Lipki (województwo opolskie)

Lipki – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Skarbimierz.

Nazwa

Nazwa miejscowości świadczy o bogatej i różnorodnej florze, jaka występuje na jej terenie. Wzdłuż drogi prowadzącej przez wieś rosną bowiem już od wieków stare lipy, które są piękną ozdobą i nadają miejscowości uroku. Okoliczne wioski, jak np. Brzezina, Olszanka, Różyna czy Zielęcice, swoje nazwy również zawdzięczają bogatej florze.

Powojenne tłumaczenie nazwy wsi (Lipki) dobrze tłumaczy nazewnictwo niemieckie (Linden): Linden-au = niwa lipowa, die Linde - lipa, zwei Linden - dwie lipy. W słowniku etymologicznym nazw geograficznych Śląska uwzględniono następujące nazwy wsi, począwszy od XIV wieku: Ludnow (1335 r.), Lyndaw (1336 r.), Lindenaw (1360 r.), Linden (1743 r., 1783 r., 1845 r., 1941 r.) W spisie ludności wsi z 1946 r., który znajduje się w Archiwum Państwowym w Opolu, zarejestrowano jeszcze inną nazwę wsi - Ludnów. Ostatecznie nazwa Ludnów, zgodnie z prawidłowym tłumaczeniem niemieckiej nazwy Linden, jaka funkcjonowała przed II wojną światową, zamieniona została w 1947 r. na nazwę Lipki, która funkcjonuje do dzisiaj.

Historia

Pierwsze wzmianki o miejscowości Lipki pochodzą z dokumentu datowanego na rok 1303. Dowiadujemy się z niego, że już wtedy stał tu kościół. Potwierdzenie jego istnienia w pierwszej połowie XIV wieku znajdziemy również w dokumencie pochodzącym z 1335 r. Tym razem dowiadujemy się, że poza Lipkami obiekty sakralne stały jeszcze w Brzezinie, Bierzowie, Czeskiej Wsi, Obórkach, Prędocinie i w Czepielowicach.

Lipki były wsią rycerską, zbudowaną na kształt owalnicy. Badania archeologiczne wykazały, że na Śląsku istniały już we wczesnym średniowieczu liczne osady słowiańskie, mające różne kształty. W niektórych wsiach zabudowania skupiały się wokół okrągłego placu wewnętrznego i przybierały kształt tzw. okolnicy, w innych grupowały się wokół placu owalnego (stąd właśnie nazwa owalnice), a w jeszcze innych ciągnęły się wzdłuż prostej drogi i dlatego zostały nazwane ulicówkami.

W owalnicach zabudowania grupowały się wokół owalnego placu. Na nim budowano zazwyczaj kościół, obok którego urządzano cmentarz, przetrzymywano bydło, owce, gęsi oraz ścielono len i konopie. Często środek wsi stanowił staw lub sadzawka.

Około roku 1400 ówczesna wieś Lindenau znalazła się na obszarze, który przez kilka następnych stuleci określano jako "Weichbild", później "Kreis Brieg", a w latach 1945-1975 jako powiat Brzeg. W roku 1551 r. tę dobrze uposażoną miejscowość nabył książę brzeski Jerzy II. W składzie dóbr książęcych wieś pozostawała do roku 1675. Po śmierci Jerzego IV Wilhelma, ostatniego śląskiego Piasta, Lipki razem z funkcjonującym tu folwarkiem książęcym włączone zostały do dóbr cesarskich i podporządkowane administracji brzeskiej. Urzędnicy reprezentujący cesarza austriackiego rozliczali miejscową ludność z powinności feudalnych do roku 1741.

Po przejęciu Śląska przez Prusy, struktura biurokratyczna uległa zmianie, a odległość do siedziby ówczesnej zwierzchności (a takowa mieściła się w Brzegu) obliczano na 1 milę pruską (7532,48 m).

Na początku lat 30. XX wieku wieś należała do brzeskiego okręgu sądowego i obwodu administracyjnego w Ratajach, a obowiązek rejestrowania ruchu ludności spoczywał na miejscowym burmistrzu i na funkcjonariuszu Urzędu Stanu Cywilnego w Brzezinie. Brzezina była również siedzibą obwodu policyjnego.

Po roku 1945 granica jednostki administracyjno-terytorialnej, w skład której wchodziło sołectwo Lipki, kilkakrotnie ulegała zmianie. W roku 1946 Lipki włączono do gminy wiejskiej Brzezina, w roku 1949 do gminy wiejskiej Brzeg, w roku 1954 do gromady Brzezina, a w roku 1959 do gromady Rataje. W 1972 r. Lipki znajdowały się w obrębie gminy Brzeg, od 1975 r. wchodziły zaś w skład struktury administracyjno-terytorialnej o nazwie miasto i gmina Brzeg, a po zmianie dokonanej w 1991 r. do gminy wiejskiej Brzeg. W roku 2002 siedzibę administracji przeniesiono do Skarbimierza, na teren poradzieckiego lotniska.

Współcześnie

We wsi funkcjonują: Klub Sportowy "Burza Lipki" (największy sukces :gra w 4 lidze opolskiej w sezonie 2005/06), prężnie funkcjonuje również Ochotnicza Straż Pożarna która od roku 1997 należy do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. We wsi funkcjonują także dwa sklepy i jeden kościół z dojeżdżającym księdzem.

Zobacz też

• inne miejscowości o nazwie Lipki
• przystanek kolejowy Lipki