie połączenia kolejowego
• 1939–1945 – wcielone do III Rzeszy, całkowita eksterminacja ludności żydowskiej
• 20 stycznia 1945 – wyzwolenie Chorzel przez radzieckie oddziały 32 Dywizji Kawalerii 3 Armii
• 1975 – gmina Chorzele w ramach województwa ostrołęckiego
• od 1999 r. w ramach powiatu przasnyskiego (woj. mazowieckie)

Zabytki

• kościół parafialny z 1878-1930
• nieistniejący obecnie drewniany wiatrak z XIX wieku
• pomnik Tadeusza Kościuszki
• cmentarz żydowski z XIX wieku, zdewastowany podczas okupacji niemieckiej

Znane osoby związane z miastem

• Rajmund Rembieliński – podprefekt powiatu przasnyskiego i departamentu płockiego w czasach Księstwa Warszawskiego. Odpowiedzialny za aprowizację wojsk francuskich i polskich w kampanii napoleońskiej
• porucznik Karczewski – dowódca jednego z oddziałów Brygady Syberyjskiej. Zginął wraz z żołnierzami w sierpniu 1920 roku w potyczce z wojskami bolszewickimi
• Tomasz Kolbe (1828-1863) – dzierżawca wsi Dąbrówka Ostrowska/k/ Chorzel. Pierwszy naczelnik powstania styczniowego powiatu przasnyskiego. Jeden z inicjatorów insurekcji na terenach północnego Mazowsza. W powstańczej legendzie znany jako "Robespierre z Dąbrówki"
• Prof. Jerzy Kłoczowski – historyk "Naszej Europy". Dyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie. Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO. Autor około 700 prac dotyczących historii chrześcijaństwa i dziejów Europy Środkowo-Wschodniej.

Komunikacja

Chorzele nie posiadają obecnie komunikacji kolejowej (najbliższe czynne dworce kolejowe to Ciechanów i Szczytno), natomiast posiadają dość dobrze rozwinięte połączenia autobusowe. Miasto posiada bezpośrednie połączenie autobusowe z Warszawą, Olsztynem, Przasnyszem, Ciechanowem, Ostrołęką, Szczytnem, Mrągowem i Nidzicą, a w sezonie turystycznym również z Giżyckiem. Komunikację pasażerską w Chorzelach i okolicy zapewnia głównie przedsiębiorstwo PKS Przasnysz. Docierają tu również autobusy PKS Warszawa, PKS Olsztyn, PKS Mrągowo, PKS Ostrołęka, PKS Mława oraz przewoźników prywatnych.

Zobacz też

• synagoga w Chorzelach
• Powrót do ojczyzny – niemiecki film propagandowy kręcony w Chorzelach
• Chorzele (stacja kolejowa)