Wierzbnik (województwo opolskie)

Wierzbnik, (niem. Herzogswalde; dawn. Książyce, księżycowy las) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Grodków.

W latach 1945-54 siedziba gminy Wierzbnik. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego. Od północy granicą wsi jest autostrada A4.

W miejscowości znajduje się kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, przedszkole publiczne, budynek byłej szkoły podstawowej, świetlica wiejska, dwie kapliczki przydrożne, krzyż pokutny oraz ruiny zamku. W Wierzbniku działa Koło Gospodyń Wiejskich, Ochotnicza Straż Pożarna oraz dwa zakłady produkcji rolnej.

Historia wsi

Powstała na terenie leśnym prawdopodobnie w 1368 roku, jednak w dokumentach nazwa osady występuje już w roku 1305. Była własnością właścicieli z Pogorzeli. W 1375 r. Jesko z Pogorzeli sprzedał swoją część grodkowskiemu kasztelanowi Peschko Rosenau. Następnie majątek rycerski należał do E. Neugebauer. Zabudowania gospodarcze wioski są zbudowane w stylu frankońskim. Ostatnim właścicielem wsi była rodzina Sonneck. Wierzbnik posiadał jedną z największych budowli zamkowych, ze słynną galerią obrazów, znanego na całym świecie, malarza Aloisa Erdtela, który pochodził z Wierzbnika. We wiosce znajdował się młyn i szkoła przykościelna. W 1814 roku została utworzona przez Jakoba Rottera pracownicza szkoła dla dziewcząt. W 1851 roku wybudowano nową szkołę i przyłączono dzieci z Polany. Według statystyk z 1939 roku w Wierzbniku mieszkało 639 osób dorosłych i 181 dzieci. Gospodarstw rolnych było 167, natomiast rzemieślników 77, handlarzy 20 i 26 urzędników.

Historia kościoła

Kościół wzmiankowany w 1387 roku (prezbiterium), pw. św. Michała Archanioła. W 1638 roku rozbudowany, częściowo murowany,a częściowo drewniany. Gruntownie przebudowany w roku 1766 na styl późnobarokowy z gotyckimi murami w prezbiterium, orientowany. Ołtarz główny późnobarokowy z kolumnami i naddatkami, obrazami św. św. Piotra i Pawła i rzeźbami św. św. Katarzyny i Jadwigi, oraz dwóch aniołów. W zwieńczeniu obraz św. Michała Archanioła. Dwa boczne ołtarze w tradycjach rokokowych z rzeźbami w lewym św. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, prawym św. św. Jana Nepomucena i Franciszka Ksawerego. Ambona klasycystyczna z XIX w., uwieńczona rzeźbą św. Michała Archanioła. Z przekazów można dowiedzieć się, że w czasie Wielkiego Postu na ołtarzu wisiała zasłona zwana postną, na której namalowany był obraz ukrzyżowanego Jezusa. W kościele znajduje się chrzcielnica z XVIII w., prospekt organowy, który tworzy jedną kompozycję z ołtarzem głównym. W zachodniej stronie kościoła jest płyta nagrobna Henryka Wachtela (zm. 1595 r.) z płaskorzeźbioną postacią rycerza. W nocy z 3 na 4 maja 1999 roku w kościele wybuchł pożar, który strawił prawie całkowicie ołtarz główny i zniszczył wnętrze. Obecnie kościół całkowicie odremontowany i odrestaurowany. Wokół kościoła był cmentarz otoczony murem z dwoma wejściami. Obok bramy wejściowej stoi krzyż pokutny. We wsi znajduje się kilka kapliczek przydrożnych. Wierzbnik jest siedzibą parafii, w skład której wchodzi również kościół filialny w Jankowicach Wielkich.

Bibliografia

Dzieje Ziemi Grodkowskiej, Cebulka W., Grodków 2006