Macierzysz

Macierzysz – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, w gminie Ożarów Mazowiecki na Równinie Łowicko-Błońskiej nad początkowym odcinkiem Kanału Ożarowskiego.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego. Według stanu na dzień 19 czerwca 2009 roku sołectwo liczyło 490 mieszkańców.

We wsi działa Stowarzyszenie Rozwoju Macierzysza.

Historia

W II poł. XIX powstało w Macierzyszu założenie folwarczne należące do jednego z warszawskich szpitali, na początku XX wieku nabyła je rodzina Matysów. Prawdopodobnie to Matysowie założyli przy wybudowanym pod koniec XIX wieku dworze park o założeniach regularnych. Po 1925 rozpoczęto intensywną uprawę warzyw, wybudowano szklarnie i tereny inspektowe. Podczas Powstania Warszawskiego zachodnia część parku służyła jako cmentarz dla poległych hitlerowców, prawdopodobnie pochowano kilkaset osób. Po 1945 majątek w Macierzyszu upaństwowiono, przez kolejne lata wielokrotnie zmieniano przedsiębiorstwa zarządzające tym terenem. Najstarsza część miejscowości jest nazywana Starą Wsią.

Zabytki i obiekty historyczne

Park

W centralnej części wsi znajduje się park podworski, krajobrazowy ze starodrzewem z II połowy XIX wieku (wpisany do rejestru zabytków nr. 1161-A z dn. 9 listopada 1991) o powierzchni 6 ha. Obecnie nie istnieje staw zlokalizowany w północno-zachodniej części parku. Od północnej strony zlokalizowana była droga dojazdowa do dwory, która przed nim tworzyła półkolisty gazon. Układ ten przekomponowano po przebudowie dworu ok. 1920 r. Aleja dojazdowa znajdowała się od południa, a równolegle do niej wybudowano aleję spacerową obsadzoną drzewami. Po 1945 wycięto północną część parku i wybudowano fermę drobiu i kotłownię, park nie był pielęgnowany i obecnie nie posiada pierwotnych cech.

Dwór Matysów

Został wybudowany na przełomie XIX i XX wieku. Po 1920 przebudowano go, zmieniając położenie frontonu z północnego na południowy, czemu towarzyszyło przekomponowanie parku. Po 1945 obiekt wielokrotnie przebudowano, rozbudowywano i aktualnie nie posiada żadnych cech historycznych. Dwór razem z parkiem należy do zakładów farmaceutycznych Bioton. .

Transport

Drogi

Przez wieś przebiegają dwie drogi powiatowe:

• 4137W - łącząca Macierzysz z 2 (ok. 1 km na wschód znajduje się Węzeł Warszawa Zachód na Trasie Powązki-Konotopa (Droga ekspresowa S8),
• 4119W - łącząca Umiastów - Strzykuły - Macierzysz - Chrzanów (ulica Sochaczewska w Warszawie) z Warszawą. Droga ta w Macierzyszu krzyżuje się z ulicą Szeligowską, która również stanowi dojazd do Warszawy.

Transport pasażerski

Macierzysz jest skomunikowany z Warszawą (linia 913) i Ożarowem Mazowieckim poprzez linię autobusowej komunikacji gminnej.