Zawidz Kościelny

Zawidz Kościelny – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Zawidz na trasie linii kolejowej Sierpc-Nasielsk i przy drodze wojewódzkiej nr 561.

Miejscowość jest siedzibą gminy Zawidz

Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Kosemin. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Zabytki

• Drewniany kościół pw. św. Marcina biskupa. Parafia w Zawidzu erygowana została około 1391. Pierwszy wzmiankowany kościół pobudowano w 1 poł. XVI wieku. Kolejny również drewniany wzniesiony w 1605 roku. Ok. 1810 roku – w złym stanie. Obecny, konsekrowany był w 1877 roku, remontowany zaś w 1947. W roku 1987 przestał pełnić funkcje liturgiczne. W swoim wyposażeniu posiadał barokowe ołtarze: pierwszy – lewy, barokowy z 1700 roku z rzeźbami nieokreślonych biskupów oraz św. Marcina biskupa w zwieńczeniu, drugi – prawy, również barokowy z 1. poł. XVIII wieku z obrazem św. Anny nauczającej Marię, oraz św. Barbary w zwieńczeniu. W kościele znajdowała się barokowa, XVII-wieczna drewniana chrzcielnica z grupą chrztu Chrystusa w zwieńczeniu ażurowej pokrywy. Po lewej stronie ołtarza – drewniana ambona wsparta na słupie. W oknach prezbiterium – witraże z lat 50. XX wieku. Pod koniec lat 80. wyniesiono wyposażenie kościoła do nowo zbudowanego obok kościoła murowanego. Pozostawiono jedynie ambonę i chrzcielnicę. Kościół przez lata niszczał pozbawiony opieki konserwatorskiej. Spróchniałe filary poprzewracały się, zarwało się 75% stropu. Jedna z wichur zerwała blaszany dach kościoła. Wybita została większość okien. Rozebrano część desek podłogowych. Niszczeje barwna polichromia z 1957 roku wykonana przez Antoniego Rochowicza pokrywająca ściany i sufit kościoła.
• Dzwonnica z XVIII wieku, drewniana, konstrukcji słupowej, oszalowana, zbudowana na kamiennym fundamencie. Czworoboczna, z czterema kwadratowymi otworami w górnej części. Dach w formie cebulastej kopuły krytej blachą. Wewnątrz dwa dzwony.
• Droga krzyżowa z końca XX wieku wybudowana wokół nowego kościoła. W ceglanych kapliczkach znajdują się ludowe rzeźby wykonane przez miejscowych twórców obrazujące kolejne stacje Męki Pańskiej.
• Cmentarz parafialny założony przy drodze do Szumań. Najstarsza część nekropolii znajduje się bliżej szosy. Znajdują się nagrobki począwszy od 1853 roku. Ciekawymi przykładami są nagrobki Bronisława Dobrosielskiego (+1899), Scholastyki Piwkowskiej (+1854), czy rodziny Fijałkowskich (+1855).
• Cmentarz choleryczny tzw. cholerka. Położony na południe od wsi, pośrodku pola uprawnego. Pochowano tu ofiary zarazy z przełomu XVIII i XIX wieku. Nieoznakowany, trudny do odnalezienia w terenie.
• Pomnik ku czci Franciszka Łazowskiego – prezesa PSL w Sierpcu, zamordowanego przez funkcjonariuszy MO w 1946 roku.

Edukacja i sport

W Zawidzu znajduje się Szkoła Podstawowa oraz Zespół Szkół Samorządowych im. Władysława Stanisława Reymonta, w skład którego wchodzą: Gimnazjum Publiczne, Technikum oraz Liceum Ogólnokształcące z nowoczesną halą sportową.

Kultura

Zawidz jest ośrodkiem sztuki ludowej. Przedstawicielami rzeźbiarstwa w drewnie są rodziny: Goczyńskich, Dużyńskich, Krajewskich, Szemborskich, Wierzbickich i Wierzchowskich. Kultywowana jest również sztuka kowalstwa artystycznego którą wykonuje rodzina Suszczewicz.

Zobacz też

Zawidza