Średnia ocena: 3.2
liczba ocen: 7
Ilość ulic: 1
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 49.549999
Współrzedne geograficzne E: 21.850000
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 13
Liczba ludności: 1850
Rymanów-Zdrój – wieś uzdrowiskowa w południowo-wschodniej Polsce, położone w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów, nad rzeką Tabor, ok. 2 km na południe od miasta Rymanów.
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
W 1872 r. Anna Potocka (1846-1926) i Stanisław Antoni Potocki którzy podpisali kontrakt kupna Rymanowa stali się założycielami Rymanowa-Zdroju. 16 sierpnia 1876 r. podczas spaceru Anny Potockiej (autorki "Mojego pamiętnika") z dziećmi jeden z synków Józef odkrył źródło lecznicze wody. Badania użyteczności wody trwały do 1879 r.
Odkrycie źródeł mineralnych 16 sierpnia 1876 dało początek dziejom Rymanowa-Zdroju. Występowanie od wieków wód leczniczych w sąsiednim Iwoniczu-Zdroju skłoniło zamieszkałych od 1870 w Rymanowie właścicieli dóbr Annę i Stanisława Potockich do szukania podobnych źródeł w okolicznych górach i dolinie rzeki Taba (dziś Tabor). Wyjątkową okazję dał pobyt na dworze rymanowskim chemika Tytusa Sławika. Wykonana przez niego pobieżna analiza źródła nad brzegiem rzeki Taba, wykazała silne stężenie jodu i żelaza. Przeprowadzenia dokładnych badań chemicznych odkrytej wody dokonał rok później w 1877 prof. dr Wesselshy, chemik wiedeński. Analiza w zupełności potwierdziła cenne zalety źródła. Rozpoczęto budowę pierwszych pensjonatów. Wykonano nową obudowę ujęć wodnych, wg wskazań prof. dr Bolesława Lutostańskiego, rozdzielono spływające do jednej studni źródła mineralne na odrębne zdroje.
W 1881 roku dr Bronisław Radziszewski dokonał trzeciego w historii uzdrowiska badania chemicznego składu zdrojów mineralnych. Nowo powstałe uzdrowisko odznaczone zostało na wystawie przyrodniczej w Krakowie w 1882 r. srebrnym medalem. W 1885 r. wybudowano pierwszą kolonię "Lwowską" inaugurującą lecznictwo dziecięce. W 1888 r. w parku zdrojowym w widłach Taboru i Czarnego Potoku wzniesiono gmach "Dworca Gościnnego". Pełnił funkcję domu zdrojowego. Powstało też wiele stylowych willi i pensjonatów. Wśród nich wyrażające się piękną architekturą secesyjną pensjonaty-wille "Pod Matką Boską", "Pogoń" i "Leliwa". Na przyległym do zakładu terenie i w okolicznych lasach wytyczono chodniki i ścieżki spacerowe. Syn Stanisława Antoniego Potockiego i Anny z Działyńskich Potockiej -Jan Nepomucen Potocki h. Pilawa ( 1867- 1942 w Rymanowie-Zdroju) – został właścicielem Zakładu Zdrojowego w Rymanowie.
W okresie działań I wojny światowej trzykrotnie przesuwała się przez Rymanów-Zdrój linia frontu. Przed końcem września 1914 r. dotarły tu wojska rosyjskie, które dokonały zniszczeń obiektów zdrojowych i stacjonujące tu w 1915 roku wojska rosyjskie, doprowadziły do całkowitej dewastacji uzdrowiska. Ponowne uruchomienie uzdrowiska nastąpiło w 1926 roku. Oddano do użytku nowy zakład przyrodoleczniczy, a rok później nowy obiekt dziecięcy.
Pierwszą, drewnianą kaplicę dla kuracjuszy wybudowano na prawym brzegu Taboru poniżej Łazienek Zdrojowych. Budowę kaplicy murowanej rozpoczętą jeszcze przed I wojną światową ukończono w 1926 roku. Poświecenia świątyni dokonał ks. bp Karol Józef Fischer.
W 1928 r. Rymanów-Zdrój został uznany za uzdrowisko posiadające charakter użyteczności publicznej.
Na wschodnim stoku góry Mogiła otworzono w 1929 r. nowe sanatorium Związku Kasy Chorych "Gozdawa". Powstał nowy obiekt "Polskiego Towarzystwa Higienicznego" oraz wiele willi prywatnych. W latach poprzedzających II wojnę światową leczyło się tutaj w sezonie około 5 tysięcy osób.
II wojna światowa doprowadziła uzdrowisko do ponownej ruiny. W dniu 7 września 1939 r. wkroczyły do uzdrowiska oddziały słowackie wspomagające Niemców. Pod koniec wojny spłonął reprezentacyjny dom gościnny, wybudowany jeszcze przez Potockich – kwaterujący w nim węgierscy żołnierze wywołali ogień. W latach 1936-1938 willa "Opatrzność" była siedzibą kurii Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny. W sąsiedniej willi "Gołąbek" zamieszkali po wojnie dawni właściciele uzdrowiska, Potoccy, których wypędzono z pałacu w Rymanowie. Po ustaniu działań wojennych przystąpiono do remontów ocalałych obiektów, zachowując ich dotychczasowy styl. Z sezonowego niegdyś kurortu, Rymanów-Zdrój już w pierwszym dziesięcioleciu powojennym stał się dziecięcym uzdrowiskiem czynnym przez cały rok. Przeprowadzono modernizację zakładu przyrodoleczniczego wyposażając go w nowoczesne urządzenia zabiegowe. W 1965 roku w rozbudowanym gmachu dawnych "Łazienek Mineralnych" uruchomiono sanatorium "Eskulap" dla dorosłych na 120 łóżek.
W południowej części uzdrowiska wzniesiono nowe sanatorium dla dzieci "Polonia", a bardziej na wschód, na południowym zboczu Zamczyska, 300-łóżkowe sanatorium dziecięce "Zimowit". Powstały sanatoria branżowe, ośrodki Funduszu Wczasów Pracowniczych, spółdzielcze i turystyczne. W 1980 roku oddano do użytku nowo wybudowaną rozlewnię wód mineralnych, zlokalizowaną w Desznie, na południe od uzdrowiska. Zakład prowadzi butelkowanie rymanowskich wód leczniczych "Tytus", "Klaudynka" i "Celestynka" oraz napojów owocowych na bazie czystej wody. Rymanów-Zdrój istnieje faktycznie od 1876 roku, ale dopiero 16 sierpnia 1996 roku, w stu dwudziestą rocznicę odkrycia zdrojów mineralnych, uchwałą Rady Miejskiej w Rymanowie utworzono wieś Rymanów-Zdrój składającą się z obszarów dotychczasowych wsi Deszno, Wołtuszowa i południowej części wsi Posada Górna (nazwanej Rymanów-Zdrój) o powierzchni 1625 ha.
Dwa duże sanatoria "Gozdawa" i "Polonia" są od kilku lat wyłączone z użytku i czekają na zakończenie remontu, los jednego z najstarszych obiektów sanatoryjnych, drewnianej willi "Leliwa", nie jest rozstrzygnięty, prawdopodobnie trafi w ręce prywatne.
1. Szczyty położone w widłach Taboru i Czarnego Potoku: Żabia Góra (481 m n.p.m.) i dwuszczytowy Dział (673 m n.p.m. – kulminacja wschodnia i 668 m n.p.m. – kulminacja zachodnia).
2. Szczyty wyrastające na zachód od uzdrowiska: Mogiła (606 m n.p.m.) z Glorietką (572 m n.p.m.), Sucha Góra (611 m n.p.m.).
3. Szczyty otaczające uzdrowisko od strony wschodniej:Zamczyska (568 m n.p.m.), Kopiec (635 m n.p.m.).
Wśród kuracjuszy nie brakowało licznych dostojników, między innymi bawił w Rymanowie-Zdroju arcyksiążę Albrecht, stryj cesarza Franciszka Józefa. Leczył się tutaj również Stanisław Wyspiański, a także sławny kompozytor Ludomir Różycki.
W pierwszym dziesięcioleciu XX wieku Rymanów-Zdrój nie ustępował swoim wyposażeniem, ani frekwencją innym krajowym uzdrowiskom. Latem 1901 i 1903 roku przebywał tu wraz z rodziną Stanisław Wyspiański i pozostawił trwały ślad pobytu w pisanych tu, a także w Krakowie wierszach.
W księgach kuracjuszy odnotowane są nazwiska znanych pisarzy: Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Kornela Makuszyńskiego, Janusza Meissnera. Kwitło też życie towarzyskie i kulturalne. Na scenie "Dworca Gościnnego" występowali: Hanka Ordonówna, Zula Pogorzelska, Adolf Dymsza, Mieczysław Fogg i inni.
Szlaki piesze:
Szlaki lokalne (spacerowe):
Ścieżki spacerowe wokół Rymanowa-Zdroju:
Ścieżka przyrodnicza i ścieżka zdrowia:
Szlaki rowerowe:
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 23:56:17