Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Przytyk


Informacje o Przytyk:

Ilość ulic: 25

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 51.465279

Współrzedne geograficzne E: 20.906940

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 48

Liczba ludności: 990

Tablice rejestracyjne: WRA

Herb Przytyk:

Herb Przytyk

Oficjalna strona miejscowości

Przytyk

Przytyk (jidysz: פשיטיק) − wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, siedziba gminy Przytyk. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego. Umiejscowiona jest nad rzeką Radomką w odległości 17 km od Radomia.

Historia

Przytyk od początku istnienia należał do rodziny Podlodowskich herbu Janina, których siedzibą był Zameczek (dawniej zwany Ostrów).

Miasto Przytyk zostało założone w 1333 roku przez Piotra z Podlodowa.

W 1488 roku otrzymało przywilej organizowania dwóch dorocznych jarmarków i cotygodniowych targów w dni poniedziałkowe, nadany przez króla Kazimierza Jagiellończyka na Sejmie w Radomiu. Tradycja cotygodniowych targów poniedziałkowych przetrwała przez ponad 500 lat do czasów dzisiejszych.

Duży wpływ na handlową atrakcyjność Przytyka miało jego położenie. Leżał on na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych: Traktu królewskiego (Trakt Mazowiecki Warszawa - Kraków) z Traktem Wielkopolskim (Lublin - Poznań). Skrzyżowanie to było zwane środkiem lub też Pępkiem Europy. Swoje atrakcyjne położenie miasto utraciło w 1834 roku (wybudowana została szosa od Szydłowca przez Radom do Białobrzegów).

Poza rodziną Podlodowskich w historię miasta wpisała się również słynna rodzina Kochanowskich ze Sycyny. W 1570 roku odbył się tu ślub słynnego poety Jana Kochanowskiego z Dorotą Podlodowską. Miejscowość stała się własnością rodową Kochanowskich.

W 1704 roku armia króla szwedzkiego Karola XII przemaszerowała przez Przytyk udając się na wyprawę przeciwko Augustowi II.

Po wojnach w XVII wieku i ogromnym pożarze w 1795 roku miasto utraciło na znaczeniu.

11 sierpnia 1831 roku walczyły tu oddziały Wittenberga z oddziałami polskimi.

W 1835 Kochanowscy utracili prawa do mista jako kara za udział w powstaniu listopadowym.

Prawa miejskie Przytyk utracił w 1869.

Historia Żydów w Przytyku

Od XVII wieku w Przytyku rozwijało się osadnictwo żydowskie. W 1921 roku Żydzi stanowili 81% ogółu mieszkańców. W XVIII wieku powstał tu kahał. Ludność żydowska trudniła się przeważnie handlem i rzemiosłem.

Działał tu klub sportowy Makabi, liczący 30 członków, Stowarzyszenie Opieki nad Chorymi, Bractwo Pogrzebowe, Kasa Pożyczkowa Gemilas Chased. Aktywne były ortodoksyjne, syjonistyczne i komunistyczne ugrupowania polityczne.

9 marca 1936 doszło do starć ulicznych zwanych pogromem w Przytyku.

W czasie II wojny światowej Niemcy wysiedlili około 2 700 Żydów do gett w Szydłowcu i Przysusze.

W 1942 roku całą wieś i okolice zamieniono na poligon niemiecki, burząc wszystkie budynki z wyjątkiem kościoła. 8 września 1944 roku Gestapo odkryło pod podłogą kościoła schowek z bronią. Wydano wówczas rozkaz zburzenia kościoła, lecz nie wykonano go z powodu sprzeciwu katolickich żołnierzy austriackich, zbliżającego się frontu i coraz częstszych akcji partyzanckich.

Teraźniejszość

Lokalna społeczność powołała Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Przytyckiej, które wydaje własny biuletyn Ziemia Przytycka.

Współczesność to przede wszystkim wciąż rozwijająca się uprawa papryki i związane z nią Ogólnopolskie Targi Papryki, skupiające producentów i handlowców tego warzywa.

Zbiornika wodnego w Domaniowie o powierzchni ponad 500 hektarów zwiększa atrakcyjność Gminy Przytyk.

Liczne szlaki rowerowe prowadzące przez gminę zainicjowane zostały przez Związek Gmin Radomka, który skupia gminy leżące nad rzeką Radomka i ma swoja siedzibę w Przytyku.

W gminie istnieją gospodarstwa agroturystyczne zrzeszone w Stowarzyszeniu Gospodarstw Agroturystycznych Zalew Domaniów.

Przytyk jest Gminnym Centrum Oświatowym (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum ogólnokształcące).

Ważniejszych zakłady pracy funkcjonujące w Gminie:

  • Zakład Drzewny Gajewski - producent parkietów, mozaiki i innych wyrobów z drewna.
  • Zakład Mięsny TED - producent wędlin.
  • Hurtownia okien i materiałów budowlanych OKNO-BUD.

Zabytki Przytyka

Wybudowany w XX wieku kościół pod wezwaniami Znalezienia Krzyża Świętego, w stylu barokowo-renesansowym projektu architekta warszawskiego Stefana Szyllera. W jego prezbiterium wisi (ze względu na właściwą sobie symbolikę i oryginalne miejsce jest jedyną osobliwością świątyni) obraz Znalezienia Krzyża Świętego namalowany przez malarza Jana Henryka Rożena.

W miejscowości Oblas znajduje się w dużym stopniu zdewastowany dwór z XIX wieku z zabytkowym spichlerzem.

W odległości 3 kilometrów od Przytyka w miejscowości Zameczek usytuowany jest dwór z połowy XIX wieku projektu Franciszka Marii Lanciego.

Najstarszą budowlą w okolicy jest wybudowany w 1420 roku kościół pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca we Wrzosie, który został rozbudowany na początku XX wieku. Na cmentarzu w Przytyku przy kościele parafialnym znajdują się cztery kamienne płyty z XVI wieku, poświęcone m.in. Katarzynie Białaczowskiej, żonie Wawrzyńca Podlodowskiego oraz Lupie Podlodowskiemu teściowi poety Jana Kochanowskiego. Przy kościele stoi pomnik nagrobny z amforą na szczycie Ignacego Dzianeta (zm. 1827 roku), sędziego pokoju powiatu radomskiego.

W dzielnicy Piaski znajduje się cmentarz żydowski na którym zachowało się jeszcze kilka macew - płyt nagrobnych. To jedyny ślad po licznej tutaj przed II wojną światową mniejszości Żydowskiej.

Zobacz też

Kody pocztowe, Przytyk (wyświetlono 1/1)


Ocena internautów miejscowości Przytyk
Średnia ocena: 3.8
liczba ocen: 9

Wtyczki społecznościowe

Lubisz miejscowość Przytyk, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o miejscowości Przytyk

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-17 01:22:12

Szybka zmiana regionu Polski