Łęgonice Małe

Łęgonice Małe – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Odrzywół.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Zobacz też: Łęgonice

Historia

Leżały kiedyś w Małopolsce – województwo sandomierskie. Jest to stara osada, w której ślady osadnictwa datowane są na okres neolitu tj. 4000 lat p.n.e.

W 1136 r. papież Innocenty II wystawia bullę protekcyjną potwierdzającą stan posiadania i restytucję metropolii gnieźnieńskiej, a przywilej z roku 1240 – wydany przez księcia Konrada I mazowieckiego, potwierdził, że do uposażenia stołu arcybiskupiego na obszarze kasztelanii łowickiej należy terytorium kasztelanii i kilka wsi leżących u ujścia Pilicy do Wisły oraz Łęgonice nad Pilicą.

Książę Ziemowit w roku 1359 potwierdził cały majątek stołu arcybiskupiego na Mazowszu, m.in. miejscowości leżące u ujścia Pilicy do Wisły, tj. Przylot, Pólko, Ostrówek, Podgórzyce, Wola Magierowa oraz Łęgonice nad Pilicą i 2 łany w Rędzinach (osadzie dziś nieistniejącej), razem 7 wsi.

W roku 1420 wydano akt lokacji miasta na prawie magdeburskim.

Majątek biskupów był podzielony na klucze. Początkowo Łęgonice podlegały pod Łowicz, lecz później powołano osobny klucz łęgonicki, w skład którego wchodziły wsie: Konary, Ostrówek, Pólko, Podgórzyce, Przylot i miasto Łęgonice (sandomierskie).

W okresie do roku 1512 w kluczu łęgonickim doszły Konary oraz wieś Łęgonice (woj. rawskie), a ubyły Pólko i Rędziny, które zaginęły prawdopodobnie na korzyść osad sąsiednich oraz Magierowa Wola, która przeszła w inne władanie. Łęgonice wydzierżawiano zawsze osobno.

W roku 1540 podzielono klucz łęgonicki na – klucz konarski oraz Dobra Łęgonice.

W 1603 roku w Łęgonicach było 40 domów zamieszkanych i 28 placów z domami opustoszałymi, a w roku 1786 było 41 chałup.

Łegonice należały do kapituły gnieźnieńskiej do końca XVIII w. W końcu XVIII w. Łęgonice dzierżawił gen. Madaliński. W dokumentach nie ma informacji o ich sprzedaży, ale jest uchwała sejmowa z 1775 r. o ich sprzedaży, która być może formalne zatwierdzała wcześniejszą sprzedaż – niewykluczona zamiana za sprzedaż (dalej położonych) Łęgonic na zakupienie wsi położonych bliżej Gniezna.

Była to osada o charakterze rolniczym – w 1742 roku mieszkańcy nie chcąc płacić opłat czopowego złożyli w Rawie przysięgę, że nie korzystają z przynależnego im prawa wolnego wyszynku. Komisja Skarbowa w Radomiu zwolnił ich z tych opłat.

Zabytki

• drewniany kościół z XVIII w (1765 r.)