Jelonek (powiat przysuski)

Jelonek – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Odrzywół. Położony nad rzeką Drzewiczką w pobliżu miast:Drzewica,Przysucha i Nowe Miasto nad Pilicą. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa radomskiego.

1. Historia Jelonka

Osadę Jelonek założyli dwaj bracia Duninowie herbu Łabędź (jeden z nich-Piotr był naczelnym dowódcą wojsk polskich w czasie wojny trzynastoletniej). Ród ten należy do jednych z najstarszych rodów w Polsce. Jeszcze we wczesnym średniowieczu przodkowie Duninów otrzymali liczne posiadłości ziemskie na pograniczu dawnych powiatów opoczyńskiego i radomskiego . Od nazw poszczególnych wsi , które dziedziczyli powstało wiele rodów szlacheckich . Jednym z nich był ród Sulgostowskich z Sulgostowa . Pierwszymi znanymi przedstawicielami tego rodu byli bracia : Paweł i Jan Sulgostowscy herbu Łabędź . Byli oni założycielami wsi Jelonki, która powstała być może jeszcze w końcu XV wieku . Pierwsza pisana wzmianka o tej wsi pojawiła się w początkach XVI wieku. W spisie podatkowym z 1508 roku wymienia się wieś o nazwie Jelonek.Według tego źródła właścicielami wsi byli Jan Sulgostowski i Barbara z Boglewskich, wdowa po Pawle Sulgostowskim.Nazwa wsi pochodzi od nazwy zwierzęcia-jelonka. Kolejna wzmianka pochodzi z 1511 roku, kiedy to przeprowadzono wizytację diecezji gnieźnieńskiej. Podczas wizytacji zapisano nazwę wsi jako Ielonek. Krótki opis wsi pozostawił Jan Łaski w swoim wielkim dziele ,,Liber Beneficiorum(Gyelonek) W 1569 roku właścicielami wsi były rody Sulgostowskich i Rzuchowskich .Była to wtedy niewielka osada . Jelonek dzielił losy pobliskiego Sulgostowa. Do 1665 roku dobra te należały do Sulgostowskich , a następnie kupił je Tutus Liwiusz Boratini , szlachcic pchodzący z Włoch , który był architektem i sekretarzem królewskim . Syn Tytusa Liwiusza Boratiniego , Zygmunt sprzedał dobra sulgostowskie wraz z folwarkiem Jelonek , Janowi Brzuchowskiemu herbu Pomian w 1723 roku . Jan umarł ok. 1730 roku bezpotomnie . Po Brzuchowskim wieś stała się dziedzictwem możnego rodu Świdzińskich , którzy mieli główną siedzibę w Sulgostowie. W połowie XVIII wieku dziedzicem tych dóbr był Stanisław , a następnie jego syn Ignacy Świdziński.Jelonek w tym czasie nie był samodzielną wsią ale folwarkiem w dobrach sulgostowskich . W 1827 roku w Jelonku naliczono zaledwie 7 chałup i 80 mieszkańców . W 1864 roku wieś włączono do gminy Klwów.Ludność wsi powoli wzrastała i było 15 domów i 120 mieszkańców . Obecnie w Jeloneku jest 40 domów i 87 mieszkańców nie licząc wczasowiczów.

Zobacz też: Jelonek