Zdzieszowice

Zdzieszowice (niem. Deschowitz, 1936-1945 Odertal) to miasto na Górnym Śląsku, w woj. opolskim, w powiecie krapkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zdzieszowice. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego. Na terenie miasta znajdują się Zakłady Koksownicze "Zdzieszowice" Sp. z o.o. największy i najnowocześniejszy producent koksu w Polsce i Europie.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 12 908 mieszkańców.

Położenie

Zdzieszowice to miasto położone w środkowo-wschodniej części województwa opolskiego w powiecie krapkowickim. Miasto leży w rolniczo-przemysłowej okolicy i jest ośrodkiem administracyjnym, kulturalnym i gospodarczym dla okolicznych miejscowości. Zdzieszowice leżą przy drodze wojewódzkiej nr 423: Krapkowice – Kędzierzyn-Koźle. W pobliżu miasta przebiega autostrada A4 oraz droga krajowa nr 45 (Opole – Racibórz).

W Zdzieszowicach (od listopada 1845) istnieje stacja kolejowa położona w ciągu 2-torowej, zelektryfikowanej w grudniu 1961, linii kolejowej nr 136 łączącej Kędzierzyn-Koźle i Opole Groszowice.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 12,35 km².

Nazwa miasta

Pierwotna nazwa miasta brzmiała Zduiechowicz i tak została zapisana w 1405. Przez lata ulegała ona modyfikacjom. Pod wpływem niemieckim w 1845 pojawiła się wtórna starośląska forma Dzieszowice. Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych historyczna nazwa niemiecka Deschowitz została w 1936 r. zastąpiona przez administrację nazistowską nazwą Odertal.

Zabytki i inne obiekty

Zdzieszowice są miastem ubogim w zabytki. Zachowane obiekty to:

• Kościół pw. Św. Antoniego, pochodzący z 1937 r.
• Kapliczka dzwonnicza z XIX w.
• Budynek Urzędu Miasta i Gminy wraz z przylegającym dawnym kościołem parafialnym
• Kilkadziesiąt zabytkowych domów robotniczych
• Pomnik Powstańca Śląskiego, autor: Jan Borowczak
• Przeprawa promowa przez Odrę - Jedyny czynny prom o napędzie ręcznym w Europie

Gospodarka

Głównym podmiotem gospodarczym na terenie miasta są Zakłady Koksownicze "Zdzieszowice" Sp. z o.o. w których pracuje znaczna część Zdzieszowiczan. Ponadto w mieście istnieją firmy takie jak: ZK REM sp. z o.o. , Trans-Koks sp. z o.o., P.U.H. HYDROMIL Sp.j Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”.

Na terenie miasta Zdzieszowice istnieje ponad 400 podmiotów gastronomicznych. Istnieje poczta, komisariat policji, hurtownie, sklepy i punkty serwisowe, serwisy samochodowe, stacje benzynowe, stacje obsługi samochodów. Oprócz tego w mieście istnieje Fabryka Opakowań z tworzyw sztucznych- NORDFOLIEN, firma Wakro - specjalizująca się wykonawstwem i montażem urządzeń do transportu i magazynowania materiałów sypkich oraz firma KTB - zaprawy budowlane (grupa KREISEL) specjalizująca się w produkcji suchych zapraw i klejów budowlanych.

Sport

W Zdzieszowicach istnieje stadion miejski, pełnowymiarowa hala sportowa, basen kąpielowy, mini-skatepark, ścianka wspinaczkowa. Działalność sportową prowadzi kluby i stowarzyszenia sportowe:

• Hutniczy Klub Sportowy „Ruch”- prowadzący sekcję piłki nożnej, piłki ręcznej kobiet, piłki siatkowej mężczyzn
• Miejski Międzyszkolny Klub Sportowy- prowadzący sekcje pływacką i koszykówki
• Uczniowski Klub Sportowy „Azymek”
• Lekkoatletyczny Klub Sportowy „Centrum”
• Stowarzyszenie Wychowania przez Sport i Rekreację „Koksownik”
• Klub Turystyki Niekonwencjonalnej "Kuźnia" - prowadzący sekcję wspinaczkową.

Co roku na trasie Zdzieszowice-Góra Świętej Anny odbywają się finałowe rundy Górskich Samochodowych Mistrzostw Polski. Impreza cieszy się dużym zainteresowaniem, dostarcza wielu emocji. Rajd na tym odcinku rozgrywany jest już od ponad 30 lat, jednak w latach 70. nie było tutaj zawodów rangi Mistrzostw Polski.

Kultura

Animatorem życia kulturalnego w Zdzieszowicach jest Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji. Organizuje on wiele imprez kulturalno-rozrywkowych w mieście i okolicy. Na terenie Zdzieszowic działa również Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna która posiada w swoich zbiorach ponad 80 tys. woluminów. Oprócz tego w mieście działa kino „Odrodzenie” i trzy kluby osiedlowe.

Edukacja

W mieście istnieją 3 Szkoły Podstawowe, Publiczne Gimnazjum, Zespół Szkół im. Jana Pawła II oraz żłobek i przedszkola samorządowe. Dzieci uczęszczające do tych placówek mogą uczestniczyć w zajęciach pozalekcyjnych, kółkach zainteresowań, zajęciach sportowych. Szkoły są dobrze wyposażone w nowoczesne sprzęty, posiadają pracownie komputerowe, sprzęt audiowizualny oraz studia radiowe.

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia św. Antoniego, ul. Pokoju 1
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór Nadzieja, ul. Dworcowa 12

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Malanów (Polska),
• Bohumin (Czechy),
• Ludwigsfelde (Niemcy)

Ciekawostki

• Jan Styra (62 l.) hodowca dyń ze Zdzieszowic od 2007 do 2011, co roku bije kolejne rekordy w hodowli gigantycznych dyń. Największy okaz z 2011 roku ważył 580,5 kg i zajął czwarte miejsce na Dyniowych Mistrzostwach Europy w niemieckim Ludwigsburgu
• prom na Odrze w Zdzieszowicach jest jedynym w województwie ręcznym promem dolnonapędowym, jednak nie jest unikatem na skalę europejską (taka opinia pojawia się w niektórych źródłach)