Powiat żuromiński

Powiat żuromiński – powiat w Polsce (województwo mazowieckie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Żuromin.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Bieżuń, Żuromin
• gminy wiejskie: Kuczbork-Osada, Lubowidz, Lutocin, Siemiątkowo
• miasta: Bieżuń, Żuromin

Historia

Powiat żuromiński został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie warszawskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat żuromiński złożyło się 1 miasto i 21 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów:

• z powiatu sierpeckiego (woj. warszawskie):
  • miasto Żuromin
  • gromady Bieżuń, Lutocin, Ługi, Olszewo, Poniatowo, Seroki i Sławęcin
• z powiatu mławskiego (woj. warszawskie):
  • gromady Chromakowo, Dłutowo, Gościszka, Krzywki-Bratki, Kuczbork Osada, Lubowidz, Raczyny, Sarnowo, Sinogóra, Zielona i Zieluń Osada
• z powiatu rypińskiego (woj. bydgoskie):
  • gromady Chrapoń, Jasiony i Mleczówka (zmiana przynależności wojewódzkiej gromad)

1 stycznia 1958 roku z powiatu żuromińskiego wyłączono gromadę Dłutowo i włączono ją do powiatu działdowskiego w województwie olsztyńskim.

Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat żuromiński podzielono na 1 miasto i 6 gmin :

• miasto Żuromin
• gminy Bieżuń, Kuczbork-Osada, Lubowidz, Lutocin, Syberia i Żuromin

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu żuromińskiego włączono do nowo utworzonego województwa ciechanowskiego.

1 lipca 1976 roku zniesiono gminę Syberia. 1 stycznia 1992 roku miasto i gminę Żuromin połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską Żuromin. 31 grudnia 1993 roku prawa miejskie odzyskał Bieżuń co sprawiło że wiejską gminę Bieżuń przekształcono w gminę miejsko-wiejską Bieżuń.

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w województwie mazowieckim przywrócono powiat żuromiński. W porównaniu z obszarem z początku 1975 roku powiat żuromiński został zwiększony o gminę Siemiątkowo Koziebrodzkie (dawniej w powiecie sierpeckim, a następnie także w województwie ciechanowskim). 1 stycznia 2004 roku gmina Siemiątkowo Koziebrodzkie zmieniła nazwę na gmina Siemiątkowo.

Porównując obszar dzisiejszego powiatu żuromińskiego z obszarem z 1954 roku można zauważyć że niektóre tereny dawnego powiatu żuromińskiego znajdują się obecnie w powiecie mławskim (tereny wokół Ługów) a także w powiecie działdowskim w województwie warmińsko-mazurskim (tereny koło Starego Dłutowa).