Bartodzieje (powiat pułtuski)

Bartodzieje – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Obryte. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ostrołęckiego.

Położenie

Wieś jest położona na polanie leśnej w środku Puszczy Białej. Drogi asfaltowe łącza ją z Psarami oraz Wielgolasem. W 2006 r. wieś połączono, poprzez miejscowość Gładczyn również z droga lokalną nr 618.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1203 r.

Pełny opis wsi Bartodzieje oraz folwarku bartodziejskiego zawiera Inwentarz Dóbr Biskupów Płockich, spisany w 1650 r. Biskupem Płockim był wówczas Karol Ferdynand Waza. Szczegółowo opisane zostały zabudowania folwarczne. Dwór – jako budynek murowany i kryty dachówką, stojący na wzniesieniu i otoczony rowem wypełnionym wodą. Opisane zostały również jego piwnice, wymienione jako „murowane sklepy”. Inwentarz wspomina kaplicę, murowaną, z ołtarzem w środku, jak również budynek gospodarski i dwa lamusy – murowany oraz drewniany. Jak wynika z opisu inwentarza, w skład folwarku wchodził również browar, jak i szereg innych zabudowań, między innymi gumno, spichlerz, wołownia, obora, chlewnia czy owczarnia.

Jak podaje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego na gruntach wsi Bartodzieje odkryto "wodę żelazistą", co zostało odnotowane w 1861 r. w 153 numerze Gazety Polskiej.

Według danych IPN w Bartodziejach bojówka komunistyczna dokonała mordu na rodzinie Wiśniewskich. Szczepan Wiśniewski, członek Armii Krajowej wraz z żoną Janiną i córką Henryką Twarowską zostali w dniu 26 czerwca 1945 r. zastrzeleni w miejscu swojego zamieszkania. Ocalał jedynie Andrzej Twarowski, który był wówczas dzieckiem i z ukrycia obserwował całe zajście. Do opisanej zbrodni, według części przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków, dopuścić się mieli funkcjonariusze PUBP w Pułtusku, którzy utworzyli samorzutnie bojówkę.

8 marca 2011 r. odbyły się wybory sołtysa wsi Bartodzieje. Ponieważ aktualnie wieś nie posiada żadnego budynku użyteczności publicznej (świetlicy czy szkoły), wybory odbyły się w gminnym gimbusie. Sołtysem została wybrana p. Helena Markowska

Zabytki

W centrum wsi, na nieznacznym wzniesieniu znajdują się pozostałości majątku. Do dzisiaj zachował się dwór, pochodzący z XVI w. Do niedawna mieściła się w nim szkoła podstawowa. Po reformie szkolnictwa szkoła została zlikwidowana a budynek zaczął niszczeć. 28 listopada 2008 r. władze gminy sprzedały budynek wraz z przylegającą do niego działką i drewniano-murowanym budynkiem gospodarczym.

Przyroda

W najbliższym sąsiedztwie wsi znajduje się Rezerwat przyrody Wielgolas – jeden z najstarszych fragmentów Puszczy Białej. W lesie otaczającym Bartodzieje znajduje się również kilka pomników przyrody. Do najbardziej okazałych należy dąb "Krzywielec".

Bartodzieje w przysłowiach

Nazwa wsi występuje w dwóch kurpiowskich przysłowiach ludowych:

• Psary, Bartodzieje i Obryte to Kurpie zabite
• Olaboga co się dzieje? Za Psarami Bartodzieje