Wólka Pełkińska

Wólka Pełkińska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Jarosław.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Wieś rozciąga się od wsi Pełkinie do wsi Wola Buchowska. Całkowita długość Wólki Pełkińskiej to 17.3 km.

Sport

Piłka Nożna Wólczanka Wólka Pełkińska:

Historia

Wólka Pekińska zwana dawniej Wolą Pozowską przynależy do gminy Jarosław odległej około 12 km od jej siedziby. Wieś położona jest na nizinnej równinie ok. 191 m n.p.m. w międzyrzeczu Sanu i Wisłoka. Wieś ciągnie się około 5 km, przecinając drogę Jarosław — Leżajsk. Graniczy z Pełkiniami, Jagiełłą, a najbardziej z jej przysiółkiem zwanym Małą Jagiełłą lub Niechciałami, Wolą Buchowską, Wielgosami, Kostkowem, który oddziela rzeczka Szewnia. Wieś składa się z kilku przysiółków, których nazwy brzmią: Zarazie, Wólka, Majdan, Machały, Wawry, Brzezina. Jest też nazywanych kilka domów Za Błotem i Pod Lasem. Pochodzenia nazw tych przysiółków nietrudno się domyślić. Zarazie — nazwa od panującej cholery w latach 1852-53, która pochłonęła ponad dwadzieścia ofiar. Wólka to główna i najstarsza część wsi. Majdan — nazwa pochodzi niewątpliwie od mieszkańców przybyłych z Majdanu Sieniawskiego. Machały i Wawry od nazwisk ich mieszkańców Machala i Wawro. Brzezina składająca się z Górki i Za Ługiem bierze swoją nazwę od dużej ilości rosnących tu w przeszłości brzóz, nazwy domów pod lasem i Za Błotem mówią o ich położeniu.Jak podaje książka autorstwa O.A. Sroki i J. Pasiecznika pt. "Wólka Pełkińska" jej autorzy wspominają również nazwy pól, które przetrwały takie jak: Pelcowa Góra, Łazy, Marchwianie, Moczary, Wypalonki, Kopanie czy Piaski. Niektóre nazwy pól wyjaśnia skąd gleby, którą Wólka Pełkińska ma róznorodną: piaskową, łazową, torfową i trochę lessu. Nizinne położenie wsi posiadało znaczną ilość gleb podmokłych i bagnistych, Gdy z końcem X wieku przeprowadzono akcję melioracyjną, wówczas to zaczęło przybywać lepszych łąk i ziemi uprawnej. Tak jak osadnictwo i najstarsze dzieje obecnej gminy nierozerwalnie związane były z Jarosławiem, tak dzieje Wólki Pełkińskiej należy rozpatrywać w kontekście historii Pełkiń. Jak źródła podają przynajmniej przez kilka wieków Wólka Pełkińska podlegała dworowi w Pełkiniach. Znajdujące się w Muzeum w Jarosławiu znaleziska takie jak narzędzia używane przez mieszkańców tamtej epok, jak siekierka z krzemienia sieciechowskiego, wióry krzemienne bądź drapacze świadczą już o osadnictwie datowanym na okres od około 4500-1800 roku p.n.e. W okresach późniejszych prawdopodobnie na, skutek panujących chorób oraz najazdów tatarskich lub innych nieprzyjaciół, niewielka osada przestała istnieć lub pozostały z niej tylko resztki. Dalsze historyczne dzieje tej miejscowości zaczynaj ą się prawdopodobnie w XV wieku, o czym mówi sama nazwa Wola lub Wółka, jak podają wymienieni wyżej autorzy o książce "Wólka Pełkińska". W staropolszczyźnie wyraz "Wola" miał to samo znaczenie co "WOLNOŚĆ". Stad ziemię pustą, oddaną osadnikom z uwolnienia ich na pewna liczbę lat od wszelkich służb, powinności i czynszów dla dziedzica nazywano Wolą. Od nazwy dóbr, w których Wola została założona, otrzymywała właściwą nazwę w formie przymiotnikowej. Wole i Wólki zaczęły powstawać w XIII wieku. Każdy z takich osadników otrzymywał dział ziemi, z uwolnieniem od wszelkich opłat na rzecz dworu, na okres niekiedy do dwudziestu lat, co pozwalało człowiekowi "okresowo wolnemu" na dobre zagospodarowanie się na nowym miejscu" Następnie przez wiele lat miejscowość ta należała do magnatów jarosławskich Tarnowskich, Dunikowskich, Kostków, Zamoyskich i Sanguszkow. Dopiero pod koniec XVIII wieku ziemie te przeszły w posiadanie rodu Czartoiyskich. Pierwsza szkoła powstała w 1867 roku, a jej pierwszym nauczycielem był Michał Głogowski. W roku 1897 została wybrana zwierzchność gminna. Naczelnikiem gminy był wówczas Perekasa Marcin. W 171 domostwach żyło 918 mieszkańców. W 1852 roku w wybudowanej drewnianej kaplicy ksiądz Żelazny odprawił pierwszą mszę świętą. W okresie II wojny światowej w tej miejscowości był obóz dla jeńców wojennych. Jak podają źródła przez obóz ten przeszło około 40 tys. jeńców, którzy przebywali tu tymczasem, a potem kierowa- no ich w głąb Rzeszy lub do obozów Bełżcu i Oświęcimiu. Bezpośredni nadzór nad obozem sprawowało gestapo z Jarosławia. Do dziś zachował się cmentarz, w którym pochowano około 800 jeńców z obozu oraz kilkuset Żydów i Cyganów. Znajduje się tu piękny murowany kościół pw. Świętego Stanisława, Straż Pożarna, Ośrodek Zdrowia i szkoła. Były sołtys wsi Stanisław Krzeptoń informuj e, że wieś posiada gminne wysypisko śmieci, z którego korzy- stają inne wsie. Wieś posiada wodociągi, kanalizację, gazyfikację, telefonizację oraz jest w pełni zelektryfikowana. W ponad 300 domostwach mieszka 1416 osób. We wsi zanotowano największy w 2000 roku wskaźnik urodzin (28 dzieci). Do największych problemów wsi sołtys zalicza bezrobocie. Pragnie, by, odremontować drogi wiejskie, Sołtys pragnie, by we wsi powstały firmy przetwórstwa rolniczego, w których istniejące we wsi małe gospodarstwa rolne mogłyby sprzedawać swoje produkty. Należy również wspomnieć o byłym sołtysie wsi, panu Tadeuszu Fleszarze, który przyczynił się w znacznym stopniu do rozwoju wsi. Za jego to kadencji zostało dokonane scalenie gruntów, skanalizowano wieś, wybudowano szkołę o 13 salach lekcyjnych, wybudowano stadion z szatnią dla „Wólczanki" Wólka Pełkińska. Z domu gromadzkiego zrobiono pocztę. We wsi w ciągu jednego roku 1983 wybudowano kościół pw. Stanisława Męczennika. Na uwagę zasługuje fakt, ze do dnia dzisiejszego istnieje i funkcjonuje Kółko Rolnicze. Należy również wspomnieć, że na cmentarzu w tej wsi spoczywają prochy szefa obwodu jarosławskiego Armii Krajowej majora Wojciecha Szczepańskiego oraz Piotra Jarosza, uczestnika walk pod Monte Casino