Zielonka (powiat wołomiński)

Zielonka – miasto i gmina w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim. Miasto należy do aglomeracji warszawskiej. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.

W latach 2002–2010 burmistrzem był Adam Łossan. W drugiej turze wyborów samorządowych 5 grudnia 2010 na stanowisko burmistrza został wybrany Grzegorz Dudzik.

Według danych z 30 czerwca 2004 miasto liczyło 17 075 mieszkańców.

Dane ogólne

Ośrodek głównie mieszkaniowy i usługowy, choć ze względu na znaczną ilość terenów leśnych oraz pięć glinianek, o łącznej powierzchni wód wynoszącej nieco powyżej 30 ha, Zielonka jest podwarszawską miejscowością rekreacyjną. Wyznaczonych jest tu kilka szlaków turystycznych, m.in. w okolicach przepływającej przez teren gminy rzeki Długiej, obecnie bardzo zanieczyszczonej.

Zielonka otrzymała status osiedla w 1956, a prawa miejskie w 1960 roku. Na terenie miasta funkcjonuje Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia oraz Wojskowy Instytut Metrologii. Wyróżnia się drobny przemysł: spożywczy, włókienniczy, odzieżowy i dziewiarski, oraz kilka cegielni. 14 maja 2009 roku na terenie Zespołu Szkół im. Prezydenta Ignacego Mościckiego otwarto obiekt wybudowany w ramach rządowego projektu „Orlik 2012”. Planuje się budowę nowej szkoły podstawowej i basenu. Na terenie poligonu wojskowego w Gminie Zielonka, w sąsiedztwie Wojskowych Zakładów Lotniczych (przy granicy z warszawską dzielnicą Wesoła), powstanie najnowocześniejsze na świecie Laboratorium Badań Napędów Lotniczych.

Ponadto w Zielonce znajdują się:

• 2 Biedronki
• 1 Api Market
• 1 Simply City
• 3 publiczne przedszkola,
• 3 publiczne szkoły podstawowe,
• publiczne gimnazjum z nowoczesną, wielofunkcyjną halą widowiskowo-sportową i multimedialną salą widowiskowo-konferencyjną,
• zespół szkół średnich,
• 2 parafie rzymskokatolickie,
• cmentarz,
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej,
• Ośrodek Kultury i Sportu,
• 3 filie Miejskiej Biblioteki Publicznej,
• 4 banki,
• stacja kolejowa i przystanek kolejowy
• poligon wojskowy zajmujący ponad 3/4 obszaru gminy.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 Zielonka ma obszar 79,23 km², w tym:

• użytki rolne: 5%
• użytki leśne: 53%

Miasto stanowi 8,29% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Zabytki

• Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej z lat 1936–1939.
• Dom Pomocy Społecznej (dawne schronisko dla nauczycielek) z 1902 roku – neogotycki, dwupiętrowy budynek projektu Stefana Szyllera, usytuowany na wydmie, wśród terenu parkowego ze stawem. W okresie Powstania listopadowego w ówcześnie stojącym w tym miejscu budynku szyto mundury dla wojsk polskich.

• willa z ogrodem, drewniano-murowana, XIX/XX, po 1930 r. przy ul. Sienkiewicza 20 (nr rej. 1441-A z 2.08.1990)

Położenie

Miasto w centralnej Polsce, w aglomeracji warszawskiej, około 13 km na północny wschód od centrum Warszawy. Położone na Nizinie Środkowomazowieckiej, w Kotlinie Warszawskiej, między Wysoczyzną Ciechanowską od wschodu i Wysoczyzną Siedlecką od południowego wschodu.

Sąsiednie gminy

Dębe Wielkie, Halinów, Kobyłka, Marki, Poświętne, Stanisławów, Sulejówek, m.st. Warszawa, Wołomin, Ząbki.

Przyroda

Gmina Zielonka należy do Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Właściwym dla Zielonki jest Nadleśnictwo Drewnica, wchodzące w skład Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Warszawskie”.

Na terenie gminy częściowo znajdują się rezerwaty przyrody:

• „Bagno Jacka”,
• „Horowe Bagno”.

W gminie zarejestrowano 86 drzew – pomników przyrody:

• 78 dębów szypułkowych,
• 2 jesiony wyniosłe,
• 2 lipy drobnolistne,
• 1 brzozę brodawkowatą,
• 1 grab zwyczajny,
• 1 olszę czarną,
• 1 wiąz szypułkowy.

Wody powierzchniowe płynące:

• Rzeka Długa.

Wody powierzchniowe stojące:

• 5 glinianek,
• Jezioro Czarne (Kruczek),
• Liczne stawy.

Historia

W pobliżu i na terenie gminy, w październiku 1794 roku, podczas Powstania kościuszkowskiego odbyła się Bitwa pod Kobyłką, a w sierpniu 1920 roku polscy żołnierze pokonali Armię Czerwoną, powstrzymując pochód komunizmu na zachód (Cud nad Wisłą). W Ossowie znajduje się cmentarz poległych w tej bitwie.

Na początku kampanii wrześniowej stacjonował tu III/1 dywizjon myśliwski Brygady Pościgowej. W czasie II wojny światowej na terenie gminy miały miejsce egzekucje, dziś upamiętnione monumentami. Jednym z nich jest pomnik ku czci rozstrzelanych przez hitlerowców 11 listopada 1939 roku harcerzy i mieszkańców Zielonki. Mord ten był prawdopodobnie odwetem Niemców za rozwieszenie na terenie Zielonki plakatów z tekstem „Roty” Marii Konopnickiej. Usytuowane w południowo-zachodniej części gminy miejsce kaźni otaczane jest szczególną czcią przez harcerzy. O okolicznościach zbrodni opowiada nakręcony przez zielonkowskich harcerzy film pt. 11 listopada. Kolejnym jest oddalony o około 1 km od cmentarza punkt nieopodal Jeziora Czarnego, gdzie 31 lipca 1944 roku naziści niemieccy rozstrzelali około 60 mieszkańców Marek, Pustelnika i Zielonki.

W latach 1948–1954 miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Zielonka. 1 stycznia 1956 roku Zielonka otrzymała prawa osiedla a 30 grudnia 1960 roku prawa miejskie.

Edukacja

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bolesława Prusa
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Mikołaja Kopernika
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Korczaka
• Szkoła Aktywności Twórczej Niepubliczna Szkoła Podstawowa nr 48

Gimnazja

• Miejskie Gimnazjum im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego
• Szkoła Aktywności Twórczej Niepubliczne Gimnazjum w Zielonce

Szkoły średnie i policealne

• Zespół Szkół im. Prezydenta Ignacego Mościckiego

Komunikacja

Zielonka jest istotnym węzłem drogowym i kolejowym.

Drogi

W Zielonce krzyżują się drogi wojewódzkie:

• 631 Warszawa – Zielonka – Nowy Dwór Mazowiecki,
• 634 Warszawa – Zielonka – Tłuszcz.

Kolej

Zielonka leży przy ważnych liniach kolejowych. Pociągi kursują w kierunkach:

• Zielonka – Tłuszcz – Białystok,
• Zielonka – Warszawa Zachodnia,
• Zielonka – Warszawa Wileńska.

W obrębie miasta znajdują się dwie stacje kolejowe: Zielonka i Zielonka Bankowa.

Transport miejski

Przez terytorium Zielonki (strefa 2. ZTM) wyznaczona jest trasa linii N62 autobusów nocnych, o przebiegu Dworzec Centralny w Warszawie – Osiedle Niepodległości w Wołominie oraz linia L17 w relacji Zielonka Bankowa(ul. 11 Listopada) – Marki (ul.Fabryczna).