Mszczonów

Mszczonów (jid אַמשינאָוו, Amszinow) to miasto w woj. mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, położone nad rzeką Okrzeszą, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mszczonów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa skierniewickiego.

Miasto leży na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 50 z trasą europejską E67.

Według danych z 31 grudnia 2008 miasto miało 6293 mieszkańców.

Historia

Prawa miejskie Mszczonów posiada od 1377 z nadania księcia mazowieckiego Ziemowita III. Mszczonów do wieku XIV był własnością książęcą i znajdował się w nim niewielki dwór myśliwski, w którym książę zatrzymywał się na czas polowań. Od czasu wojny ze Szwecją w latach 1655–1657 do upadku Rzeczypospolitej w 1795 Mszczonów w zasadzie nie rozwijał się. Pewne oznaki ożywienia wystąpiły pod koniec XVIII wieku. W I poł. XIX wieku Mszczonów należał do najludniejszych miast na zachodnim Mazowszu. W latach 1800 i 1862 w Mszczonowie miały miejsce wielkie pożary, w których spłonęła większość budynków. Na los Mszczonowa wpłynęła także decyzja Namiestnika Królestwa z 1845, w wyniku której linia kolejowa z Warszawy do Wiednia ominęła miasto.

W momencie wybuchu I wojny światowej Mszczonów zamieszkiwało ponad 8 tys. mieszkańców. Po okresie I wojny światowej spadła liczba ludności. Kolejną tragedią była II wojna światowa. W czasie działań wojen­nych we wrześniu 1939 miasto zostało zbombardowane przez lotnictwo niemieckie.

W czasie kampanii wrześniowej 1939, 8 września 1939 żołnierze niemieccy rozstrzelali 2 polskich jeńców. Tego samego dnia rozstrzelano dalszych 11 jeńców (8 w mundurach a 3 po cywilnemu), zbrodni dokonała niemiecka 4 dywizja pancerna XVI korpusu 10 armii. 11 września 1939 wycofujący się przed atakującymi Niemcami z przedpola Sieradza i linii Warty 31 Pułk Strzelców Kaniowskich pod dowództwem ppłk Wincentego Wnuka, dokonał kontrataku na znajdujące się już w Mszczonowie oddziały Wehrmachtu. Starcie zakończyło się zwycięstwem Polaków i kompletnym rozbiciem oddziałów niemieckich. Zniszczono niemieckie czołgi i samochody, wozy z zaopatrzeniem. Po zwycięstwie pułk wycofał się z miasta.

Jeszcze tego samego dnia wrócili do miasta Niemcy i w odwecie dokonali egzekucji i spalili miasto. Rozstrzelali burmistrza Aleksandra Tańskiego, księdza proboszcza Józefa Wierzejskiego i lekarza Stanisława Zarachowicza. Zastrzelili też ks. Władysława Gołędowskiego, wikariusza parafii w Mszczonowie i kapelana miejscowego hufca ZHP w trakcie opatrywania rannego. Wskutek tych działań miasto straciło około 80% zabudowy.

Od utworzenia w 1972 gminy Mszczonów, miasto rozwija się dynamicznie jako prężnie działający ośrodek logistyczno-przemysłowy, szczególnie zaś od lat 90. wraz z nasileniem transportu drogowego.

11 września 2007, w rocznicę wydarzeń z 1939, w Mszczonowie złożył wizytę Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński, biorąc udział w uroczystościach upamiętniających zwycięstwo 31 Pułku Strzelców Kaniowskich. Prezydent przyznał pośmiertne odznaczenia dowódcy zwycięskiego 31 Pułku Strzelców Kaniowskich ppłkowi Wincentemu Wnukowi, a także czterem osobom, które zginęły z rąk Niemców 11 września 1939.

28 czerwca 2008 dokonano uroczystego otwarcia kompleksu basenów geotermalnych.

Zabytki

• Kościół pw. św. Jana Chrzciciela wybudowany w latach 1862–1886
• Dworek państwa Czarneckich z XIX wieku tzw. Kaflarnia
• Cmentarz żydowski z ohelem cadyka

Kościoły

Na terenie Mszczonowa działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia pw. św. Jana Chrzciciela (erygowana w XIII wieku)
  • Parafia pw. św. Ojca Pio (erygowana 29 czerwca 2008) - planowana budowa świątyni
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

Ludzie związani z Mszczonowem

• Jan Adam Maklakiewicz (1899–1954) – polski kompozytor, pedagog, dyrygent chórów, organista i publicysta muzyczny.
• Franciszek Maklakiewicz (1915–1939) – polski kompozytor.
• Sylwester Maciejewski – aktor, znany m.in. z serialu Ranczo, Pieniądze to nie wszystko.