Błonie

Błonie (jid. בלוינא Bloina) – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Błonie, położone na Równinie Łowicko-Błońskiej, 18 km na zachód od granic Warszawy, nad rzeką Rokitnicą.

Według danych GUS w 2009 miasto Błonie liczy 12 392 mieszkańców, a cała gmina Błonie 20 172.

Demografia

Historia

Miejscowość wzmiankowana już w XI w., lecz znaleziono tu też ślady osadnictwa z VIII wieku. Najstarszym obiektem związanym z Błoniem jest grodzisko Łysa Góra (Rokitno) nad rzeką Utratą, gdzie znajdował się dwór książąt mazowieckich. W Błoniu istniało także grodzisko Osiek. Potwierdzone istnienie w XI-XII w. Dziś trudno widoczne – zniszczone w dużym stopniu przez niwelację w końcu XVI w. lub później. Odkryte zostało w 1968. W 1257 Konrad II, książę mazowiecki i czerski ufundował, istniejący do dziś, kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy.

2 maja 1338 miasto otrzymało prawa magdeburskie, w 1380 książę mazowiecki Janusz I Starszy wydał przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim. Od XV wieku do 1867 siedziba powiatu błońskiego zarządzanego przez magnata Radosława Nalepę. W XVI wieku ośrodek piwowarstwa i szewstwa. Miasto zostało zniszczone podczas wojen szwedzkich. W latach 1807–1815 Błonie należało do Księstwa Warszawskiego, następnie zaś do Królestwa Polskiego. W 1906 w Błoniu wybuchła wojna religijna. Mariawici dążyli do tego, aby kościół św. Trójcy stał się ich siedzibą. Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej istniało getto żydowskie, w którym przebywało około 3 tys. Żydów.

Edukacja

W skład placówek oświatowych wchodzą:

• 6 przedszkoli
• 3 szkoły podstawowe
• 3 gimnazja
• I Liceum ogólnokształcące im. Władysława Broniewskiego
• Zespół Szkół Ogrodniczych i Spożywczych
• Zespół Szkół Nr 1 im. Melchiora Wańkowicza, w którego skład wchodzą: zasadnicza szkoła zawodowa, Technikum Mechatroniczno-Elektroniczne, Ekonomiczne i Logistyczne, Liceum Ogólnokształcące, Liceum profilowane i Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych

Kultura

W skład placówek kulturalnych wchodzą:

• Centrum Kultury
• Galeria Sztuki "Dziupla" w Centrum Kultury

Zabytki

• Kościół wczesnogotycki z 1257 roku, pw. Św. Trójcy, przebudowany w czasach baroku, dzwonnica z XVIII w.(nr rej.: 1002/129 z 9.06.1958)
• Ratusz klasycystyczny z 1842 proj. Henryka Marconiego, architekta pochodzenia włoskiego, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy XIX wieku
• remiza straży pożarnej z 1905
• cmentarz żydowski z XIX wieku
• cmentarz parafialny założony w 1760 r. przy ul. Towarowej (nr rej.: 1335 z 8.12.1989)
• Dworek Poniatówka z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego.
• Grodzisko - w miejscu dawnego kasztelańskiego grodu. Podczas prac archeologicznych odnaleziono na nim relikty ceglanego budynku ze śladami charakterystycznej dla 2. ćwierci XIII w. obróbki nacięciami ukośnymi lub w jodełkę. Fundatorem mógł być książę Konrad Mazowiecki lub jego syn Siemowit I
• Dom z ogrodem z poł. XIX w., ul. Okrzei 3, (nr rej.: 1261-A z 6.05.1985)

Gospodarka i handel

W Specjalnej Strefie Przemysłowej Pass swoje hale magazynowe mają tacy światowi potentaci usług logistycznych, jak ProLogis, Panattoni, FM Logistic, czy Metropol Group o łącznej powierzchni 500 tys. m². Jest to 20% całej powierzchni magazynowej w Polsce. W budowie jest kolejne 150 tys. m².

W Błoniu swoje siedziby mają takie firmy jak Polbita Sp z o.o., właściciel marki Drogerie Natura, PEKAES S.A, Bantex, czy ZPOW Dawtona.

W mieście znajdują się supermarkety Tesco, MarcPol, Biedronka, Intermarché, restauracja McDonald's, a także galeria handlowo-usługowa "Błonie" o pow. 2000 m².

Przemysł

W mieście znajdują się dawne zakłady Mera-Błonie. Na miejscu Mery Błonie w latach 1912–1952 istniała Fabryka Zapałek. Jej pierwszym właścicielem był Czesław Tabor. W czasie międzywojennym fabryka była jedną z pięciu wielkich fabryk podobnej produkcji. Zatrudniała 300 osób, a ze względu na groźbę pożaru istniała fabryczna straż pożarna składająca się z około 30 strażaków. Zakład otaczał swoich pracowników, jak i ich rodziny opieką socjalną. Powstał żłobek przyzakładowy, zapewniający dzieciom opiekę lekarską i pielęgniarską, na Utracie urządzono przystań kajakową wyposażoną w kajaki i odpowiedni sprzęt. Fabryka prowadziła na koszt własny wycieczki krajoznawcze po Polsce oraz była aktywna w życiu miasta biorąc udział w obchodach i uroczystościach.

Fabrykę zlikwidowano w 1952 r. i utworzono na jej miejscu Zakłady Mechaniki Precyzyjnej z produkcją przeznaczoną dla wojska. Na początku 1959 roku produkcję zlikwidowano, a od 4 kwietnia 1959 r. zakłady rozpoczęły produkcję zegarków naręcznych na licencji radzieckiej. Zegarki te były znane w całej Polsce, istniało nawet promocyjne hasło: "Sprzedaj pług, sprzedaj konie, kup zegarek marki Błonie". W 1970 r. Zakłady Mechaniki Precyzyjnej przekształcono w Zakłady Mechaniki Precyzyjnej "Mera-Błonie", lokując tu produkcję urządzeń peryferyjnych do maszyn cyfrowych.

Obecnie w halach po byłej fabryce "Mera – Błonie" swoją linię produkcyjną ma firma MBS Computergraphik Sp. z o.o. Firma ta produkuje parkometry, selektory monet i tzw. "biletomaty" na skalę ogólnopolską. Urządzenia obsługują strefy parkingowe oraz prowadzą dystrybucję biletów i kart miejskich w całej Warszawie, a także m.in. w Chorzowie, Ciechanowie, Gdańsku, Wałbrzychu czy Zielonej Górze. W stolicy jest ich 1280, w kolorze niebieskim i brązowym.

Na terenie byłych zakładów "Mery" swoją fabrykę ma również Delphi Poland S.A. W błońskim zakładzie produkuje się pochłaniacze par paliw, filtry powietrza, zawory recyrkulacji gazów spalinowych, zawory regulacyjne podciśnienia powietrza w kolektorze dolotowym, moduły zasilania paliwem (zintegrowane ze zbiornikiem paliwa) oraz konwertery katalityczne/katalizatory. Części te dostarczane są do m.in. BMW, Fiata, Forda, Opla, Peugeota, Citroena, Rovera, Saaba i Volvo.

W Błoniu na 8-hektarowej działce, do końca 2010 r., kosztem 15 mln euro, swoją pierwszą fabrykę w Polsce i 15. na świecie zbuduje spółka Soprema – producent systemów hydroizolacyjnych dla budownictwa i inżynierii lądowej.

Transport

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

• 2 kierunek Terespol-Warszawa-Błonie-Poznań-Słubice
• 579 kierunek Nowy Dwór Mazowiecki-Błonie-Grodzisk Mazowiecki

Przez miasto przebiega linia kolejowa Warszawa – Kutno – Poznań.

Sport i rekreacja

W mieście znajdują się cztery kluby sportowe:

• Błonianka Błonie (piłkarski + sekcja ciężarowców)
• LKS Olymp (prowadzący sekcje: tenis, warcaby, boks)
• UKS BETA (siatkarski)
• KS Passovia Pass(piłkarski)

Przy Alei C. K. Norwida, w Parku Bajka znajduje się skatepark, z którego korzysta kilkuset deskorolkowców i miłośników rolek, czy BMX.

W okresie międzywojennym w Błoniu działały trzy kluby piłkarskie: KS Błonianka Błonie, KS TUR Błonie, Makabi Osiek.

Wspólnoty religijne

W mieście prowadzą działalność następujące wspólnoty religijne:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia Świętej Trójcy
  • Parafia Narodzenia Pańskiego
• Kościół Starokatolicki Mariawitów
  • Parafia Trójcy Przenajświętszej
• Świadkowie Jehowy

Miasta partnerskie

• Coreno Ausonio

Ciekawostki

• W kamienicy, na rogu ulicy Warszawskiej i 3 Maja, w 1945 roku znajdował się powstańczy szpital.
• Przed wybuchem powstania warszawskiego w mieście produkowano orzełki na czapki i mundury powstańców.
• Radziecki obóz przejściowy, do którego trafił Wilm Hosenfeld, niemiecki oficer, który uratował Władysława Szpilmana, o którym mowa w filmie "Pianista" (reż. Roman Polański), znajdował się w Błoniu.
• Błonie było planem filmu "Książątko" w reżyserii Konrada Toma z 1937 roku.
• Ulice Błonia stały się również planem filmowym polsko-brytyjskiej koprodukcji „Ceremonia pogrzebowa” (1984), reż. Jacek Bromski.
• Nakręcono również film "Zmowa" (1988), reż. Janusz Petelski.
• W mieście nakręcono kilka scen do filmu "Świadek koronny".
• W 2006 roku Niemiecka telewizja ZDF, nagrała w Błoniu film dokumentalny o ofiarach II wojny światowej.
• KS Błonianka Błonie w latach powojennych posiadała jeden z najlepszych stadionów piłkarskich na Mazowszu i jedną z najlepszych muraw w Polsce.
• Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR) w Radzikowie (gmina Błonie) wyhodował i opatentował pszenżyto.
• Dworzec kolejowy w Błoniu jak na niewielką stację posiada ogromny budynek z nie mniejszą poczekalnią i rozległą antresolą.
• Przez Błonie przebiegała trasa 67 Tour de Pologne, w ramach którego przed Ratuszem rozegrana została Lotna Premia.

Ludzie związani z Błoniem

• Maciej z Błonia
• Mikołaj z Błonia
• Józef Poniatowski
• Jan Łubniewski
• Gabriel Janowski
• Piotr Adamczyk
• Ignacy Mościcki (honorowy obywatel miasta)
• Andrzej Bławdzin
• Napoleon Bonaparte

Zobacz też

• Kolej Warszawsko-Kaliska
• Osiek (Błonie)
• Ratusz w Błoniu
• Cmentarz żydowski w Błoniu