Gradzanowo Kościelne

Gradzanowo Kościelne – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Siemiątkowo.

Do 1954 roku istniała gmina Gradzanowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego. Znajduje się w niej ponad stuletni neogotycki kościół (rok budowy 1897).

Parafia pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Mikołaja została erygowana prawdopodobnie pod koniec XIV wieku przez bpa Klemensa Pierzchałę, być może z fundacji Kryskich, którzy byli właścicielami Gradzanowa. Pierwsza wzmianka źródłowa o parafii pochodzi z 1385 r. Na przełomie XVI i XVII stulecia zbudowano kolejny kościół posiadający trzy ołtarze, który uległ zniszczeniu w drugiej połowie XVII w. Wzniesiony w 1680 r. trzeci kościół miał dwie kaplice.

Murowany, neogotycki kościół, według projektu architekta Stefana Szyllera, wzniesiony został w latach 1897-1901, gdy proboszczem był ks. Julian Kaczyński. Świątynię konsekrował 22 września 1909 r. bp Antoni Julian Nowowiejski. W 1938 r. dach kościoła pokryto blachą. Wnętrze kościoła zdobi neogotycki ołtarz główny z obrazem św. Katarzyny i rzeźbami Matki Boskiej i świętych Piotra i Pawła, wykonanych przez Wincentego Bogaczyka oraz dwa ołtarze boczne św. Stanisława Kostki i św. Andrzeja Boboli. W 1915 r. sprawiono 10-głosowe organy i ławki. Zachowała się barokowa monstrancja i wczesnobarokowy kielich.

Do początku lat '90 we wsi funkcjonowała szkoła podstawowa, jednak ze względu na małą liczbę uczniów została zamknięta.

Na cmentarzu parafialnym znajduje się grób księdza Juliana Kaczyńskiego, a także mogiła Ani Morozowej - poległej w 1944 radiotelegrafistki z grupy dywersyjno - zwiadowczej powstańców polskich i radzieckich. (Historia partyzantów opisana została przez Janusza Przymanowskiego w książce pt. „Minerzy podniebnych dróg”, która doczekała się ekranizacji.)

Zobacz też: Gradzanowo Włościańskie, Gradzanowo Zbęskie