Żdżary (województwo podkarpackie)

Żdżary (dawn. Zdziary) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Czarna.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1416 z protokołu Ksiąg Ziemskich Pilzneńskich. Wieś należała do rodu Gryfitów do połowy XVI wieku. Na rozwoju wsi zaważyły darniowe rudy żelaza, które eksploatowali rudnicy (górnicy rud). Kolejnym właścicielem stał się w połowie XVI wieku hetman Jan Tarnowski. Następnie wieś wiele razy zmieniała właścicieli. Po pierwszym rozbiorze w 1772 wieś trafiła w granice cesarstwa Austrii, w których była do końca I wojny światowej, a więc przez 146 lat.

Swój niechlubny udział Żdżary miały w "rzezi galicyjskiej" gdzie żdżarscy chłopi odegrali dość poważną rolę.

Ważną datą w historii wsi jest noc z 14 na 15 sierpnia 1944, gdzie rozbił się na jej polach aliancki samolot niosący pomoc powstańcom warszawskim. Był to angielski samolot bombowy z dywizjonu 178 RAF trafiony przez artylerie niemiecką na froncie w okolicach Dębicy. Na miejscu zginęła siedmioosobowa załoga. Pięciu Anglików i dwóch obywateli RPA. Dziś miejsce katastrofy upamiętnia usytuowany tam głaz, szkoła dba o pamięć o tym wydarzeniu i utrzymuje kontakty z ambasadą brytyjską w Warszawie. Sama szkoła nosi imię nadane w 1999 Lotników Brytyjskich.

Źródło: D. Bogusławski "Kartki z dziejów wsi Żdżary"

Zobacz też: Żdżary