Wieniawa (województwo mazowieckie)

Wieniawa – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Wieniawa.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Wieniawa.

Wieniawa istnieje już ponad 5 wieków, nazwa wywodzi się od rodu Wieniawitów, którzy założyli osadę w drugiej połowie XV w. na obszarze wsi Kłudno.

Zabytki

• Kościół parafialny św. Katarzyny wzniesiony około 1511 roku. Pierwszy drewniany kościół pw. NMP i św. Katarzyny został zbudowany w tym miejscu w 1264 r. przez ks. Hieronima Strzembosza. W XIV w. dziekan kielecki Mikołaj, dobudował do istniejącego kościoła murowaną kruchtę, zakrystię i kaplicę św. Stanisława w stylu gotyckim. Obecny murowany kościół, wzniesiony został w stylu późnogotyckim przez proboszcza Stanisława Młodeckiego. W 1510 r. podniósł on cały kościół o 6 m i nadał mu styl renesansowy. Prezbiterium i kaplica zostały rozbudowane w 1703 roku, a cały kościół odrestaurowano w 1912 roku. Najstarszą częścią kościoła jest zamknięte wielobocznie prezbiterium. Prezbiterium to oraz kaplica św. Stanisława są późnogotyckie. Kaplica św. bp. Stanisława otwarta jest do prezbiterium arkadą okrągło łukową, nakryta sklepieniem gwiaździstym o ciosowych, profilowanych żebrach z kamiennym zwornikiem z herbem Półkozic ks. Stanisława Młodeckiego. Nawa kościoła oraz dwa boczne ołtarze pochodzą z okresu baroku.
  • ołtarz główny w stylu późnorenesansowym z pocz. XVII w., o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej, z obrazami z tego okresu
  • obraz Matki Boskiej Szkaplerznej w ołtarzu głównym.
  • „Poliptyk Wieniawski” w kaplicy św. Stanisława – jeden z najcenniejszych zabytków sztuki regionu radomskiego oraz wielkie dzieło okresu Renesansu w skali europejskiej. Badania historyczne wykazały, że dzieło to zostało zamówione przez ks. St. Młodeckiego. Ukończono je w 1544 r., autor nie jest znany. Poliptyk składa się z trzech części i ilustruje legendę św. bp. Stanisława. Pole środkowe zajmuje rzeźbiona scena zabójstwa św. Stanisława, ruchome skrzydła z rzeźbionymi kwaterami przedstawiają zaś sceny z życia św. Stanisława w awersach oraz z nieruchomych skrzydeł zewnętrznych ze scenami Męki Pańskiej. W zwieńczeniu poliptyku znajduje się rzeźbiona postać św. Anny oraz malowane postacie św. Józefa i Joachima. Nr rej.: 448/A/57 z 27.02.1957, 378/A z 21.06.1967 oraz 183/A z 15.10.1982
• Dwór w pobliżu kościoła z pocz. XIX w., przy którym widoczne są pozostałości parku krajobrazowego ze wspaniałymi okazami dębów, nr rej.: 792/A z 16.09.1972
• dawny dom gminy z 1920 r., nr rej.: 455/A z 25.01.1991

Zobacz też

• Wieniawa (przystanek kolejowy)